روستای برغان ساوجبلاغ ؛ طبیعتی افسونگر در نزدیکی کرج

یکی از مقاصدی که می توانند اوقات خوشی را برای ما رقم بزنند، روستاها هستند که در دل طبیعت جای دارند و نشانه هایی از تاریخ را در خود حفظ کرده اند. زندگی در این سکونتگاه ها به شیوه ی خاصی جریان دارد. آنها می توانند ما را برای لحظاتی از تمامی دغدغه ها دور کنند و با زیبایی هایشان دنیای دیگری را به ما نشان دهند. مناظر تماشایی، جاذبه های تاریخی، بافت معماری و شیوه ی زندگی و امرار معاش مردم هر یک می توانند ما را به سوی خود جلب کنند و جذابیت خاصی برایمان داشته باشند. برای لذت بردن از حال و هوای این سکونتگاه ها سفر به برخی از آنها را تجربه کردیم و به طور کامل آنها را معرفی نمودیم:

روستای لافت قشم ؛ سرزمین بادگیرهای برافراشته

روستای کندلوس نوشهر ؛ ییلاق چهارهزار ساله مازندران

روستای ورکانه همدان ؛ جلوه ای از معماری سنگی اروپا

روستای خرانق یزد ؛ زادگاه خورشید در سرزمین ایران

وجود برخی روستاها در نزدیکی شهرهای بزرگ این امکان را به شهرنشینان می دهد که تعطیلات خود را به گونه ای متفاوت بگذرانند و خاطره ای خوش برای خود بیافرینند. با هم سفری خواهیم داشت به استان البرز تا یکی از روستاهای زیبای آن را بشناسیم؛ روستایی که به سبب قرار گرفتن در منطقه ای کوهستانی، به عنوان یکی از ییلاقات استان به شمار می رود.

کارناوال را در سفر به روستای برغان همراهی کنید.

چرا روستای برغان؟

---

– روستای برغان به سبب داشتن طبیعت زیبا مکان خوبی برای برپایی یک پیک نیک خانوادگی یا دوستانه به شمار می رود.

– جاذبه های تاریخی این روستا نیز بسیار جالب توجه هستند.

– یکی از محصولات خوشمزه این روستا گوجه سبز است که در بهار و تابستان بسیاری را به سوی خود می کشاند.

در مسیر روستای برغان…

با ورورد به جاده برغان چشم اندازها و مناظر دلپذیر به سراغتان می آیند و نمایشی از زیبایی های منحصر به فرد این منطقه را به راه می اندازند. تنها چیزی که به چشم می آید درختان هستند و صدای آب نیز لحظه ای شما را رها نمی کند.

با رسیدن به اواسط جاده کوه هایی به شکل قلعه به چشم می خورند که پیدا کردن راه نفوذ به آنها سخت می باشد و احتمالا از مناطق استراتژیک حسن صباح (بنیانگذار دولت اسماعیلیه در ایران) در مقابله با مغول ها بوده اند.

پس از پشت سر گذاشتن دیدنی های جاده نوبت روستاست که با زیبایی هایش شما را افسون کند…

روستای برغان ؛ افسونگری در میان طبیعت

در نزدیکی شهر کرج روستایی سرسبز و پرطراوت به نام برغان، خودش را بر دامنه های جنوبی کوهستان البرز گسترده است. روستای برغان یکی از جلوه های زیبای طبیعت را در خود دارد و نامش به عنوان یکی از مقاصد تعطیلات آخر هفته برای ساکنان شهرهای نزدیک آن شناخته می شود.

این روستا به سبب داشتن باغات و مزارع سرسبز و رودخانه های خروشان یکی از مقاصد تماشایی برای گردشگران می باشد و به همین سبب به عنوان روستای توریستی و نمونه هدف گردشگری شناخته شده است.

دیدنی ها و جاذبه های روستای برغان

روستای برغان چندین جاذبه ی دیدنی را در خود جای داده است که عبارتند از:

1- رودخانه های خروشان

عبور دو رودخانه از نزدیکی روستا باعث شده تا بر طراوت فضای آن افزوده شود و پوشش گیاهی مناسبی در آن به وجود آید. این رودخانه ها، شاهرود و سنج نام دارند که از البرز مرکزی سرچشمه می گیرند و پس از سیراب نمودن طبیعت سرسبز به مسیر خود ادامه می دهند.

