با وجود تجربیاتی از این دست و تاکیدات چندباره زنگنه بر سیاسی نکردن اوپک و عدم استفاده از نفت به‌عنوان سلاح، ظاهرا دبیرکل این سازمان بر خلاف رویه برخی اعضا، به مقابله با تحریم‌های آمریکا برخاسته و برای حفظ سلامت بازار نفت خواستار یافتن راه‌حلی سریع برای پایان دادن به مناقشات ناشی از تحریم‌های نفتی شده است. زنگنه علاوه بر بارکیندو خرداد سال گذشته نامه‌ای خطاب به سهیل المزروعی، رئیس دوره‌ای اوپک نیز ارسال کرده بود. او در این نامه خواستار حمایت اوپک از ایران در برابر تحریم‌های آمریکا، براساس ماده 2 اساسنامه اوپک شده بود. با این حال این خواسته از سوی المزروعی رد شد.اما یکی از مهم‌ترین مناقشاتی که بارکیندو از آن نام می‌برد میان ایران و آمریکا در جریان است و آن چیزی نیست جز نگرانی از بالا گرفتن تنش‌ها در خاورمیانه به‌عنوان قلب تپنده تولید نفت دنیا. خاورمیانه علاوه بر در اختیار داشتن مهم‌ترین میادین نفتی جهان، تنگه هرمز را نیز به‌عنوان مسیر عبور حدود 25 درصد از نفت و گاز دنیا در دل دارد. تامین امنیت بخشی از این شاهراه بر عهده ایران است و در پی افزایش فشارهای یک‌جانبه آمریکا بر ایران، مقامات ایران نیز تهدید مسدود کردن تنگه هرمز را مطرح کرده بودند.نگرانی از این تنش‌ها به قدری بر بازار اثرگذار است که نگرانی نسبت به کند شدن رشد جهانی اقتصاد را پوشش می‌دهد. این اتفاق روز گذشته در معاملات بازار مشاهده شد و با وجود نزولی بودن قیمت‌ها در شروع معاملات، نگرانی‌های ژئوپلیتیک از یکسو و اجرای توافق کاهش تولید اوپک از سوی دیگر قیمت‌ها را صعودی کرد.
هر بشکه نفت خام برنت، تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 17 به وقت تهران) رشدی 38 سنتی داشت و به 49/ 64 دلار بر بشکه رسید. هر بشکه نفت خام آمریکا نیز 29 سنت رشد قیمت داشت تا به 95/ 57 دلار برسد. به این ترتیب توافق کاهش تولید کشورهای عضو و غیرعضو اوپک و نگرانی از افزایش تنش‌ها در خاورمیانه، بر اختلافات تجاری چین و آمریکا و کند شدن رشد تقاضا به‌عنوان مهم‌ترین پیامد آن سایه افکند. به گزارش رویترز، پیش‌بینی از افت 6/ 3 میلیون بشکه‌ای ذخایر تجاری نفت خام آمریکا برای چهارمین هفته متوالی نیز در رشد قیمت‌ها اثرگذار بوده است.
خنثی شدن نشانه‌های کاهش تقاضا زیر سایه تنش‌ها
رشد نسبی قیمت نفت در معاملات روز گذشته در حالی بود که نشانه‌های کند شدن رشد اقتصادی، در ژاپن به‌عنوان چهارمین مصرف‌کننده بزرگ نفت خام دنیا مشاهده شده است. بر اساس آمار منتشر شده در رویترز، سفارش نفت خام از سوی مصرف‌کنندگان ژاپنی، بیشترین افت را در هشت ماه گذشته به ثبت رسانده است. اگرچه چشم‌انداز ضعیف اقتصاد جهانی قیمت نفت را همچنان تحت فشار دارد، اما نگرانی از افزایش تنش‌ها در خاورمیانه احتمال کاهش عرضه را به شکلی جدی مطرح کرده و در میان‌مدت باعث حفظ قیمت‌ها خواهد شد.
تنش‌های میان آمریکا و ایران که اخیرا افزایش یافته، یکی از مهم‌ترین دلایل نگرانی از افزایش بیشتر تنش‌ها در خاورمیانه است. این نگرانی حالا صراحتا از زبان دبیرکل اوپک نیز مطرح شده و او خواستار حل سریع آن است. بیش از یک ماه است که حرکت نفتکش‌ها در آب‌های اطراف تنگه هرمز به دلیل حملاتی که به شش نفتکش صورت گرفته، دچار مخاطره شده. از دیگر سو، توقف غیرقانونی یک نفتکش ایرانی با کمک نیروی دریایی بریتانیا در آب‌های منطقه جبل‌الطارق نیز این هشدار را از سوی مقامات ایرانی در پی داشته که ممکن است چنین اقداماتی تنش‌ها را در منطقه افزایش دهد.
