دکتر محمد علیمرادی؛ دکترای داروسازی، دانشجوی دکترای تخصصی تغذیه
محرک‌ها
این گروه از داروها که در برخی از مکمل‌ها به صورت غیرمجاز وارد شده‌اند و در برچسب مکمل ذکر نمی‌شوند محرک‌های سیستم اعصاب هستند.
از میان این داروها، پرمصرف‌ترین آنها آمفتامین، مت امفتامین، استریکنین، کافئین و کوکائین و .. را می‌توان نام برد.
محرک‌ها خستگی را از بین برده، بی‌اشتهایی ایجاد کرده و سبب افزایش هوشیاری و حالت تهاجمی می‌شوند و در ظاهر توان ورزشکار را بالا می‌برند.
این مواد سیستم عصبی مرکزی را تحریک می‌کنند، ضربان قلب، فشارخون، دمای بدن و متابولیسم (سوخت و ساز) را افزایش می‌دهند.
مدتی بعد از مصرف دارو عوارض جانبی آن عکس تمایل فرد است یعنی اتفاقا ظاهر فیزیکی و عضلانی فرد را از بین می‌برد.
در ضمن به دلیل تحریک‌پذیری و حالت عصبی که می‌دهد، ورزشکار نمی‌تواند روی کار خود تمرکز داشته و با بی‌خوابی که ایجاد می‌کند مانع استراحت کافی او می‌شود.
ورزشکار ممکن است از نظر روانی به آن وابسته شده یا به دارو تحمل پیدا کند و مدام میزان مصرف آن را بالا ببرد.
تپش قلب، ناهنجاری ریتم قلب، کاهش وزن، افزایش فشار خون، توهم، تشنج، خون‌ریزی مغزی، حمله قلبی و مشکلات عروقی از دیگر مشکلات ایجاد شده توسط این گروه از مکمل و داروها است.
استروئیدهای آنابولیک
داروهای آنابولیک باعث افزایش رشد بافت‌ها از راه افزایش فرآیند سوخت و ساز و عوامل دست اندرکار در ساخته شدن پروتئین در بدن می‌شوند.
این داروها معمولا هورمون‌های جنسی صناعی نظیر تستوسترون، ناندرولون، اکسی متولون، متان دپانون و استانوزلون و ... می باشند.
این دسته از داروها که به شکل های دارویی مختلف خوراکی یا تزریقی و یا به شکل ترکیبی در بسیاری از مکمل‌های افزایش دهنده حجم عضلات و بالابرنده قدرت و توان ورزشکاران مورد استفاده قرار می‌گیرند در واقع مشتقاتی از هورمون‌های استروئیدی هستند که کاربرد اصلی آنها درمانی است و در رفع مشکلات پزشکی ناشی از اختلالات هورمونی استفاده می شوند (مانند جلوگیری از کاشکسی سرطان‌ها، افزایش توده عضلانی در بیماران دچار ایدز، درمان کم خونی‌ها و تحریک خون سازی، اختلالات عملکرد غدد جنسی مردانه، تاخیر در رشد، پوکی استخوان).
این ترکیبات دو اثر عمده در بدن ایجاد می‌کند: اول آثار آنابولیک که ساخت عضله را تحریک می‌کند و دوم آثار آندروژنی که سبب رشد موی صورت و بدن و کلفتی صدا در آقایان می‌شود.
استروییدهای مصرفی در ورزشکاران نوع صناعی و ساختگی تستوسترون است. در این داروها سعی شده آثار آنابولیک بیشتر شده و آثار آندروژنی کمتر باشد اما به هر حال با مصرف این داروها هر دو اثر در بدن دیده می‌شود.
این داروها توسط ورزشکاران جهت افزایش کارایی ورزشی، حجم و قدرت عضلانی، ایجاد ظاهری درشت و بالاخره افزایش حالت تهاجمی و کاهش احساس خستگی استفاده می شود.
تجمع آب و نمک در بدن، ایجاد جوش صورت و ایجاد کیست و پوست و موی چرب، تحریک پذیری، پرخاشگری، کوتاه شدن قد و توقف رشد استخوان‌ها، سرطان‌های خوش خیم و بدخیم، حمله قلبی و سکته، احتباس صفرا، نارسایی کبدی، تخریب بافت کبد، کاهش تولید اسپرم و تحلیل رفتن بیضه ها و کاهش قدرت تولید مثل، طاسی، ریزش مو و بزرگ شدن پستان ها، از جمله عوارض جانبی این دسته از داروها هستند.
برای خواندن -نگاهی به عوارض مکمل های ورزشی (1)- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن -نگاهی به عوارض مکمل های ورزشی (2)- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن -نگاهی به عوارض مکمل های ورزشی (4)- اینجا کلیک کنید.