موژان زرگرزاده؛ کارشناس تغذیه
علل بروز اسهال
علتهای زیادی میتواند باعث بروز اسهال شود که از آن جمله میتوان به این موارد ذکر کرد:
عفونتهای قارچی، باکتریایی یا ویروسی، مصرف زیاد مواد قندی، استرس، جراحت روده، استفاده از ملین، مصرف برخی داروها، بیماریهای التهابی و سوء تغذیه.
پیشگیری از اسهال کودکان
برای پیشگیری از اسهال کودکان رعایت نکات زیر میتواند کمککننده باشد:
تغذیه با شیر مادر، واکسیناسیون کامل کودک بهخصوص زدن واکسن سرخک و سرخجه به کودک، استفاده از آب و غذای سالم و تمیز شستن دستها قبل از تماس با غذا.
راهکارهایی برای کاهش اسهال هنگام مسافرت
یکی از زمانهایی که احتمال بروز مشکلات گوارشی به خصوص اسهال افزایش مییابد، مسافرتهای خانوادگی است.
در این خصوص رعایت نکات زیر میتواند از ابتلا به اسهال مسافرت جلوگیری نماید.
آب سالم و بستهبندی شده در بطری را جهت نوشیدن و مسواک کردن دندانها استفاده کنید.
قبل از خوردن غذا دستهایتان را با صابون بشویید.
از یخهای غیر بهداشتی استفاده نکنید.
از مصرف سبزی، سالاد و میوههای خام و محصولات لبنی غیر پاستوریزه اجتناب ورزید.
از شنا کردن در دریاچهها و رودخانهها بپرهیزید.
تنها مواد غذایی پخته شده و نوشیدنیهای بستهبندی شده (آب، آبمیوهها و...) را مصرف کنید.
در مصرف مواد غذایی تازه که ممکن است با آب آلوده شسته شده باشند و غذاهایی که با آب گرم تهیه نشدهاند (مانند ژله) یا قطعات یخی که با آب آلوده تهیه شدهاند، احتیاط کنید.
تا حد امکان از مکانهای بهداشتی غذا خریداری شود و در غیر اینصورت خودتان غذا را طبخ کنید. از نگهداری غذای گرم به مدت طولانی خارج از یخچال خودداری کنید.
در صورتی که کودک شما علائم اسهال را نشان میدهد، در مراحل اولیه میتوانید این اقدامات را انجام دهید
خوراندن آب کافی به کودک در مراحل اولیه بسیار مهم است. استفاده از محلول ORS به محض شروع اسهال، میتواند طول مدت درمان را کوتاه کند و باعث کاهش اتلاف آب بدن شود.
در شیرخواری که با شیر مادر تغذیه میشود، تغذیه با شیر مادر باید ادامه یابد. میتوان به صورت یک در میان از شیر مادر و محلول ORS جهت آبرسانی به بدن شیرخوار استفاده نمود.
در شیرخوارانی که با شیرخشک تغذیه می شوند، بهتر است به مدت 24ساعت شیر خشک را به میزان 50 درصد رقیق نموده و از ORS و آب برای تامین آب بدن استفاده کنید.
در شیرخواران 6ماهه و بالاتر مواد غذایی جامد باید به تدریج به رژیم غذایی افزوده شوند که با غلات شروع و به گوشت و پس از آن میوهها و سبزیجات ختم میگردد.
راهکارهای کاهش عوارض اسهال در کودکان بزرگتر
با سوپ ساده کمچرب (حاوی گوشت و حبوبات و سبزیجات پخته)، چای و نان تست خشک (مانند نان سوخاری) شروع کنید. سپس مواد غذایی نشاستهای مانند برنج و سیبزمینی و پس از آن مواد غذایی پروتئینی و میوه و سبزی و شیر را اضافه کنید.
افزایش تعداد وعده های غذایی و کاهش حجم هر وعده میتواند کمککننده باشد.
کاهش مصرف مواد شیرین
مواد خیلی شیرین مانند آبمیوه و آب کمپوت را با آب رقیق نمایید.
مصرف ماست، سیب و موز میتواند در بهبود اسهال مؤثر باشد (ماست حاوی پروبیوتیک است و میتواند در بازگشت حالت طبیعی روده مؤثر باشد. سیب و موز نیز دارای پکتین میباشند و قابض هستند).
شکلات تلخ (Hot chocolate) می تواند باعث کاهش نسبی اسهال شود.
از مصرف نوشیدنی های کربناته شیرین، مانند نوشابه های گازدار اجتناب ورزید.
کافئین (موجود در قهوه، چای، شکلات و نوشابه ها)، آب سیب، هلو و شیر ممکن است باعث تشدید اسهال شوند. تا زمان بهبودی، آنها را حذف کنید.
مصرف مکملهای مولتی ویتامین مینرال ممکن است برای جایگزین نمودن ویتامینها و املاح از دست رفته بدن لازم باشند.
برای جبران پتاسیم از دست رفته، موز، آب پرتقال، میوهها و سبزیجات را در رژیم غذایی بگنجانید.