2- درختان کهنسال

به طور کلی درختان کهنسال در جای جای روستا جای دارند اما دو چنار کهنسال مسجد جامع از ارزش خاصی برخوردار می باشند.

درخت چنار که در ضلع شمالی حیاط مسجد است از همه ی درختان قطورتر است و حدود 12 متر طول دارد. اما این تنها یک درخت قدیمی و زیبا نیست چرا که با کمی دقت سوراخی روی تنه ی آن  به چشم می خورد و متوجه می شویدد که تنه ی آن کاملا خالی است. درون تنه ی این درخت به شکل اتاقی که بیش از 10 نفر گنجایش دارد. در میان این اتاق یک حوض تعبیه شده است و اطراف آن نیز سکوهایی برای نشستن وجود دارد. مردم بر این باورند که با بستن دخیل به این درخت به آرزوهایشان می رسند.

درخت کهنسال ضلع جنوبی مسجد که به گرده بینه مشهور است محیطی برابر 10 متر دارد. تنه ی این درخت توپر می باشد و شاخه های سرسبز آن رو به رشد هستند. درختان کهنی در اطراف آن دیده می شود که همگی حاصل شاخه ها و جوانه هایی هستند که از کنار ریشه بسیار قطور آن روییده اند.

درخت دیگری به نام نارون داربیخ نیز در روستا وجود دارد که دسته های مذهبی در عاشورا به سمت آن می روند و سپس به سمت تکیه باز می گردند.

3- تکیه های برغان

در برغان دو تکیه وجود دارد که هر یک ارزش خاصی نزد اهالی دارند : بار مله (بالا محله) و جیر محله (پایین محله)

تکیه بارمله با عنوان حسینه ی اعظم شهرت دارد و یکی از آثار ملی ایران به شمار می رود. به هنگام ورود به این تکیه متوجه کوبه ی در آن می شویم که به سبب وجود دخیل هایی که بر آن بسته اند، قالب فلزی اش مشاهده نمی شود.

این تکیه دو طبقه می باشد و به منظور برگزاری مراسم تعریه خوانی در محرم سکویی در میان آن تعبیه شده است. در بالای این سکو سقفی وجود ندارد و در پایین آن سنگ قبری قدیمی به چشم می خورد که در دوسوی خود محل هایی برای روشن کردن شمع دارد.

اتاقی در انتهای حسینیه قرار دارد که گفته می شود متعلق به سه زن ویک مرد می باشد که از امامزادگان بوده و به یکباره غیب شده اند.

در اطراف حسینیه رواق هایی در دو طبقه دیده می شود که با دیوار و تیرچه های چوبی منبت کاری شده از هم تفکیک گردیده و با یک ستون مرکزی نگه داشته شده اند. این رواق ها به عنوان محل استقرار عزاداران و تماشاچیان تعزیه ها مورد استفاده قرار می گیرند. محل مخصوص خانم ها در بالا است و فضای پایینی به آقایان اختصاص دارد.  این اثر در تاریخ 2 بهمن 1382 با شماره ی ثبت 10824 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

4- مسجد جامع

درست در روبه روی حسینیه، بنای مسجد جامع به چشم می خورد که به وسیله ی طاقنمایی ساخته شده بر روی روی معبر عمومی (کوچه) به هم متصل شده اند. این مسجد جامع حدود 800 سال قدمت دارد و از آثار بسیار قدیمی این روستا به شمار می رود.

5- پل تاریخی برغان

مقابل در ورودی حسینیه اعظم پلی با یک چشمه طاق دیده می شود که بر روی رودخانه شاهرود قرار دارد. این پل از بناهای دوره ی صفویه می باشد که در دوره های زندیه، قاجاریه و پهلوی مورد مرمت قرار گرفته است. نام این اثر از تاریخ 2 بهمن 1382 با شماره ی ثبت 10825 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.

