به قلم : دکتر مهسا امیدیان ، پزشک عمومی ؛ متخصص تغذیه و رژیم درمانی ؛ از دانشگاه علوم پزشکی تهران
تحریریه زندگی آنلاین : دستگاه گوارش انسان یکی از مهم‌ترین بخش‌های بدن است که وظیفه آن تبدیل مواد غذایی دریافتی به انرژی مورد نیاز می‌باشد. این دستگاه شامل اجزای مهمی است که هر کدام وظیفه مهمی بر عهده دارند. اجزای دستگاه گوارش شامل: دهان، مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ، کبد و لوزالمعده می‌باشد. وقتی غذا وارد دهان می‌شود، غدد بزاقی ترشحاتی تولید می‌کنند که سبب تجزیه و شکستن مواد غذایی می‌شوند. دندان‌ها هم غذا را به قطعات کوچک تبدیل می‌کنند و زبان قطعات کوچک را با بزاق مخلوط می‌کند. غذا به صورت نرم و مرطوب آماده عمل بلع می‌شود. هنگام قورت دادن لقمه غذا، عضلات دهان و حلق غذا را به سمت مری می‌برند.
عضلات دیواره مری امواج هماهنگی ایجاد می‌کنند و غذا را به سمت معده می‌برند. هنگامی که غذا به انتهای مری می‌رسد، با فشار سبب باز شدن دریچه بین مری و معده شده و بعد از آن غذا وارد معده می‌شود.
در معده غذا بیشتر شکسته و تجزیه می‌شود. معده دارای عضلات قوی است که با استفاده از آن عضلات، غذا به قطعات کوچک‌تر تبدیل می‌شود. علاوه بر آن غدد پوشاننده دیواره معده، شیره معده را ترشح می‌کنند که حاوی اسید و آنزیم‌های مختلف است. مواد غذایی بعد از معده وارد قسمت اول روده کوچک (دئودنوم) می‌شوند و در آنجا هضم مواد غذایی ادامه یافته و ترشحات کبد و لوزالمعده نیز به آنها اضافه می‌شوند. غذا وارد قسمت دوم روده کوچک یا (ژوژنوم) شده و در این قسمت به مولکول‌های قابل جذب تبدیل می‌شود و در ادامه غذا وارد قسمت آخر روده کوچک (ایلئوم) می‌گردد. در این قسمت مواد غذایی قابل جذب از طریق دیواره ایلئوم جذب می‌شوند. باقیمانده مواد غذایی وارد روده بزرگ شده و به صورت مدفوع از بدن خارج می‌شود.
بیشتربخوانید:
آیا عادت حذف صبحانه می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش را بیشتر کند؟
صبحانه به عنوان مفیدترین وعده غذایی در روز مطرح است. در مطالعات پیشین نشان داده شده است که حذف صبحانه با چاقی و اضافه وزن، اختلال در متابولیسم گلوکز، بیماری‌های قلبی- عروقی، اختلال عملکرد شناختی و کاهش توجه و تمرکز در دانش‌آموزان ارتباط دارد.
نتایج یک متاآنالیز نیز نشان داده است که بین نخوردن صبحانه و شانس ابتلا به افسردگی و استرس در تمام گروه‌های سنی و اضطراب در نوجوانی ارتباط مثبتی وجود دارد.
در مطالعه اخیر، ارتباط بین عادت حذف صبحانه و خطر ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش بررسی شده است.
در این مطالعه بیش از 60 هزار نفر بررسی شده‌اند و نتیجه این مطالعه به این صورت بوده است، که عادت حذف صبحانه می‌تواند از عوامل شروع و پیشرفت سرطان‌های دستگاه گوارش باشد. به این صورت که در مطالعه آمده است افرادی که یک تا دو بار در هفته صبحانه می‌خورند یا کلاً صبحانه نمی‌خورند، نسبت به افرادی که هر روز صبحانه مصرف می‌کنند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش از جمله سرطان مری، معده، روده، کبد، کیسه صفرا و سرطان‌های مجاری صفراوی خارج کبدی قرار دارند. تحقیقات بیشتری نیاز است تا مکانیسم‌های ارتباط بین حذف صبحانه و ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارشی را مشخص کند.
بیشتربخوانید:
توصیه‌هایی برای پیشگیری از سرطان‌های دستگاه گوارش
دریافت رژیم غذایی غنی از سبزی‌ها و میوه‌های رنگی مانند کلم (بروکلی و گل‌کلم)، انواع توت، انار و دیگر مواد غذایی که غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند.
دریافت غلات کامل و کاهش دریافت غلات تصفیه شده (یکی از دلایل آن فیبر بیشتر غلات کامل است).
دریافت میزان کافی کلسیم و ویتامین D از رژیم غذایی و در صورت نیاز دریافت مکمل (زیر نظر پزشک یا متخصص تغذیه).
دریافت منابع غذایی حاوی پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک و کفیر که در تنظیم فلور میکروبی دستگاه گوارش نقش دارند.
محدود کردن مصرف مواد غذایی فرآوری شده مانند گوشت‌های فرآوری شده، سیب‌زمینی سرخ شده آماده، سوپ‌های آماده و موارد دیگر (این دسته از مواد غذایی بسیار تغییر یافته‌اند و حاوی نمک، شکر، چربی و بسیاری مواد افزودنی هستند که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان، چاقی و دیابت را افزایش دهند).
ترک الکل و دخانیات
منابع در دفتر مجله موجود است.
بیشتربخوانید: