اجتهاد

اختلاف, از ریشه (خلف) به معناى پشت سر, در برابر (قدّام) به معناى پیش روست. این مفهوم, به گونه اى در همه ساختارهاى فرعیِ (خلف) دیده مى شود

به هر حال, افزون بر نقدهایى که به محور مشترک نظریه وى و عنبرى زدیم, کلام شعرانى از زاویه هاى دیگرى نیز درخور نقد و خرده گیرى است: 1

قرآن و سنت پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله دو منبع اساسی و مورد اتفاق همه مذاهب اسلامی برای نظریه‏پردازی در فروعات فقهی است با این حال فتاوا و آرای متفاوتی از سوی فقها مطرح شده و می‏شود

یکى از مباحث اصولى و فقهى, مسئله اجتهاد و تقلید است که غالب علماى اسلامى رساله مستقلى درباره آن نگاشته اند

هر پدیده اى که در زندگى آدمى شکل مى گیرد, در بستر حرکت و حیات خویش ممکن است گرفتار آفت ها و آسیب هایى گردد که او را از خاستگاه اصلى اش دور سازد, یا جلو تکامل و رشد آن را بگیرد و یا سیر تکاملى اش را کُند سازد

5 . عدم توجه به اهداف دین و مقاصد شریعت   آموزه هاى دینى تنها باید و نبایدها و احکام و دستورالعمل هاى فردى و اجتماعى نیست, بلکه لایه هاى اصلى دینى عبارتند از: معارف و اخلاق

ضرورت نواندیشى و نوآورى در فقه   به دلیلهاى گوناگونى, بحث از نواندیشى و دگرسانى و پدیدآوردن حرف و سخن نو در اجتهاد, به عنوان ضرورت علمى و دینى, در خور اثبات است که اینک به پاره اى از آنها اشاره مى کنیم: 1

عوامل بازدارنده فقه از رشد و شکوفایى   1

دیرى است که در محافل علمى و فرهنگى, چه شیعه و چه سنى, بحث از تحول و دگرگونى در نوع نگرش و برداشتِ از متون و نصوص دینى و منابع اسلامى مطرح است

ره آورد حجت بودن استصحاب   بر هر یک از دو دیدگاه: حجت بودن استصحاب از باب بناى عقلاء و افاده ظن یا از باب اخبار و تعبد, آثار و ثمراتى مترتب است که در حقیقت در نوع خود, نوعى دگرگونى بنیادین اصولى و فقهى به شمار مى آید