6- تپه کش کلا

کش کلا نام تپه ای به ارتفاع 120 متر است که در شمال برغان و در ارتفاع 1670 متری از سطح دریا قرار دارد. بومی های منطقه کش کلا را به معنای قلعه خشک تعبیر می کنند چرا که در گذشته، قلعه ای باستانی بر فراز آن وجود داشته است اما امروزه اثری از آن دیده نمی شود.

در دامنه این تپه قطعاتی از سفال مربوط به دوران اسلامی به خصوص از دوران ایلخانی تا دوره قاجاریه وجود دارد که در کنار درختان کهنسال گواه خوبی بر قدیمی بودن این تپه هستند.

متاسفانه تصویری از این جاذبه در دست نیست

7- درخت پیر سیبدارک

روبه روی تپه کش کلا و در دامنه دره شاهرود زیارتگاهی به نام چهل دختر یا پیر سیبدارک واقع است که به سبب وجود یک درخت سیب قدیمی شهرت خاصی دارد. مردم به این درخت دخیل می بندد تا آرزوهایشان برآورده شود. شب های جمعه، دخترها در این مکان جمع می شوند تا چراغ روشن کنند و حاجت بطلبند..قبرستان برغان نیز در نزدیکی همین درخت است و به عنوان قبرستانی زیبا از آن یاد می شود.

متاسفانه تصویری از این جاذبه در دست نیست

8- بازار برغان

بازار برغان یکی از قدیمی ترین بازارهای موجود در استان البرز می باشد که در گذشته به عنوان مرکز تجارت محصولات کشاورزی، پنبه و … شهرت داشته است. گشت و گذار و خرید از این بازار می تواند تجربه ای لذت بخش باشد.

در گذشته در این بازار حدودا 150 مغازه شامل قهوه خانه، خیاطی، خراطی، رنگرزی پارچه، نعل بندی، پنبه زنی(حلاجی)، شیرینی پزی، نانوایی، گیوه دوزی، خواربار فروشی،عطاری و… وجود داشته است که در آنها مبادله ی کالا به کالا صورت می گرفت. گیوه های این بازار بسیار معروف و از جنس موی بز بود. این گیوه ها بعد از کمی آب خوردن کاملا خم می شده و برای آنکه به حالت اول باز گردد باید یک سنگ به وزن 3 کیلوگرم را از شب تا صبح بر روی آن می نهادند.

9- سایر جاذبه های روستا

جاذبه هایی در این روستا وجود دارند که از رونقشان کاسته شده و تنها ویرانه ای از آنها مانده است.

* حمام قدیمی

این حمام در کنار رودخانه واقع شده و در گذشته یک آسیاب بادی نیز در کنار آن قرار داشته است اما امروزه به جز یک ویرانه اثری از آن به چشم نمی خورد.

* زرمیدان یا کاروانسرا

در میدان بالاده واقع در روستا، کاروانسرای بزرگی وجود داشته که تجار برای استراحت و تبادل کالا از آن استفاده می کردند. امروزه تنها اثری که از این کاروانسرا باقی مانده، در ورودی و دیوارهای تا نیمه خراب شده است که حکایت از متروکه شدن آن دارند. دیوارها با کاه گل زینت یافته اند که از سفال ها و کاشی های لعاب دارو هرنوع سفال شکسته در ملات آن استفاده شده است.

مجاور این کاروانسرا خانه ی کدخدا وجود داشته که قسمتی از آن را برای بازداشت افراد خلاف کار اختصاص داده بودند.

* قبرستان های قدیمی برغان

چیزی از قبرستان های قدیمی برغان باقی نمانده چرا که بخشی از آن به زیر جاده رفته و در بخش دیگر قبرهای جدیدی ساخته شده است. این قبرستان ها در محل کنونی میدان برغان و مزار شهدای برغان وجود داشته اند.

تفریحات در روستای برغان

در سفر به برغان می توانید تفریحات زیر را تجربه کنید:

1- گشت و گذار در روستا

با قدم زدن در روستا می توانید از مناظر و چشم اندازها لذت ببرید و از جاذبه های تاریخی روستا نیز دیدن نمایید. سری هم به بازار روستا بزنید و خریدی متفاوت را تجربه کنید.

