بیماری که موجب التهاب، درد و تورم مفاصل بدن می شود, روماتیسم مفصلی نام دارد. این بیماری در زنان سه برابر شایع تر از مردان است. علت های مختلفی سبب بروز این بیماری می شود و غالبا این بیماری در سن 40 تا 60 سالگی بروز می کند. در این مطلب با علائم و روش های درمانی این بیماری آشنا می شویم.
روماتیسم مفصلی و علائم و نشانه های آن
درد در مفاصل درگیر در اثر حرکت، شایع‌ترین علائم این بیماری است. به علاوه از نشانه های شایع دیگر می توان به خشکی عمومی اشاره کرد که معمولاً پس از دوره‌های بی حرکتی مثلا در صبحگاه به بیشترین حد خود می‌رسد. به طور کلی علائم و نشانه های این بیماری عبارت است از: سفتی و خشکی مفاصل در صبحگاه، تورم مفاصل, درد مفاصل، ضعف عضلات، خستگی و ندول‌های روماتوئید، تحت تاثیر قرار گرفتن مفاصل کوچکتر دست ها و پاها، کاهش قدرت عضله ها و دامنه حرکتی مفاصل، داشتن خستگی و ضعف مزمن، حس تیر کشیدن و سوزش غیر طبیعی در مفصل، وجود درد و اختلال در خواب، گردن درد، تب، سردرد، کاهش میزان اشتها و نشانه هایی شبیه ابتلا به آنفولانزا نظیر تعریق و احساس داغی.
علل ابتلا به بیماری
این بیماری روماتیسم معمولا مزمن است و جزء بیماری های خود ایمنی به شمار می آید و در دراز مدت می تواند موجب تخریب مفصل ها شود. این بیماری می تواند زمینه ی خانوادگی داشته باشد و بیشتر مفاصل کوچک دست را گرفتار می کند گرچه مفاصل بزرگ بدن مانند مفصل ران و زانو هم می توانند در این بیماری دچار تخریب شوند. از جمله علل احتمالی این بیماری عفونت است, در همین زمینه باکتری‌ها، مایکو باکتری‌ها، مایکو پلاسما و حتی ویروس‌ها به عنوان عوامل مسبب تحت بررسی قرار گرفته‌اند. با این حال علت دقیق این نوع روماتیسم ناشناخته است. همچنین پژوهشگران مرکز پزشکی دانشگاه جورج تاون آمریکا هشدار داده اند که مصرف زیاد چای خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش می‌دهد در حالی که نوشیدن قهوه این تاثیر مضر را ندارد.
در این بیماری سیستم ایمنی فرد علیه بافت های خودش وارد عمل می شود. عللی که تصور می شود فرد را مستعد بروز این بیماری می کند شامل ژنتیک ، محیط و هورمون ها می باشند. بدنبال تورم مفصل ها در این بیماری، تاندون های اطراف آن تحت کشش قرار می گیرند. این کشش در کپسول مفصلی و تاندون اطراف مفصل بتدریج آنها را شل و ضعیف کرده و ضعف این ساختمان ها موجب ناپایداری مفصل و در نهایت نیمه دررفتگی و تغییر شکل مفصل می شود. بعد از مدتی استخوان اطراف مفصل هم دچار پوکی و خوردگی شده و در آن کیست هایی بوجود می اید. این تغییرات استخوانی تغییر شکل مفصل را تشدید می کنند.
عواملی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند؟
علاوه بر عوام ایجاد بیماری روماتیسم که در بالا بیان شد، عوامی دیگر نیز وجود دارند که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند که به شرح زیر می باشند:
این بیماری محدود به سن خاصی نمی باشد و افرا در هر سنینی می توانند به این بیماری مبتلا گردند، با این حال بروز بیماری در افراد 35 ساله تا 60 ساله نسبت به سایر افراد بیشتر می باشد.
میزان ابتلا به این بیماری در بین خانم ها بیشتر از آقایان اعلام شده است.
بر اساس تحقیقات و مطالعات انجام شده چنانچه عضوی از یک خانواده به بیماری آرتریت روماتوئید مبتلا گردد خطر بروز این بیماری در دیگر اعضای خانواده نیز افزایش پیدا می کند.
بسته به مرحله بیماری نشانه های آن می تواند خفیف یا شدید بروز نمایید. در این بیماری فرد بیمار ممکن است با حمله به مفاصل مواجه گردد که در این حالت احساس درد می کند و با ملتهب شدن مفاصل قدرت عضلات و دامنه حرکتی کاهش پیدا خواهد کرد.
فرد مبتلا به این بیماری باید حرکات و تمرینات مناسب را به طور مرتب انجام دهد و چه در فاز حمله و چه در زمان آرامش باید این تمرینات را رها نکند، در غیر این صورت منجر به خشک شدن مفاصل و کاهش قدرت عضلات و دامنه حرکتی می گردد و در نهایت سبب تغییر شکل مفاصل می شود.
نشانه هایی همچون خشکی مفاصل و تغییر شکل و حالت مفصل در این بیماری، معولا در بین مفاصل انگشت های دست ها بیشتر بروز می کند که در نتیجه باعث عدم توانایی فرد در انجام کارهای روزمره خواهد بود.
درمان روماتیسم مفاصل
با توجه به اینکه علت آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی ناشناخته است, مکانیسم عمل بسیاری از روش های درمانی مورد استفاده نیز قطعی نیست و این روش ها تنها به منظور کاهش درد و محدودیت مفصل, کاهش ناتوانی هایی که به علت درد، آسیب مفصل یا تغییر شکل اندام ایجاد می شود و درمان عوارض و مشکلات همراه بیماری صورت می گیرد. در روش های درمانی این روماتیسم متخصص روماتولوژیست، فیزیوتراپی و ارتوپدی با یکدیگر همکاری می کنند. هر یک از این متخصصین با تجویز داروهای مخصوص, بیماری را بهبود و کنترل می کنند.
تجویز داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند آسپرین، پیروکسیکام، سولفاسالازین، دیکلوفناک، ایندومتاسین، ناپروکسن و بروفن و… علاوه بر کنترل التهابات موجب تسکین درد مفاصل نیز می شود اما این داروها دارای عوارض جانبی مانند مشکلات گوارشی هستند. در مواردی که روماتیسم مفصلی شدید باشد از داروهای استروئیدی مانند پردنیزولون استفاده می‌شود که این دارو عوارض جانبی زیادی دارد. دیگر داروهای مورد استفاده در این بیماری, داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی مانند داروهای ضد مالاریا (هیدروکسی کلروکین)، سولفاسالازین و مینوکسی سیلین است.
با توجه به اینکه این بیماری روماتیسم که مفاصل بدن را درگیر می کند به عنوان بیماری مزمنی شناخته می شود به افراد بیمار توصیه می شود حتما درمان تحت نظر پزشک صورت گیرد و از مصرف خودسرانه داروها اجتناب گردد.
