اشتباهات رایج پزشکی در میان مردم

دکتر نگار بهروز؛ پزشک عمومی

اغلب مردم عادت دارند توصیه‌های پزشکان را در مورد مصرف داروها نادیده بگیرند؛ مثلاً یک دارو را برای مدت زمان کوتاه‌‌تر و یا طولانی‌تر از حد توصیه شده مصرف می‌کنند و این یکی از رایج‌ترین اشتباهات پزشکی در میان بیماران است، حدود 30-50 درصد از بیماران داروهای خود را طبق دستورات پزشک‌شان مصرف نمی‌کنند، به همین دلیل تعداد دفعات مراجعه آنها به پزشک بیشتر می‌شود و دیرتر بهبودی می‌یابند.

این نوع اشتباهات متداول در میان فهرست بلند بالایی دارد. هر ساله حدود صد هزار نفر در آمریکا تحت تأثیر این اشتباهات متحمل آسیب‌های جدی می‌شوند. آنها در اثر بی‌توجهی به سفارشات پزشک‌ به خودشان آسیب می‌رسانند.

مطمئن‌ترین و البته تنها راه پیشگیری از ایجاد چنین اشتباهاتی این است که عضو فعال مراقبت از سلامت خود باشید؛ یعنی اینکه در تمام تصمیم‌گیری‌های مربوط به مراقبت از سلامت خود سهمی داشته باشید. شما در این باره می‌توانید کارهای زیادی انجام دهید و در بهبود کیفیت سلامت خود نقش مهمی ایفا کنید. به موارد زیر توجه کنید:

 1- برخی از مردم به پزشک‌شان در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنند، نمی‌گویند و بسیاری از مکمل‌ها و داروهای گیاهی را که هر روز مصرف می‌کنند، را از قلم می‌اندازند.

این اتفاق بسیار ساده می‌افتد اگر با ورود به مطب و ملاقات با دکتر فراموش می‌کنید به او راجع به تمام داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، بگویید، بهتر است قبلاً روی کاغذ تمام این موارد را یادداشت کنید. مصرف برخی داروها و مکمل‌ها با هم باعث ایجاد تداخل دارویی و برخی مشکلات حاد می‌شود. در ضمن اطلاع پزشک از آنچه که مصرف می‌کنید به او کمک می‌کند تا داروی مؤثرتری را برای شما تجویز کند.

  2- در مورد آلرژی‌ها و انواع حساسیت‌هایی که دارند، به پزشک‌‌شان نمی‌گویند:

 حساسیت برخی داروها و واکنش‌های حساسیتی ممکن است در دفعات اول خطرساز نباشد، ولی با گذشت زمان شدت می‌یابند. بهتر است اگر به دارویی حساسیت دارید، آن را بشناسید و در دفعات بعدی که به پزشک مراجعه می‌کنید، موضوع را با او نیز در میان بگذارید.

 3- قبل از ترک مطب دکتر، نگاهی به نسخه‌ای که برای‌‌شان پیچیده است، نمی‌اندازند:

اگر توانایی خواندن خط پزشک را ندارید، از او بخواهید تا نام دارویی را که نوشته است به شما بگوید و راهنمایی‌های لازم را یک‌بار دیگر به صورت شفاهی تکرار کند. قبل از ترک مطب نسبت به داروها و شرایط استفاده از آنها، آگاهی خود را افزایش دهید. اگر سوال بشتری به ذهن‌تان خطور کرد، بدون هیچ خجالتی از  پزشک و داروخانه بپرسید.

  4- قبل از ترک داروخانه، به توضیحات و راهنمایی‌هایی که به صورت برچسب روی داروها هستند، توجهی نمی‌کنند:

این برچسب‌های دارویی گاه به سختی فهمیده می‌شوند. مثلاً وقتی که قید می‌‌شود، روزی، ممکن است این سوال پیش آید که در شب یا روز مصرف شود؟ یا اینکه آیا این دارو را باید فقط در طول روز چهار بار مصرف کرد یا اینکه شبانه‌روز چهار بار؟

5- در مورد علائم و نشانه‌های بیماری که ممکن است داشته باشند، حقیقت را به پزشک نمی‌گویند:

 پزشکان می‌گویند ناامیدکننده‌ترین بخش در رابطه پزشک و بیمار این است که آنها حقیقت را در مورد علائم بیماری، عادات روزمره‌، داروها و ورزش کردن خود به پزشک‌شان نمی‌گویند. مثلاً سیگار کشیدن باعث افزایش احتمال لخته شدن خون در خانم‌ها می‌شود و آنها با مراجعه به مطب پزشک‌ این موضوع را از او پنهان می‌کنند.

