خوابیدن بخش مهمی از چرخه زندگی روزانه بسیاری از حیوانات و همچنین انسان‌ها است. اما هنگامی که یک حیوان یا انسان به خواب می‌رود، در واقع خود را بی دفاع و در معرض خطر قرار داده است. بنابراین، چه چیزی خوابیدن را آنقدر مهم کرده است که همه ما چنین ریسکی را می‌پذیریم؟
هم تحقیقات قدیمی و هم جدید، نشان می‌دهند که خواب نقش مهمی را در تمامی جنبه‌های سلامتی ما ایفا می‌کند.
مطالعات اخیر ما نشان داده است که یک خواب شبانه خوب می‌تواند از سلامت عروق ما پشتیبانی کند.
آنها همچنین نشان داده‌اند که خواب می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند و از شرایط متابولیکی مانند دیابت محافظت کند.
انسان حدود یک سوم زندگی خود را صرف خواب می‌کند، اما چرا خواب تا این اندازه حائز اهمیت است؟
در قرن‌های گذشته، زمانیکه انسان‌ها و حیوانات در طبیعت می‌خوابیدند، بدون تردید، بهترین فرصت شکارچیان برای شکار بود، چرا که یک موجود زنده در حال خواب، بهترین طعمه است. چرا همه ما به طور طبیعی این خطر را به جان می‌خریم؟
مطالعه جدیدی توسط دانشمندان دانشگاه بار-ایلان در اسرائیل، یک عامل کلیدی که می‌تواند مهم‌ترین دلیل خوابیدن باشد را کشف کردند: اثر ترمیم کننده آن بر سلول‌های مغزی فرد.
فرصتی برای ترمیم سلول‌های مغز
در این مطالعه، محققان بر روی ماهی قرل آلا تحقیق کردند، که اغلب در تحقیقات دیگر نیز استفاده می‌کنند، زیرا آنها به طرز شگفت آوری به انسان‌ها شبیه هستند. در واقع، حدود 70 درصد از ژن‌های انسان نیز در این گونه‌های آب شیرین وجود دارد.
دانشمندان با استفاده از تصویربرداری سه بعدی، اثرات خواب و تاثیر آن بر روی نورون‌ها یا سلول‌های مغزی را مطالعه کردند. تیم تحقیق به دنبال حرکت DNA و پروتئین‌های داخل سلول‌های مغزی بودند.
آنها دریافتند که در طول خواب، نورون‌ها قادر به انجام کارهای ترمیم و بازسازی بر روی هسته، عنصر مرکزی هر سلول هستند.
هنگامی که هسته شروع به خراب شدن می‌کند، اطلاعات DNA موجود در آن نیز آسیب می بینند و این می‌تواند منجر به پیری زودرس، بیماری و عملکرد کلی ضعیف در یک عضو یا بافت شود.
محققان توضیح می‌دهند که در طول خواب، نورون‌ها قادر به بهبودی استرس‌هایی هستند که در طول روز انباشته شده‌اند و هر گونه آسیب‌هایی که ممکن است پشت سر گذاشته باشند، را برطرف کند.
سطح بالایی از پویایی کروموزوم
دانشمندان خاطر نشان می‌شوند که در هنگام بیداری، سطح پویایی کروموزوم پایین‌تر از زمان خواب است، به این معنی که سلول‌های مغز قادر به انجام ترمیم و نگهداری مناسب DNA نیستند. سرپرست تحقیق، پروفسور اپلبوم، این موقعیت را به “چاله درون جاده” تشبیه می‌کند.
او توضیح می‌دهد: “در روزهای برفی و بارانی، جاده‌ها و چاله‌ها پر از آب و سنگ‌ریزه می‌شوند، به ویژه زمانی که خیابان‌ها بسیار شلوغ هستند. در چنین شرایطی بسیار راحت‌تر و کارآمدتر است تا این مشکلات را در شب، زمانی که ترافیک کمتری دارد، رفع کنند.”
از آنجایی که این پروسه برای اطمینان از سالم ماندن مغز بسیار حیاتی است، می‌توان توضیح داد که چرا حیوانات – و همچنین انسان‌ها – مایل به گذراندن وقت زیادی از زندگی خود در خواب هستند، با وجود خطراتی که ممکن است آنها را در طبیعت هدف قرار دهد.
پروفسور اپلبوم توضیح می‌دهد: “ما یک رابطه علت و معلولی بین خواب، پویایی کروموزوم، فعالیت‌های عصبی و آسیب DNA و ترمیم با ارتباط فیزیولوژیکی مستقیم با کل ارگانیسم‌ها پیدا کرده‌ایم.”
او می‌افزاید: “خواب”، فرصتی برای کاهش آسیب DNA است که این آسیب‌ها در طول بیداری در مغز انباشته شده است.”
“علیرغم خطر نبود آگاهی به محیط زیست، حیوانات – از جمله عروس دریایی تا ماهی قزل آلا و انسان‌ها – مجبورند به خواب بروند تا بتوانند به نورون‌های خود اجازه دهند تا DNA خود را ترمیم و بازسازی کنند.”