2- پیک نیک

طبیعت اطراف روستا و به ویژه حواشی رودخانه ها بهترین مکان برای برپایی پیک نیک هستند. با بردن وسایل و خوراکی های لازم، این فرصت خوب را از دست ندهید.

3- عکاسی

مناظر روستایی، طبیعت و جاذبه های تاریخی همه و همه سوژه های خوبی برای عکاسی هستند. در سفر به برغان می توانید تصاویر خوبی را ثبت کنید و بعد ها از مرور خاطراتتان لذت ببرید.

غذاهای روستای برغان

دیزی محلی، انواع کباب، آش کشک، آش جو، مغزنان، لواسیرک نان، دوبندی نان و فسنجان غذاهای محلی رایج در برغان هستند که می توانند تجربه ی خوشمزه ای را برای شما به ارمغان بیاورند.

سوغات و صنایع دستی

گوجه سبز یا گوجه برغانی یا آلوی برغان مهم ترین سوغات این روستا است و در کنار آن انواع آلوچه، توت، گردو، عسل و لبنیات نیز جایگاه خاص خود را دارند. برخی مردم این روستا به الک سازی مشغولند و از سازندگان صنایع دستی به شمار می روند.

خانه های روستای برغان

خانه ها در روستای برغان از جنس خشت و بسیار ساده هستند و بیشتر آنها به دلیل مهاجرت ساکنانشان به شهر از بین رفته و متروک شده اند. ساختار خانه ها به صورت دو طبقه است و وجود طویله در زیر ساختمان ها باعث می شده تا گرمای ایجاد شده توسط دام ها طبقه ی بالا را که محل سکوت افراد بوده، گرم کند. در محله ی بزرگ محله نمونه ای از این خانه ها هنوز هم موجود است که متعلق به حاجی حاتم بزرگمهر می باشد و وسعت زیادی دارد.

مردمان روستای برغان

براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1385، 518 خانوار و 1623نفر در روستای برغان زندگی می کنند. بخش عمده ای از ساکنین روستا، کهنسالان و محلی های قدیمی هستند که به زبان تاتی سخن می‌گویند. مردم این روستا به باغداری و کشاورزی و دامداری اشتغال دارند و برخی نیز از طریق فعالیت در صنایع دستی و امور خدمات امرار معاش می کنند. غلات، صیفی جات، محصولات باغی مانند گردو، توت، آلبالو، گوجه درختی و گیلاس عمده ترین محصولات این روستا را تشکیل می دهند.

اوقات فراغت ساکنان روستا با بازی های بومی مانند الک دولک، کلاه دربرک، تپه کا (چل توب) و سه کوره پر می شود و شور و حال خاصی را در روستا برپا می دارند.

اکثر ساکنین برغان و فرزندانشان به جز فامیلی برغانی با نام های خانوادگی کیا، بزرگمهر، مهر ور، ایزدی، ویسیه و یزدانی شناخته می شوند.این روستا شخصیت های معروفی را نیز در خود پرورده است که از جمله ی آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

آیت‌الله ملا محمدتقی برغانی معروف به شهید ثالث

ملا محمد ملائکه برغانی مرجع اصولیون قزوین

آیت‌الله علامه ملا محمدصالح برغانی، مؤسس مدرسه صالحیه قزوین و مدرس برجسته حوزه علمیه کربلا

آداب و رسوم در برغان

مردم روستای برغان تمامی مراسم های ایرانی و اسلامی را به سبک و سیاق خود برگزار می کنند که از جمله آنها می توان به نوحه خوانی و مرثیه سرایی در محرم، مراسم عید نوروز و روزهای سیزده بدر، چهارشنبه سوری و شب یلدا اشاره نمود که هر یک آیین خاص خود را در این روستا دارند. از جمله مراسم های مهم روستا می توان موارد زیر را نام برد:

* مراسم نویی داشتن در عید

در عید نوروز مانند بسیاری از شهرها و روستاهای دیگر مردم در برغان دور هم جمع می شوند و همه به آنهایی که عزیز خود را از دست داده اند سر می زنند.

* چهار شنبه سوری

در برغان بر این باورند که چهارشنبه سوری شبی است که مختار قصد کودتا داشته و بر فراز پشت بام ها آتش افروخته است. در جریان این کودتا به جشن ابن زیاد حمله ور می شوند و  همه را می کشند. به سبب شادمانی از کشته شدن قاتلین امام حسین (ع) مردم در این روز بر روی پشت بام ها آتش برپا کرده و به شای می پردازند.

* تعزیه خوانی در محرم

یکی از مراسم های باشکوه برغان، تعزیه خوانی در محرم است که در حسینیه اعظم برگزار می گردد. مردم در این روز همگی به حسینیه می آیند و در عزای سید الشهدا شریک می شوند.

* سرتراشان در عروسی

یکی از مراسم های جالب روستای برغان که در عروسی ها انجام می شود، سرتراشان است. 7 شب قبل از عروسی همه ی اعضای خانواده و بستگان دور هم جمع می شوند و با مراسم خاص و به صورت نمایشی اقدام به اصلاح موی سر داماد می کنند تا برای عروسی آماده شود.

آب و هوای برغان

برغان در منطقه ای کوهستانی واقع است و در نتیجه آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و در پاییز و زمستان سرد می باشد.

بهترین فصل سفر

برغان در چهارفصل طبیعت زیباست اما اوسط بهار تا اواسط پاییز بهترین زمان برای سفر به آن محسوب می شود.

بهار: در فصل بهار شکوفه های باغات بر درختان می نشینند و منظره ای رویای را در برغان به وجود می آورند.

تابستان: با نزدیک شدن به اواخر بهار و شروع تابستان بازار گوجه سبزهای خوشمزه برغان داغ می شود و بازار برغان بسیار خوشمزه تر از همیشه به نظر می رسد.

پاییز: با رسیدن پاییز هوا سرد تر می شود اما برگ های رنگارنگ درختان باز هم گردشگران را به برغان می کشانند.

زمستان: با آغاز زمستان دمای هوا به شدت کاهش می یابد و سرمای نسبتا سختی بر منطقه حاکم می شود.

اقامت در روستای برغان

در برغان خانه های محلی و سوییت هایی برای اجاره کردن وجود دارند. به علاوه می توانید اقامت در شهرهای اطراف را انتخاب کنید و یا کمپینگ در طبیعت را تجربه نمایید. برای آشنایی با کمپینگ مطالب زیر را از دست ندهید:

راهکارهای کمپینگ و اقامتی خوب در چادرهای مسافرتی

انواع کمپینگ در طبیعت

کمپینگ ؛ وحشت یا تفریح ؟

راهکارهایی برای خواب بهتر در طبیعت

 راه دسترسی

آدرس

استان البرز، 10 کیلومتری شهر کرج

راه دسترسی

برای رسیدن به روستای برغان می توانید از دو راه استفاده نمایید:

* پس از پشت سر گذاشتن پل اتوبان تهران – قزوین و و عبور از کردان وارد جاده کردان _برغان می شوید که در دهانه ی دره ای سر سبز قرار گرفته و رودخانه ای در کنار آن در جریان است. پس از گذشتن از چندین روستا به آخرین آنها، یعنی برغان می رسید.

* وارد جاده باغستان – آتشگاه در کرج بشوید و سپس با استفاده از تابلوهای راهنما مسیر برغان را در پیش بگیرید. این جاده پر پیچ و خم و کوهستانی است و از میان کوه می گذرد.

فاصله از شهرهای اطراف

کرج: 10 کیلومتر

تهران: 79 کیلومتر

موقعیت روستای برغان بر روی نقشه

توصیه های کارناوالی

روستای برغان طبیعت بسیار زیبایی دارد؛ با زباله هایتان چهره آن را مخدوش نکنید.

احترام به جامعه بومی و فرهنگ روستاییان را فراموش نکنید و موجب رنجش آنها نشوید.

سخن آخر

تا به حال به روستای برغان رفته اید؟

چه روستای دیگری را در اطراف آن می شناسید؟

نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید…