ابوجعفر
اعرج از فقها و محدّثان بزرگ امامیه و از اصحاب امام حسن عسکری علیه السلام ، ولادتش معلوم نیست، اما وفات او در سال 290 ه در قم اتفاق افتاد. از محیط خانوادگی او در منابع، ذکری به میان نیامده است، اما از موالیان و هم پیمانان عیسی بن موسی بن طلحه اشعری بود و بیشتر عمر خود را در قم اقامت داشت. به گفته شیخ طوسی در فهرست، پدر عیسی، موسی بن طلحه، از راویان حدیث و دارای کتاب بوده است. وی در رأس فقهای قم و از برجستگان راویان حدیث در آنجا بود. بسیاری از احکام فقه شیعه بر پایه احادیث او بنا شده اند. از نامه های متعدد و پرسش های فقهی او از امام حسن عسکری علیه السلام به دست می آید که وی در قم، مرجع مردم و پاسخگوی خواسته های آنان بوده است. از این رو، می توان حدس زد که وی یکی از نایبان و سفیران آن امام در قم بوده است.
گفته می شود: استادان او در حدیث، بیش از 150 نفر بوده اند که از جمله آن ها، احمد بن محمّد بن خالد برقی، احمد بن حسن بن علی بن فضّال و احمد بن محمّد بن عیسی است. از جمله شاگردان روایی او، سعد بن عبداللّه اشعری، محمّد بن یحیی و محمّد بن حسن بن ولید (استاد شیخ صدوق) است. نوشته ها و تألیفات او بیشتر درباره فقه شیعه اند. از این رو، چنین به دست می آید که تخصص عمده او در همین موضوع بوده است، اما در علم رجال و ادبیات عرب نیز صاحب نام می باشد. وی تألیفات زیادی دارد و در تمام ابواب فقه، کتاب نوشته است. تنها کتابی که اکنون از وی موجود است کتاب بصائر الدرجات الکبری و بصائر الدرجات الصغری است. موضوع این کتاب فضایل اهل بیت علیهم السلام است. وی به خاطر تألیف این دو کتاب، به «صاحب بصائر» معروف شده است.