 6- بیشتر افراد به علائم و نشانه‌هایی که خبر از وضعیت اورژانسی می‌دهند نیز بی‌توجهی می‌کنند:

گاهی اوقات تشخیص برخی از دردها سخت است؛ مثلاً به سختی می‌توان دل درد در اثر پرخوری را  از دل دردی که نشان‌دهنده یک وضعیت بحرانی است، تشخیص داد. پزشکان می‌گویند وقتی را با پزشک‌تان در میان بگذارید. اگر به نظرتان وضعیت چندان جدی نیست، می‌توانید به مرکز فوریت‌های پزشکی زنگ بزنید و از پرسنل پزشکی کمک و راهنمایی بگیرید. خونریزی شدید، تاربینی، استفراغ مداوم از شرایط اضطراری هستند و باید به پزشک مراجعه شود.

 7- مردم هیچ‌گاه قلم و کاغذ به مطب دکتر نمی‌برند و آموزش‌های لازم و اطلاعات مورد نیاز را یادداشت نمی‌کنند:

قبل از آنکه مطب پزشک را ترک کنید، باید مطمئن باشید که تمام موارد مورد نیاز را به درستی درک کرده‌اید و اگر فکر می‌کنید که دچار فراموشی می‌شوید، از آنها نوت‌برداری کنید.

 8- تست‌ها و آزمایش‌هایی را که قبلاً انجام داده‌اند، جمع‌آوری و آنها را در جایی نگه‌داری نمی‌کنند:

 اگر می‌خواهید پزشک خود را عوض کنید یا به یک متخصص دیگر مراجعه کنید، بهتر است تمام آزمایش‌هایی را که قبلاً انجام داده‌اید، به همراه داشته باشید و برای چنین مواقعی بهترین کار نگهداری آنهاست.

 9- به طور مرتب کلسترول، فشار خون، قندخون، پاپ‌اسمیر و ماموگرافی را انجام نمی‌دهند:

انجام برخی آزمایش‌ها به طور مرتب بسیار لازم و ضروری است. مثلاً اگر به فشار خون بالا و کلسترول دچار هستید، باید وضعیت خود را مرتباً چک کنید. در مورد خانم‌ها تست‌های پاپ اسمیر و ماموگرافی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. شناسایی و تشخیص بیماری‌های جدی در مراحل اولیه از طریق همین تست‌ها و آزمایش‌ها کمک زیادی به مهار بیماری و درمان آن می‌‌کند.

 10- نسبت به واکسن آنفلوانزا بی‌اهمیت هستند:

یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از ابتلا به آنفلوانزا، به خصوص در کودکان و افراد مسن، تزریق واکسن آنفلوانزا است. در حال حاضر مردم در بسیاری از نقاط دنیا به واکسن آنفلوانزا بی‌توجه هستند و یا اینکه ترجیح می‌دهند به آن دچار شوند، ولی واکسن نزنند.

 11- از کرم‌های ضدآفتاب به درستی استفاده نمی‌کنند:

 کرم‌های ضدآفتاب باید SPF 30 یا بالاتر داشته و در ضمن حاوی UVA باشند. حدود 20 دقیقه طول می‌کشد تا کرم‌های ضدآفتاب به طور کامل جذب پوست شود؛ بنابراین حدود 30 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید، کرم را روی پوست‌تان بمالید و هر دو ساعت یکبار آن را تجدید کنید.

 12- نسبت به عفونت‌های مهبلی بی‌توجهند:

حدود دو‌سوم از خانم‌هایی که به عفونت ادراری دچار هستند، شرایط جدی دارند و نیازمند درمان سریع هستند. عدم درمان بموقع می‌تواند عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد. اگر برای نخستین بار دچار خارش و عفونت مهبلی شده‌اید، سعی نکنید آن را به صورت خود درمانی برطرف کنید. حتماً سری به پزشک بزنید و از او کمک بگیرید.

 13- از تمام افرادی که با آنها ارتباط نزدیک دارند، نمی‌‌خواهند به طور مرتب دست‌های‌شان را بشویند شستن دست‌ها اهمیت زیادی در پیشگیری از شیوع بیماری‌ها دارد.

اگر اینکار به صورت مرتب انجام نشود، بیماری‌ها بیشتر و بیشتر در میان مردم رواج می‌یابد. پس هم خودتان و هم نزدیکان‌تان باید هر روز به طور مرتب دست‌های‌تان را با آب و صابون بشویید.

 14- از پزشک خود در مورد مراحل درمانی بعد از مرخصی از بیمارستان، سوالی نمی‌پرسند:

 وقتی که از بیمارستان مرخص می‌شوید و به خانه باز می‌گردید، باید نسبت به داروهایی که مصرف می‌کنید، مطلع باشید. برخی از داروها علائمی در شما ایجاد می‌کنند؛ مثلاً باعث سرگیجه و خواب آلودگی می‌شوند، باید با این موارد نیز آشنا باشید.