ابراهیم بالاپژوه در گفتوگو با ایسنا، اظهار کرد: به عنوان نمونه چندی پیش نویسنده مطرح مشهدی نیکی فیروزکوهی در جلسهای که مهمان شهر کتاب بود مطرح کرد به خاطر همین کمتوجهیها دیگر در ایران کتابی چاپ نخواهد کرد.
او تصریح کرد: تعداد فروش کتابهای ترجمه خیلی بالا رفته است؛ این امر به خودی خود بد نیست اما به طور کل ما باید با توجه به این که ادبیاتی با چنین غنا داریم، سعی کنیم کتابهای خودمان را تبلیغ و مطرح کنیم و راهی را پیش بگیریم که مردم با نویسندههای خودمان آشنا شوند.
مدیر شهر کتاب مشهد ادامه داد: فلسفه و روانشناسی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و طیف کتابهای ترجمه با وجود اینکه ما نویسندگان خوبی در این حوزهها داریم، بسیار بیشتر از چاپ کتابهای نویسندگان ایرانی است.
بالاپژوه ابراز کرد: ما ناشران و مولفان را با حجم شتابزادهای از چاپ کتابهای ترجمه مواجه میبینیم، این در حالی است که ناشران برای حمایت از محتوای داخلی میتوانند حداقل کتابهای کلاسیک را چاپ کنند که در آنها نیازی نیست پولی به نویسنده بدهند اما ما شاهد هستیم که همین اتفاق نیز نمیافتد.
او سپس اظهار کرد: سرانه مطالعه در کشور ما بسیار ضعیف است و اکثرا همین مطالعهها نیز مطالعه درسی است. از جمله دلایل اصلی این میزان از مطالعه را میتوان نبود فرهنگسازی خواند.
وی گفت: نبود کتاب در سبد خرید بچههای ما در دهههای گذشته باعث شده اکنون که پس از گذشت چند دهه آن کودکان افراد بزرگسال ما را تشکیل میدهند با مطالعه پایین این اشخاص روبهرو باشیم.
مدیر شهر کتاب مشهد درباره اهمیت تبلیغات و افزایش کیفیت چاپ بر میزان مطالعه مردم، اظهار کرد: این عوامل بیتاثیر نیست اما تاثیر چندانی نیز ندارد. در عوض مقدار قیمت کتاب میتواند تاثیر بسیاری بر میزان مطالعه مردم داشته باشد. افزایش قیمت کتاب باعث شده خیلی از افراد نتوانند کتاب بخرند و همین امر موجب میشود بسیاری از مردم کتاب را پیدیاف بخوانند و رشد مطالعه کاغذی افت کند.
او خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم میزان مطالعه را بالا ببریم باید از سنین پایین آغاز کنیم. در حال حاضر بسیاری از پدران، برای اینکه خود را راحت کنند یک تبلت برای فرزندانشان خریداری میکنند و دیگر تلاشی ندارند که برای سرگرمی کودک از گزینههای موثرتری نیز بهره ببرند.
بالاپژوه ادامه داد: اگر همانطور که خوراک و پوشاک برای کودکانمان تهیه کنیم، کتاب را نیز به عنوان غذای روح به آنها بدهیم کودک با کتاب رشد میکند و چنین کودکی در دورههای بعدی زندگی خود نیز قطعا به کتابخوانی ادامه خواهد داد اما برای کسی که بزرگسال است خیلی سخت است که تازه بخواهد کتابخوان شود.
مدیر شهر کتاب مشهد خاطرنشان کرد: کتابفروشیهای ما شرایط محیطی مناسبی ندارند یعنی یا زیباییای را که باید، ندارند یا آنقدر کوچک هستند که همزمان چند مراجعهکننده نمیتوانند از آنها استفاده کنند و هر دو این موارد باعث میشود رغبت به خرید کتاب در میان مردم ما کاهش یابد. از دیگر مشکلاتی که از سمت کتابفروشیها موجبات خرید اندک کتاب را فراهم میآورد، کم بودن تعداد این کتابفروشیها است.
او در پاسخ به این سوال که آیا به نظر وی مردم در دهه 60 بیش از اکنون کتاب میخواندند یا خیر و اگر پاسخ مثبت است علت آن چیست، اظهار کرد: مردم در دهه 60 بیشتر کتاب میخواندند چون رسانههای دیگر کمتر بود.
بالاپژوه گفت: ما تا دهه 70 دو شبکه بیشتر نداشتیم و همین کمبود قدرت تلویزیون میتوانست تاثیر مهمی بر میزان مطالعه مردم آن دوره در مقایسه با شرایط کنونی تلویزیون داشته باشد. حتی اگر تلویزیون را کنار بگذاریم اهمیت شبکههای اجتماعی در کاهش مطالعه مردم عصر حاضر را نمیتوان انکار کرد.
او خاطرنشان کرد: اینطور نیست که بگوییم مردم دهه 60 ذاتا کتابخوانتر بودند بلکه این ابزارها هستند که تغییر پیدا کرده و بر مردم تاثیر گذاشتهاند.
وی افزود: البته حتی اگر شیوه استفاده از این ابزارها را به خوبی آموزش میدادیم میتوانستیم خوشبین باشیم که باعث کاهش میزان مطالعه مردم ما نشوند و از آن بالاتر بهبودبخش هم باشند، اما این اتفاق نیفتاد و ما اکنون شاهدیم که این ابزار جای کتابهای ما را گرفتهاند نه این که در کنار آنها قرار بگیرند.
مدیر شهر کتاب مشهد تصریح کرد: در حال حاضر ما با ابزارهایی مواجهیم که بسیار بهروز هستند و کودکی نیز که از قبل سن تحصیل از این وسایل بهره برده نمیتواند با متد قدیمی بسیار سرسخت کلاسهای درسی ما کنار بیاید؛ این در حالی است که نرمافزارها میتوانستند باعث کمک به آموزش ما شوند.
او بیان کرد: مسئولان نیز در کاهش کتابخوانی مردم بسیار موثرند. اگر همین میزان از تبلیغاتی را که برای عوامل دیگر در تلویزیون میکنیم برای کتاب نیز داشته باشیم قطعا کمک بزرگی به تبلیغ و آشنایی مردم با کتاب خواهد کرد.
وی گفت: متاسفانه نه مسئولان، نه خود کتابفروشیها و نه خود خانوادهها آنطور که باید و شاید، کاری نمیکنند تا میزان مطالعه افزایش یابد. برای یک خانواده خیلی راحتتر است که هزینهای را که میخواهد برای یک کتاب بپردازد برای یک وعده غذای خود بدهد.
بالاپژوه درباره تاثیر طرحهای مختلف فروش کتاب بر میزان کتابخوانی مردم گفت: در حال حاضر طرحهای بسیاری چون طرح پاییزه کتاب و طرحهایی که در قالب تخفیف کتاب ارائه می شود وجود دارد اما باز هم این طرحها مردم را کتابخوان نمیکند؛ نهایتا اتفاقی که میافتد این است که فروش کتاب در یک ماه خاص زیاد میشود.