آزمون سخت اوپک در نیمه اول ۲۰۲۰

آن‌طور که در این گزارش‌ها تاکید شده است، در صورتی که اوپک به سطح تولید خود در ماه نوامبر ادامه می‌داد، بازار در نیمه اول سال 2020 با مازاد شدید عرضه مواجه می‌شد. اما موضوع نگران‌کننده این است که حتی با وجود توافق جدید نفتی اوپک‌پلاس نمی‌توان اطمینان داشت که در نیمه اول سال 2020 شاهد مازاد عرضه‌ای در بازار نفت نباشیم. در واقع اگر اوپک و متحدانش به خوبی به توافق پایبند باشند، براساس گزارش اوپک و اداره اطلاعات انرژی آمریکا در فصل اول 2020 میزان تولید و تقاضا برای نفت اوپک احتمالا سر به سر خواهد شد. با این حال حتی در صورت تداوم توافق نفتی در فصل دوم سال، مازاد عرضه شدیدی رخ خواهد داد. آژانس بین‌المللی انرژی اما شرایط را وخیم‌تر می‌داند. براساس آمار به دست آمده از سوی این سازمان حتی با اجرای توافق جدید نفتی بازار در فصل اول 700 هزار بشکه در روز مازاد عرضه رخ خواهد داد که به‌طور متوسط در نیمه اول سال به حدود 800 هزار بشکه در روز خواهد رسید.

اوپک و متحدانش حدود 10 روز پیش در وین دیدار کرده و به بازبینی توافق نفتی دسامبر 2018 دست زدند. آنها توافق کردند که در فصل اول 2020 میزان تولید خود را نسبت به سطوح کنونی 500 هزار بشکه کاهش دهند. با این حال آمار نشان می‌دهد که حتی این توافق نیز نمی‌تواند مانع از ایجاد مازاد عرضه در بازار نفت شود.

سازمان کشورهای صادرکننده نفت

عرضه: آن‌طور که اوپک اعلام می‌کند میزان تولید اعضای این سازمان در ماه نوامبر 193 هزار بشکه در روز کاهش یافته و به 55/ 29 میلیون بشکه در روز رسیده است. عربستان با بیش از 150 هزار بشکه بیشترین سهم را در کاهش تولید این سازمان داشته است. آنگولا، عراق، ایران و گابن دیگر کشورهایی بودند که با افت تولید مواجه شده‌اند. آن‌طور که آمار منابع ثانویه نشان می‌دهد تولید نفت ایران در ماه نوامبر 45 هزار بشکه در روز کاهش یافته و به 1/ 2 میلیون بشکه در روز رسیده است. از سوی دیگر، اکوادور، کویت و لیبی بیشترین رشد تولید را در این ماه به ثبت رسانده‌اند.

افت تولید اوپک در ماه نوامبر در حالی است که کشورهای غیرعضو اوپک در این ماه رشد تولید بیش از 600 هزار بشکه در روز را تجربه کرده‌اند. در این گزارش رشد تولید کشورهای غیرعضو اوپک در سال 2019 حدود 82/ 1 میلیون بشکه در روز اعلام شده که متوسط تولید این کشورها را به 3/ 64 میلیون بشکه در روز رسانده است. همچنین اوپک پیش‌بینی کرده این کشورها در سال آینده رشد تولید 17/ 2 میلیون بشکه‌ای را تجربه کنند. آمریکا، نروژ، کانادا، برزیل، استرالیا، روسیه و قزاقستان لیدرهای رشد تولید کشورهای غیرعضو اوپک را تشکیل می‌دهند. براساس این گزارش، متوسط تولید سالانه آمریکا در 2019 حدود 19/ 12 میلیون بشکه در روز بوده که 2/ 1 میلیون بشکه رشد را نشان می‌دهد. همچنین پیش‌بینی شده در 2020 رشد تولید آمریکا کمی بیش از یک میلیون بشکه در روز باشد و متوسط تولید سالانه این کشور به 2/ 13 میلیون بشکه در روز برسد. برآوردها از رشد تولید کشورهای غیرعضو اوپک تغییری نسبت به گزارش ماه قبل این سازمان نداشته است.

تقاضا: اوپک در بخش دیگری از گزارش خود، مقدار تقاضا برای نفت را مورد توجه قرار داده است. براساس این گزارش، میزان رشد تقاضای نفت در سال‌جاری 980 هزار بشکه در روز بوده که در سال 2020 به 08/ 1 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. این ارقام نسبت به گزارش قبلی اوپک بدون تغییر مانده‌اند. از میزان رشد تقاضا در سال 2020 تنها 70 هزار بشکه از سوی کشورهای عضو اتحاد اقتصادی و توسعه خواهد بود و 01/ 1 میلیون بشکه در روز از سوی کشورهای خارج از این سازمان به رهبری چین رخ خواهد داد.

بالانس عرضه و تقاضا: در نهایت اوپک بر این باور است که میزان تقاضا برای نفت این سازمان در سال 2019 حدود 71/ 30 میلیون بشکه در روز بوده است. درحالی‌که متوسط تولید این سازمان در 11 ماه ابتدای سال حدود 7/ 29 میلیون بشکه در روز بوده است. از این رو این آمار اوپک حاکی از آن است که در سال 2019 حدود یک میلیون بشکه در روز کسری عرضه از سوی این سازمان وجود داشته است. بخش مهمی از این کسری عرضه به دلیل افت تولید اوپک در سه ماه سوم به‌دنبال حمله به تاسیسات نفتی عربستان و افت تولید این کشور رخ داده است. برای سال 2020 با وجود رشد تقاضای جهانی، میزان تقاضا برای نفت اوپک 1/ 1 میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت و به 6/ 29 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. با این حال این مقدار حدود 50 هزار بشکه از تولید این سازمان در ماه گذشته میلادی کمتر است.

با این حال آمار اوپک نشان می‌دهد که ممکن است شرایط در نیمه اول 2020 به‌خصوص فصل دوم قدری متفاوت باشد. اوپک میزان تقاضا برای نفت این سازمان را در دو فصل اول سال آینده حدود 29 میلیون بشکه در روز برآورد کرده است. این مقدار 550 هزار بشکه از تولید ماه گذشته اوپک کمتر است، بنابراین حتی با توافق جدید نفتی و تعمیق کاهش تولید و فرض بر تداوم اجرای این توافق در فصل دوم، مازاد عرضه در بازار نفت وجود خواهد داشت. مازاد عرضه به معنای افزایش موجودی انبارهای نفتی در نیمه اول سال 2020 و افت قیمت‌ها است. براساس آمار منتشر شده از سوی این سازمان تنها در صورتی احتمالا مازاد عرضه‌ای در بازار رخ نخواهد داد که عراق و نیجریه به‌عنوان دو عضو اصلی متخلف در توافق نفتی، پایبندی خود به این توافق را بهبود بخشند.

آژانس بین‌المللی انرژی

عرضه: آژانس پیش‌بینی خود از میزان رشد عرضه کشورهای غیرعضو اوپک را حدود 200 هزار بشکه نسبت به گزارش قبلی کاهش داده، با این حال این رقم بیشتر از پیش‌بینی اوپک و حدود 1/ 2 میلیون بشکه در روز اعلام شده است.

تقاضا: آژانس رشد تقاضای نفت در سال 2019 و 2020 را به ترتیب یک میلیون و 2/ 1 میلیون بشکه در روز پیش‌بینی کرده که نسبت به گزارش ماه قبل این سازمان تغییراتی را نشان نمی‌دهد. IEA پرچمداران رشد تقاضا را چین و هند اعلام می‎کند. براساس این گزارش، حدود سه‌چهارم از رشد تقاضا در فصل سوم 2019 از سوی چین بوده و رشد تقاضای هند نیز 135 هزار بشکه در روز برآورد شده است. در مقابل رشد تقاضا از سوی کشورهای OECD کاهشی بوده است.

بالانس عرضه و تقاضا: با وجود اینکه این سازمان پیش‌بینی خود از رشد عرضه کشورهای غیرعضو اوپک را تعدیل کرده و با وجود تعمیق کاهش تولید اوپک، IEA همچنان انتظار دارد بازار در فصل اول 2020 روزانه با 700 هزار بشکه مازاد عرضه مواجه شود. این مازاد عرضه در ذخایر نفتی کشورها انبار خواهد شد. با تشدید مازاد عرضه در فصل دوم پیش‌بینی شده که در نیمه اول سال به‌طور متوسط روزانه 800 هزار بشکه مازاد عرضه در بازار شکل بگیرد.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا

عرضه: EIA متوسط تولید اوپک در 2019 را 8/ 29 میلیون بشکه در روز پیش‌بینی می‌کند و بر این باور است که در سال 2020 متوسط تولید این سازمان با افت 500 هزار بشکه‌ای به 3/ 29 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. از سوی دیگر این سازمان مقدار تولید آمریکا را 2/ 13 میلیون بشکه در روز پیش‌بینی کرده که رشد 900 هزار بشکه‎‌ای را نسبت به 2019 نشان می‌‌دهد. این درحالی است که رشد تولید این کشور در سال 2018 و 2019 را به ترتیب 6/ 1 و 3/ 1 میلیون بشکه در روز می‎داند. این سازمان همچنین از صادرکننده خالص نفت و فرآورده‌های نفتی شدن آمریکا در سال 2020 خبر می‌دهد. EIA بر این باور است که آمریکا در سال آینده روزانه 570 هزار بشکه نفت و فرآورده صادر کند؛ درحالی‌که امسال به طور خالص 490 هزار بشکه در روز وارد می‌کرده است. این سازمان میزان رشد عرضه کشورهای غیرعضو اوپک را 33/ 2 میلیون بشکه در روز پیش‌بینی کرده است که نسبت به گزارش ماه قبل از آن افت محدودی را نشان می‌دهد.

تقاضا: اداره اطلاعات انرژی آمریکا رشد تقاضا را بیشتر از دو سازمان قبلی برآورد می‌کند. EIA بر این باور است که تقاضا در سال 2020 بیش از 4/ 1 میلیون بشکه افزایش خواهد یافت. با این حال این سازمان پیش‌بینی خود از تقاضا برای نفت در سال آینده را 130 هزار بشکه در روز کاهش داده است.

بالانس عرضه و تقاضا: باوجود اینکه این کشور در مجموع پیش‌بینی خود از میزان عرضه را کاهش داده است، اما مانند اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی بر این باور است که در فصل اول 2020 بازار با مازاد عرضه مواجه خواهد بود. EIA میزان مازاد عرضه را در فصل اول نزدیک به آمار اوپک و به شدت برآوردهای آژانس نمی‌داند و حدود 60 هزار بشکه در روز پیش‌بینی می‌کند. اما اداره اطلاعات انرژی آمریکا بر این باور است که مازاد عرضه در فصل دوم به دنبال رشد شدید عرضه به 830 هزار بشکه در روز خواهد رسید. از این‌رو با وجود تعمیق توافق نفتی اداره اطلاعات انرژی آمریکا برآورد خود از قیمت نفت در سال 2020 را تنها 40 سنت افزایش داده است. این سازمان قیمت برنت در نیمه اول سال را حدود 5/ 58 دلار بر بشکه پیش‌بینی کرده که در نیمه دوم سال با رفع مازاد عرضه بهبود یافته و به 5/ 62 دلار بر بشکه خواهد رسید. اداره اطلاعات انرژی آمریکا تنها سازمان بین سه سازمان یادشده است که قیمت نفت را پیش‌بینی می‌کند.