شبی طلایی برای آمرزش گناهان و استجابت دعا

یکی از خصوصیات ویژه ی دین مبین اسلام، این است که در آن زمان های متعددی برای طلب مغفرت و بخشش الهی وارد شده، و اگر در یک سال به طور مثال انسان در یکی از این زمان ها، بهره ی کافی را نبرد، در شب های دیگر حداقل یکبار دیگر چنین فرصتی را در می یابد تا بتواند بواسطه ی آن، فرصت از دست رفته ی خود را جبران کند.


یکی از شب های ارزشمندی که البته در میان ما کمی غریب افتاده و توجهی به فضیلت و عظمت آن نداریم، شب نیمه ی شعبان است.
که در نوشتار زیر سعی می شود به بخشی از فضیلت این شب اشاره نماییم:
فضیلت شب نیمه شعبان:
شبی برای استغفار و بخشیده شدن گناهان:
هر کس در این شب صد مرتبه خداوند را تسبیح گوید، صد مرتبه حمدش را بر زبان جاری سازد، صد مرتبه زبان به تکبیرش گشاید و صد مرتبه ذکر یگانگی (لا اله الا الله) او را به زبان آورد، خداوند از سر فضل و احسانی که بر بندگانش دارد
در روایتی از حضرت جبرییل امین که بر حضرت رسول اکرم صلوات الله علیه و آله نازل شده، چنین آمده است:
«... ای محمد، هر کس امشب را با منزه داشتن خداوند (تسبیح)، ذکر یگانگی او یاد بزرگی او(تکبیر)، راز و نیاز با او (دعا)، نماز، خواندن قرآن، نمازهای مستحب و آمرزش خواهی (استغفار) صبح کند، بهشت جایگاه و منزل او خواهد بود و خداوند همه آنچه را که پیش از این انجام داده و یا بعد از این انجام می دهد، خواهد بخشید... . »[اقبال الاعمال، ص 212]
شب نیمه شعبان شبی هم تراز با شب های عظیم
چنانچه مولا علی علیه السلام نیز در مورد عظمت این شب می فرمایند: «در شگفتم از کسی که چهار شب از سال را به بیهودگی بگذراند: شب عید فطر، شب عید قربان، شب نیمه شعبان و اولین شب از ماه رجب... . » [تفسیرالمیزان، ج94 ص87، ح12]
شبی که هیچ درخواست کننده ای پشیمان باز نمی گردد
از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که پدر بزرگوارشان در پاسخ کسی که از فضیلت شب نیمه شعبان از ایشان پرسیده بود فرمودند: این شب برترین شبها بعد از شب قدر است، خداوند در این شب فضلش را بر بندگان جاری می سازد و از منت خویش گناهان آنان را می بخشد، پس تلاش کنید که در این شب به خدا نزدیک شوید. همانا این شب، شبی است که خداوند به وجود خود سوگند یاد کرده که در آن درخواست کننده ای را، مادام که درخواست گناه نداشته باشد، از درگاه خود نراند. [اقبال الاعمال ، ص209]
شب نیمه شعبان؛ شب تعیین سرنوشت:
در شب نیمه شعبان سرنوشت هر انسانی نوشته شده و در شب های قدر، این موضوع حتمیت پیدا می کند.
آنچه از این روایات مسلم است اینست که این شب برای افراد نقش سرنوشت سازی می تواند باشد، که غفلت از آن موجب ضرر خواهد بود.
در بیان شب سرنوشت، آنچه بین مردم متداول است این است که شب های قدر برای تعیین سرنوشت وارد شده در حالیکه کمیل بن زیاد از یاران امام علی (علیه السلام) چنین روایت می کند که: در مسجد بصره نزد مولایم امیرالمومنین نشسته بودم و گروهی از یاران آن حضرت نیز حضور داشتند، در این میان یکی از ایشان پرسید: معنای این سخن خداوند که: فیها یفرق کل امر حکیم؛ در آن شب هر امری با حکمت معین و ممتاز می گردد،(سوره دخان، آیه 44)چیست؟ حضرت فرمودند: "«قسم به کسی که جان علی در دست اوست همه امور نیک و بدی که بر بندگان جاری می شود، از شب نیمه شعبان تا پایان سال، در این شب تقسیم می شود. هیچ بنده ای نیست که این شب را احیاء دارد و در آن دعای خصر بخواند، مگر آن که دعای او اجابت شود.» [اقبال الاعمال ص 220].
حال این سوال مطرح می شود که تفاوت شب نیمه شعبان با شب های قدر در چیست؟ آیا فقط شب نیمه شعبان است که شب سرنوشت است و شب های قدر خاصیتی ندارند؟
در پاسخ به این سوال مرحوم سید بن طاووس چنین بیان می کنند: "شاید مراد روایات مزبور این باشد که تعیین زمان مرگ و تقسیم روزی به صورتی که احتمال محو و اثبات آن وجود دارد، در شب نیمه شعبان صورت می گیرد اما تعیین حتمی زمان مرگ و یا تقسیم حتمی روزیها در شب قدر انجام می شود و شاید مراد آنها این باشد که در شب نیمه شعبان امور مزبور در لوح محفوظ تعیین و تقسیم می شوند، ولی تعیین و تقسیم آنها در میان بندگان در شب قدر واقع می شود.
قسم به کسی که جان علی در دست اوست همه امور نیک و بدی که بر بندگان جاری می شود، از شب نیمه شعبان تا پایان سال، در این شب تقسیم می شود. هیچ بنده ای نیست که این شب را احیاء دارد و در آن دعای خصر بخواند، مگر آن که دعای او اجابت شود
این احتمال هم وجود دارد که تعیین و تقسیم امور یاد شده در شب قدر و شب نیمه شعبان صورت گیرد، به این معنا که در شب نیمه شعبان وعده به تعیین و تقسیم امور مزبور در شب قدر داده می شود. به عبارت دیگر اموری که در شب قدر تعیین و تقسیم می گردند، در شب نیمه شعبان به آنها وعده داده می شود. همچنان که اگر پادشاهی در شب نیمه شعبان به شخصی وعده دهد که در شب قدر مالی را به او می بخشد ... [همان، ص214]
بنابراین آنچه می توان به صورت خلاصه بیان کرد این است گه در شب نیمه شعبان سرنوشت هر انسانی نوشته شده و در شب های قدر، این موضوع حتمیت پیدا می کند.
آنچه از این روایات مسلم است اینست که این شب برای افراد نقش سرنوشت سازی می تواند باشد، که غفلت از آن موجب ضرر خواهد بود.
گریزی به اعمال این شب:
الف: احیاء این شب: همچنانکه در روایات بالا بیان شد، یکی از اعمال این شب؛ احیاء آن است.
ب: طلب استغفار و بخشش
ج: گفتن اذکار؛ الحمدلله، الله اکبر؛ لااله الاالله
در روایتی از امام صادق علیه السلام در خصوص اعمال این شب است، که می فرمایند: پس بر دعا و ثنای بر خداوند تعالی بکوشید، که هر کس در این شب صد مرتبه خداوند را تسبیح گوید، صد مرتبه حمدش را بر زبان جاری سازد، صد مرتبه زبان به تکبیرش گشاید و صد مرتبه ذکر یگانگی (لا اله الا الله) او را به زبان آورد، خداوند از سر فضل و احسانی که بر بندگانش دارد، همه گناهانی را که او انجام داده بیامرزد و درخواستهای دنیوی و اخروی او را برآورده سازد. [اقبال الاعمال ، ص209]

هدایت الله قدمی