تنفس مصنوعی به رشد بورس

از دو هفته گذشته سازمان بورس برنامه جدیدی را برای تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌های بورس آغاز کرد که برای سهامداران جذاب بود و تاکنون نیز محرکی برای رشد شاخص‌های بورس بوده‌است. البته هفته گذشته بازار در نتیجه رها‌شدن این خبر مقداری افت کرد، اما مجددا با انتشار خبر بر‌‌گزاری جلسه‌‌‌‌‌‌ای در وزارت اقتصاد و امور دارایی در این‌خصوص و همچنین خبر تجدیدنظر درخصوص جریمه بانکی‌‌‌‌‌‌ها، بازار سرمایه دوشنبه سراسر سبزی را پشت‌سر گذاشت. مساله‌ای که در این میان تحلیلگران بر آن تاکید می‌کنند غیربنیادی بودن محرک بازار در این روزهاست که باعث می‌شود احتمال تداوم این رشد را مبهم کند.

بورس نیازمند محرک بنیادین

مهدی دلبری، تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اینکه معمولا در هفته‌هایی که تعطیلات داریم بازار پررونق نیست، گفت: بازار در روز گذشته پس از یک سلسله تعطیلات مثبت بود، ارزش معاملات رشد کرد و بازار تقریبا سراسر سبزی را شاهد بودیم. در این میان هم سهام بزرگ مانند هلدینگ‌ها، گروه‌های پالایشی و... مثبت بودند و هم سهام کوچک‌تر مانند دارویی‌‌‌‌‌‌ها و... و این باعث شد تقریبا روز بسیار مثبتی را هم به لحاظ ارزش معاملات و هم به لحاظ رشد در اکثر صنایع شاهد باشیم. وی ادامه داد: نکته‌‌‌‌‌‌ای که وجود دارد این است که اگرچه خبر تجدید ارزیابی کمک می‌کند تا اقلام صورت مالی به‌روز شود و این موضوع تا حدی در تجزیه و تحلیل نهاد‌های سیاستگذار مانند دولت و مجلس از این جهت که اعداد واقعی‌تر تحلیل می‌شود، موثر است و شاید این موضوع در بلندمدت کمک کند تا تهدیدهای بازار سرمایه تا حدی کمرنگ‌تر شود، اما باید پذیرفت که این موضوع اتفاق بنیادی نیست. دلبری افزود: با تجدید ارزیابی دارایی هلدینگ‌ها و شرکت‌های مختلف بورسی قرار نیست سود مستمر بنگاه‌ها زیاد شود، بنابراین جنس اخبار تجدید ارزیابی از جنس اخباری نیست که بتواند روند بازار را تغییر دهد، چراکه جزو متغیرهای بنیادی و بلندمدت محسوب نمی‌شود، اما قطعا نوسانات چند ماهه در بازار ایجاد می‌کند و روندی خوش‌بینانه و انتظار رشد را برای بازار به ارمغان می‌آورد. این تحلیلگر به گزارش‌های عملکرد به‌عنوان یکی از متغیرهایی که می‌تواند به ماندگاری رشد در بازار کمک کند، اشاره کرد و گفت: از سوی دیگر بازار به استقبال گزارش‌های 9 ماهه می‌رود. در مهر و آبان گزارش‌های تقریبا متعادلی داشتیم و پیش‌بینی می‌شود فصل پاییز حدود 10 تا 20‌درصد رشد فروش را در شرکت‌ها شاهد باشیم. دلبری به ریسک مهم زمستان نیز اشاره و عنوان کرد: همزمان در حال ورود به فصل سرما هستیم و احتمال قطعی گاز و ریسک کاهش فروش بنگاه‌های تولیدی نیز وجود دارد. کمااینکه در حال‌حاضر که هنوز هوا زیاد سرد نیست هم زمزمه‌های قطعی گاز به گوش می‌رسد و این یکی از ریسک‌های مهم بازار است که برای تداوم رشد باید مرتفع شود. وی در ادامه به دو خبر مهم که روز دوشنبه منتشر شد و به سبزی تابلوی معاملات کمک کرد، اشاره کرد و گفت: خبری که امروز مهم بود رفع ابهام مالیاتی درخصوص تجدید ارزیابی‌ها بود. بر اساس بخشنامه‌ای که وزارت اقتصاد و امور دارایی صادر کرده ابهامات مالیاتی استاندارد 15 مرتفع شده و افزایش ارزش از شمول مالیات خارج شده‌است که این خبر خوبی برای هلدینگ‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی بود و این موضوع باعث شد سهام هلدینگ بیشتر مدنظر بازار قرار بگیرد و به همین دلیل شاهد بودیم که شاخص‌کل رشد بیشتری نسبت به شاخص هموزن داشت. از سوی دیگر خبری که در رابطه با بانک‌ها مبنی‌بر اینکه جریمه ناشی از اعطای تسهیلات مسکن مورد بازنگری قرار می‌گیرد نیز منتشر شد که کمک کرد گروه بانکی روز نسبتا خوبی را تجربه کند.

تداوم رشد تا پایان سال

مهدی ساسانی، تحلیلگر بازار سرمایه نیز در این‌خصوص گفت: یکی از مواردی که می‌توان گفت بازار سرمایه مدتی از آن رنج می‌برد، ترس از ادامه‌دار بودن ریزش‌ها بود. این موضوع به مدد اتفاق‌هایی که در آبان ماه شاهد آن بودیم، به‌نوعی برطرف شد و با تمهیداتی که سازمان بورس و صندوق توسعه و تثبیت بازار در پیش گرفتند، مقداری تعادل به سمت عرضه و تقاضا برگشت و نوعی رشد نسبی را نیز تجربه کردیم. در هفته گذشته و باتوجه به عرضه و تقاضایی که روی تابلو وجود داشت، هفته کم‌رونق‌تری را پشت‌سر گذاشتیم و شاخص در محدوده دو‌میلیون و 150‌هزار واحد معاملات خود را دنبال می‌کرد اما چند روز قبل خبری مبنی‌بر  بر‌‌گزاری جلسه‌ای میان سازمان بورس، شرکت‌های حقوقی و وزیر اقتصاد منتشر و همین موضوع باعث شد روز گذشته معاملات بهتری را نسبت به هفته گذشته شاهد باشیم. وی ادامه داد: در واکنش به همین خبر ارزش معاملات نسبت به روزهای قبل رشد چشمگیری داشت و بازار به شرایط خوبی برگشت و شاخص‌کل نیز توانست محدوده دو‌میلیون و 200‌هزار واحد را پس‌بگیرد. هرچه جلوتر برویم و شرایط بودجه‌1403 شفاف‌تر شود و بندها و لوایحی که می‌توانند بر بازار سرمایه اثر بگذارند، رد یا تصویب شوند، تاثیرگذاری خود را بر روی معاملات نیز خواهند داشت. شخصا فکر می‌کنم اگر بازار سرمایه رویه فعلی را ادامه دهد، می‌تواند رشدی آرام و پیوسته را تا اسفند ادامه دهد و هرچه به پایان سال‌ نزدیک‌تر شویم، شرایط باید مجددا مورد بررسی قرار گیرد.

ادامه روند متعادل

فاطمه حاج‌علی، تحلیلگر بازار سرمایه نیز با اشاره به اینکه تجدید ارزیابی دارایی‌ها می‌تواند به‌صورت مقطعی منجر به رشد شاخص بورس شود، گفت: به‌عنوان مثال خبری درخصوص تجدید ارزیابی ذوب طی روز کاری قبل به‌صورت غیررسمی منتشر شد که منجر به شکل‌گیری تقاضا در این نماد معاملاتی شد، در مقابل نیز نرخ دلار در حالت رکود به‌سر می‌برد و انتظارات را برای رشد قیمت در کوتاه‌‌‌‌‌‌مدت کاهش داده و براین اساس، سرمایه‌گذاران به لحاظ تورمی به این بازار ورود نمی‌کنند و با توجه به رکود در بازارهای دیگر، شاهد ورود نقدینگی به این بازار خواهیم بود. وی ادامه داد: اما مورد دیگری که به رشد بازار کمک‌کرده، نرخ بهره بانکی است که با کاهش آن سبب رشد بازار سرمایه شده‌است. نرخ بهره بین‌بانکی نیز با رشد خود P/E‌های مقایسه‌‌‌‌‌‌ای را کاهش داد، لذا وجود سهام شرکت‌ها با P/E‌های 5 تا 6 واحد در بازار توجیه‌پذیر بوده و بعید است که تغییرات زیادی در بازار به واسطه اتفاقات دیگری رقم بخورد. حاج‌علی اظهار کرد: البته باید گفت که مروری بر شاخص‌های بورس طی سال‌های گذشته نشان می‌دهد هر سال‌ در زمستان به‌صورت سنتی سهامداران حقوقی بزرگ بخشی از سود تقسیمی سهام شرکت‌های خورد را وارد بازار می‌کنند که این امر منجر به تزریق نقدینگی و رشد مقطعی شاخص‌های بورس می‌شود. البته امسال با توجه به سیاست‌های انقباضی که منجر به رکود بازارها شده، شاید مانعی برای رشد بالای بورس باشد اما برنامه‌های جدید سازمان به جذاب‌‌‌‌‌‌تر‌شدن بورس به‌صورت مقطعی می‌تواند کمک کند.