با وجود نارضایتی ایران از توقف غیرقانونی نفتکش حامل نفت ایران، امنیت خلیج فارس و آب‌های اطراف تنگه هرمز در حال حاضر به‌طور کامل تامین می‌شود. با این حال آن‌طور که بلومبرگ روز گذشته گزارش داده؛ یک نفتکش انگلیسی به علت نگرانی از اقدامی تلافی‌جویانه از سوی ایران، در خلیج فارس تغییر مسیر داده است. این نفتکش با نام بریتیش هرتیج، ظرفیت حمل حدود یک میلیون بشکه نفت خام را دارد. مقصد این نفتکش پایانه‌های نفتی بصره در عراق اعلام شده اما در اواخر هفته مسیر خود را کاملا تغییر داده است. به این ترتیب می‌توان هر روز نشانه‌های بیشتری از نگرانی از درگرفتن تنشی تازه در آب‌های منطقه مشاهده کرد، نگرانی‌هایی که بر صحبت‌‌های اخیر بارکیندو صحه می‌گذارد و امنیت جریان نفت در شریان‌‌های جهانی را به مخاطره می‌اندازد.
خواسته صریح بارکیندو از آمریکا
با وجود نگرانی‌های بی‌پایان از تنش بیشتر در خاورمیانه؛ دولت دونالد ترامپ هر روز برای افزایش فشار بر ایران از مسیر نفت، تلاش بیشتری به خرج می‌دهد. در این میان ایران تنها کشوری نیست که تحت تاثیر ابزار تحریم‌های آمریکا قرار گرفته است. ونزوئلا نیز زیر فشار این تحریم‌ها، با افت تولیدی بی‌سابقه مواجه شده و در حال حاضر حدود 700 هزار بشکه در روز نفت تولید می‌کند. این در حالی است که این کشور در سال 2017 به‌طور متوسط حدود 9/ 1 میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کرده است.
با توجه به جریان داشتن تحریم‌هایی که مسیر عادی تولید و عرضه کشورهای تولیدکننده نفت را تحت تاثیر قرار می‌دهد، محمد بارکیندو، دبیرکل اوپک در جمع خبرنگاران در وین خواستار «حل سریع» مناقشاتی شد که در پی تحریم نفتی آمریکا عیله ایران و ونزوئلا به‌عنوان دو عضو بنیان‌گذار اوپک ایجاد شده است. می‌توان گفت این نخستین بار است که اوپک چنین موضعی در قبال کشورهای عضو اتخاذ می‌کند. این اظهارنظر از سوی دبیرکل اوپک در حالی است که برخی کشورهای عضو این سازمان، نه‌تنها هیچ واکنش منفی نسبت به تحریم‌های آمریکا علیه سایر اعضای سازمان نداشته‌اند بلکه برای پوشش جای خالی نفت کشورهای تحریم شده به آمریکا قول همکاری داده‌اند.
بر اساس گزارش‌های موجود، دبیرکل اوپک به خبرنگاران در وین گفته است ایران و ونزوئلا از اجرای توافق کاهش تولید 2/ 1 میلیون بشکه در روز نفت به دلیل شرایطی که با آن روبه‌رو هستند، معاف شده‌اند. خبرگزاری آناتولی به نقل از نشریه «دی» نیجریه نوشت: بارکیندو گفته است ما از هر راهکاری برای حل مسائل این کشورها استقبال خواهیم کرد زیرا تحریم‌های آمریکا بازارها را مختل کرده و تلاش‌های ما با اعضای غیراوپک برای حفظ ثبات بازارهای نفت را پیچیده‌تر کرده است. زنگنه یک روز پیش از این اظهارنظر بارکیندو اعلام کرده بود آمریکا تلاش دارد با تحریم تولیدکنندگان سنتی نفت، بازار را به نفع خود تصاحب کند.
به عقیده بارکیندو، تنش‌های ژئوپلیتیک که این روزها نگرانی بازار را برانگیخته، به ضرر ثبات در سراسر جهان است و اوپک می‌خواهد رهبران دنیا هر آنچه در توان دارند برای جلوگیری از مناقشات تجاری و نظامی به عمل آورند زیرا دنیا برای تضمین رشد و توسعه، به صلح و ثبات نیاز دارد.
آمریکا شرکت نفتی دولتی PDVSA ونزوئلا را در ژانویه هدف تحریم قرار داد و انتظار دارد 7 میلیارد دلار دارایی این شرکت بلوکه شود و از 11 میلیارد دلار درآمد نفتی تا سال آینده محروم شود. از سوی دیگر ایران در هفتم اوت سال 2018 پس از خروج آمریکا از برجام، هدف تحریم واشنگتن قرار گرفت و دور دوم تحریم‌ها که شامل صادرات نفت بود، در پنجم نوامبر همان سال اجرا شد. در پی این تحریم‌ها، متوسط صادرات روزانه 7/ 2 میلیون بشکه‌ای ایران کاهش یافته است.
