"منزوی بازی" آفت غزل امروز است

به گزارش ایسنا، رشید کاکاوند در همایش «درآمدی بر دوسالانه منزوی» با اشاره به این‌که زنده‌یاد حسین منزوی بهانه زیبایی برای برگزاری دوسالانه است، اظهار کرد: بسیاری از شاعران نظیر شهریار، پروین اعتصامی و ملک‌الشعرای بهار به سبک قدما شعر سروده‌اند. این سبک همچنان تا طی دهه چهل که هوشنگ ابتهاج تحرکاتی را در غزل آغاز کرد و غزل امروز، تحت تأثیر تک غزل فروغ فرخزاد شکل گرفت، ادامه داشت.

این شاعر در ادامه اظهار کرد: وقتی از غزل صحبت می‌کنیم، صحبت‌ها به نام منزوی کشیده می‌شود؛ چراکه غزل‌سرایان در روزگار ما فراوان هستند ولی بعد از مشروطه و پس از نوآوری‌های نیما، همچنان دلبسته متون قدیم و پایبند به مکتب بازگشت بوده‌اند. با این وجود، حسین منزوی حتی بعد از ابتهاج و حتی بعد از تحرکات فنی که سیمین بهبهانی در غزل ایجاد کرد، باز نفر اول محسوب می‌شد؛ چرا که تحرکات نوآورانه در غزل امروز هنوز شکل نگرفته بود و راوی امروز همچنان راوی سنتی غزل بود.

او افزود: غزل‌هایی از منزوی وجود دارد که هیچ مؤلفه زبانی نمی‌گوید این غزل نو است، اما می‌توان احساس کرد که غزل امروز است؛ چرا که راوی نگاه امروزی دارد و نگاه انسان امروز را در خود گنجانده است. البته متأسفانه بسیاری از غزل‌سرایان امروز از این موضوع غافل هستند و به جای این‌که به شخصیت‌پردازی راوی که صاحب تفکر و ایده مستقل و منظومه فکری است، بپردازند، بیشتر به شیرین‌کاری‌ها و تردستی‌های فنی و زبانی غزل می‌پردازند.

کاکاوند سپس تصریح کرد: منزوی‌بازی، آفت غزل امروز است و پشت نام منزوی ایستادن و شعار منزوی دادن شعر را رشد نمی‌دهد. باید ببینیم منزوی چه کرد و چه اتفاقی در شعر او افتاده است. منزوی یک شخصیت ادبی است و از کجا معلوم که اگر به زندگی سعدی راه پیدا می‌کردیم، امروز مخالفانی برای چاپ آثار سعدی پیدا نمی‌شد؟ نباید در زندگی شخصی زنده‌یاد سرک بکشیم. غزل‌سرایان نباید منزوی را به نفع غزل مصادره کنند. این در حالی است که منزوی اگر به قالب دیگری هم می‌رفت، باز جز مشاهیر قلمداد می‌شد.

این پژوهشگر ادبیات همچنین اظهار کرد: عشق منزوی، عشقی دست نیافتنی، مبتذل، دست سوده و بی‌ارزش نیست و زمانی که اشعار منزوی را می‌خوانیم، از آن لذت می‌بریم. همچنین زبان نگاه و جهان شعری منزوی فاخر است و منزوی برای پسند مخاطب احتمالی درجه شعرش را پایین نیاورده است. همچنین زنده‌یاد منزوی بین کسانی که شعر را جدی می‌گیرند، روز به روز بزرگ‌تر می‌شود؛ چرا که متعلق به یک سلیقه مقطعی نیست که چند اصطلاح سیاسی و امروزی در آن به کار ببرد و مخاطب را به هیجان بیاورد.

ساخت مقبره یا بارگاه از اولویت‌های خانواده منزوی نبوده است

در ادامه مراسم ایلیا منزوی -برادرزاده حسین منزوی- با بیان این‌که سعی دارند از حاشیه‌ها دور باشند، اظهار کرد: متأسفانه هر چه از حاشیه‌ها دور می‌شویم، حاشیه‌ها به ما نزدیک می‌شود. مثلاً دوره‌ای پویشی به نام هشتک «آهای خبردار» راه‌اندازی شد که در ابتدا اهداف خوبی را دنبال می‌کرد ولی میان راه از مسیر خود منحرف شد. در ابتدا فقط مقرر بود که مغفول ماندن یاد و نام حسین منزوی مورد توجه قرار گیرد و هیچ‌گاه ساخت مقبره‌ای با گنبد و بارگاه از اولویت‌های خانواده منزوی نبوده است.

او سپس گفت: یکی از مستندهایی که در زمان حیات زنده‌یاد حسین منزوی ساخته شده است، مستند «کسی نشناخت» است که در خوشبینانه‌ترین، نشان از بی‌تجربگی سازندگان داشت؛ چرا که متأسفانه تصویر غلطی از حسین منزوی را به تصویر کشیده بود؛ در واقع افرادی که منزوی را از نزدیک شناخته‌اند می‌توانند اذعان کنند که تصاویر این مستند تصاویر در هم ریخته‌ای است.

برادرزاده منزوی تصریح کرد: در مستند «نهنگی در تنگ» هم که طی سال‌های اخیر از منزوی ساخته شد، نیز تصاویر درستی از او به تصویر کشیده نشده است. جالب آن‌که برخی مشارکت نداشتن خانواده منزوی در ساخت این مستند را نداشتن عایدی مالی برای خانواده منزوی اعلام کرده‌اند، باید در جواب گفت که ساخت مستند خودش چندان عایدی ندارد.

او یادآور شد: یکی از دلایل اینکه مستند مذکور مطلوب نشد، این بود که سازندگان آن گرایشات سیاسی داشتند؛ در حالی که خانواده منزوی به شکل مشخصی گرایشات سیاسی ندارند. همچنین این مستند بیشتر به زندگی و حال و هوای شخصی استاد منزوی پرداخته بود و اگر به شاخص‌های فنی اشعار او می‌پرداخت، شکل بهتری داشت.