ویژگیهای پوست میوه‌ها
در برخی از میوه‌ها، پوست میوه به صورت کاملاً محکم به خود میوه چسبیده است و در برخی دیگر میوه و پوست آن انسجام کمتری دارند. ضخامت پوست میوه‌ها با هم فرق دارد. این مسئله حتی در میوه‌هایی که از یک خانواده هستند نیز دیده می‌شود. پوست میوه‌ها، در برخی موارد بسیار نازک و گاه کلفت و ضخیم است. در برخی میوه‌ها مثل سیب و انگور، مزه پوست همانند خود میوه است و در برخی دیگر مثل پاپایا، مزه پوست آن به علت وجو تانن فراوان، تلخ است. در میوه‌های اسیدی پوست به راحتی جدا می‌شود (موز). رسیدن میوه‌ها با فرایند آنزیمی همراه است که برخی از مشخصه‌های میوه را مانند رنگ، طعم، عطر و دانه‌ها تغییر می‌دهد. معمولاً پوست میوه‌ها سرشار از روغن‌های ضروری هستند که میوه را خوش عطر می‌کنند. غدد چربی در تمام سطح پوست میوه وجود دارد.
خواص پوست سیب
بدون سدیم و بسیار کم چرب است کلسترول بد (LOL) را کاهش و کلسترول خوب (HDL) را افزایش می‌دهد. به دلیل داشتن منیزیم و پتاسیم، فشار خون را پایین می‌آورد. مانع از پوکی استخوان در یائسگی خانم‌ها می‌شود. کوئرستین حاوی مقادیر قابل توجهی فلاوونوئید است که خاصیت ضد التهابی داشته و برای سلامت بسیار مفیداست. این ترکیبات با تخریب رادیکال‌های آزاد، از تخریب سلول‌های مغز جلوگیری می‌کنند و در واقع بیماری آلزایمر را در کهنسالی کاهش می‌دهند. از سرطان ریه، پستان، روده بزرگ و کبد پیشگیری می‌کند. با انواع بیماری‌های قلبی و عروقی مبارزه می‌کند. به درمان آسم، دیابت و وبا کمک می‌کند. از تصلب شرائین پیشگیری کرده و خطر ابتلا به پارکینسون را کاهش می‌دهد. فیبر موجود در آن به هضم غذا کمک و از یبوست پیشگیری می‌کند و وزن را کاهش می‌دهد. قند خون را تنظیم می‌کند. ویتامین B6 موجود در آن، سیستم عصبی مرکزی را کنترل و ویتامین E آن، با رادیکال‌های آزاد و سموم مبارزه می‌کند و به همین ترتیب روند پیری را کاهش می‌دهد. خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و تاثیر منفی رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کند و موجب رطوبت غشاهای مخاطی و پوست و چشم‌ها می‌شود. نیاسین از سر درد و افسردگی پیشگیری کرده و اسید فولیک موجود در آن علاوه بر تقویت انرژی، سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
توجه داشته باشید که حساسیت به پوست سیب یکی از حساسیت‌های شایع است که بیشتر در شمال اروپا دیده می‌شود. افرادی که به پوست سیب حساسیت دارند، می‌توانند از سیب پخته شده استفاده کنند؛ زیرا گرما مواد حساسیت‌زا را از بین می‌برد.
سندرم آلرژی دهانی نوعی واکنش به آنزیم موجود در سیب است که با خوردن به خصوص پوست سیب باعث بروز واکنش حساسیتی می‌شود. این واکنش با خارش، آبریزش بینی، عطسه و ریزش اشک از چشم‌ها همراه است و در واقع دستگاه تنفسی فوقانی و چشم‌ها را تحریک می‌کند. در برخی افراد نیز خوردن سیب با پوست موجب اختلال در دستگاه گوارش و استقراغ و اسهال می‌گردد؛ بنابراین افراد مبتلا به اختلالات گوارشی مانند بیماری‌های کرون و دیورتیکولیت بهتر است با احتیاط این میوه را مصرف کنند.
فواید پوست میوه
حتی اگر پوست میوه نیز خوردنی باشد، باز هم ما عادت کرده‌ایم میوه‌ها را پوست بکنیم. در حالی که، پوست میوه یکی از مهم‌ترین اجزای رژیم غذایی و دارای مواد مغذی ضروری است که نقش مهمی در سلامتی دارد. پوست برخی از میوه‌ها همچون انگور و زغال‌اخته حاوی آنتی‌اکسیدان‌های ضروری مثل آنتوسیانین، تانن، کاتچین و ... است. برخی از میوه‌های زرد نیز حاوی کاروتن و لوتئین هستند. جزء اصلی رنگدانه‌های میوه زیر پوست قرار دارد. پوست بعضی از میوه‌ها پُر از فیبر است که این ترکیبات به عبور مواد غذایی از معده و هضم غذا و رفع یبوست کمک می‌کند. آنها سموم غذا را دفع می‌کنند و با محافظت از غشاء موکوسی روده، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می‌دهند. رژیم غذایی حاوی فیبر به حذف نمک‌های صفراوی کمک و از جذب مجدد آنها جلوگیری می‌کند؛ در نتیجه کلسترول بد خون کاهش می‌یابد. پوست میوه‌ها علاوه بر اینکه کم کالری، کم قند و کم چربی هستند، با مصرف آنها می‌توان مصرف سایر مواد غذایی در طول روز را کاهش داد.
پوست برخی از میوه‌ها، به‌خصوص مرکبات مانند پرتقال و نارنگی حاوی ویتامین c (اسکوربیک اسید) است. برخی از آنها حاوی منبع عظیمی از ویتامین A، ویتامین‌های گروهB، مواد معدنی، کلسیم، سلنیوم، منگنز و روی هستند. مطالعات اخیر نشان می‌دهند ترکیبات خاصی در پوست میوه‌ها وجود دارد که در بیماران مبتلا به آسم، به دفع برونکو اسپاسم کمک می‌کند و در مطالعه‌ای که توسط دکتر واستون و همکارانش انجام شد، آمده است که عصاره پوست میوه‌ها، خس‌خس و سرفه و تنگی نفس را در بزرگسالان مبتلا به آسم بهبود می‌بخشد.
شستشوی میوه
اگر چه توصیه ما این است که میوه‌ها را با پوست بخورید، ولی حتماً به نظافت آنها توجه داشته باشید:
به منظور حفظ میوه‌ها از آفات، معمولاً آنها را با اسپری‌های حشره‌کش، سمپاشی می‌کنند؛ بنابراین توصیه می‌شود حتما قبل از خوردن میوه‌ها آنها را با دقت بشویید. غالبا تخم و کیست حشرات درون میوه‌ها باقی می‌ماند، خوردن میوه‌های خام و نشسته موجب ورود این مواد به عضلات و یا مغز و سیستم عصبی می‌شود. خوردن میوه‌های سالم و بدون لک، به‌ویژه برای کودکان توصیه می‌شود. دست کم نیم ساعت قبل از خوردن میوه آنها را در ظرف آب نمک قرار دهید و سپس با آب سرد بشویید و خشک کنید تا مطمئن شوید که هیچ تخم حشره‌ای در آنها باقی نمانده است. می‌توانید پوست میوه‌ها را با چاقو ببرید و خشک کنید و در ظرف در دار به دور از رطوبت نگه‌دارید.
از پوست لیمو و مرکبات می‌توانید در ترشی‌ها استفاده کنید و یا کیک‌ها و شیرینی‌ها را با آنها طعم‌دار کنید. در هند پوست انبه را در آفتاب خشک کرده و پس از آسیاب کردن با کمی زردچوبه و فلفل سیاه مخلوط و نوعی ادویه کاری درست می‌کنند که به غذاهایشان طعم ویژه‌ای می‌دهد. در پوست برخی از میوه‌ها، ترکیبات سمی وجود دارد که تلخ مزه هستند و ممکن است در افراد مستعد حساسیت و واکنش‌های جدی ایجاد کند. پوست سیب در مقایسه با خود سیب حاوی 2-6 برابر آنتی‌اکسیدان بیشتر است؛ به خصوص آنتی‌اکسیدان کوئرستین. این آنتی‌اکسیدان در مبارزه با بیماری‌های قلبی و سرطان بسیار مفید است.
مطالعات نشان می‌دهند که تاثیر و فعالیت‌های آنتی‌اکسیدانی سیبی که با پوست خورده می‌شود، بسیار بیشتر از سیبی است که پوستش را گرفته‌اند. تقریبا نیمی از ویتامین C موجود در سیب درون پوست آن نهفته است. علاوه بر این، خوردن سیب با پوست، مقدار فیبر نامحلول را در بدن افزایش می‌دهد. پوست سیب حاوی پروسیانیدین و کاتچین، ترکیبات کوئرستین، اسید کلروژنیک و ... است. اگر چه خود سیب نیز حاوی این مواد می‌باشد، ولی غلظت آن نسبت به پوست سیب بسیار کمتر است. اسید کلروژنیک تنها ماده مغذی است که مقدار آن در یک سیب تازه بیش از پوست سیب می‌باشد.
ماهنامه دنیای سلامت79
