زمانی که فردی با احساس گزگز یا سوزن سوزن شدن مواجه است، به طور معمول پارستزیا (Paresthesia) یا خواب‌رفتگی را تجربه می کند. خواب‌رفتگی زمانی رخ می دهد که یک عصب آسیب دیده یا برای مدتی طولانی زیر فشار قرار داشته است.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "مدیکال دیلی نیوز"، به عنوان مثال، ممکن است فردی پس از بیدار شدن از خواب احساس گزگز در دست خود را تجربه کند زیرا به مدت چند ساعت روی آن دست خود خوابیده بوده است. در بیشتر موارد، احساس گزگز پس از مدت کوتاهی از بین می رود و اثری ماندگار ندارد.
یک فرد ممکن است احساس گزگز در سر خود یا خواب‌رفتگی سر را نیز تجربه کند. اگرچه این احساس ممکن است نگران کننده باشد، اما بسیاری از دلایل احتمالی خواب‌رفتگی سر موجب آسیب ماندگار نمی شوند.
عفونت های سینوس و دستگاه تنفسی
عفونت های سینوس، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و عفونت های دیگر موجب تحریک و ملتهب شدن سینوس های انسان می شوند.
با بزرگ شدن اندازه سینوس ها، آنها می توانند فشار بیشتری به اعصاب اطراف خود وارد کنند. این شرایط می تواند موجب خواب‌رفتگی سر شود.
داروهای سرماخوردگی بدون نسخه، کمپرس گرم، یا بخار می توانند به کاهش التهاب و فشار روی اعصاب کمک کنند. با از بین رفتن فشار، احساس گزگز نیز احتمالا برطرف خواهد شد.
اضطراب یا استرس
زمانی که فردی مضطرب است یا زیر استرس زیادی قرار دارد، ممکن است احساس گزگز در سر خود را تجربه کند.
استرس موجب ترشح نوراپی‌نفرین و هورمون های دیگر می شود. این هورمون ها مسئول هدایت جریان خون به بخش هایی از بدن با بیشترین میزان نیاز هستند.
در نتیجه، خون اضافه به سر ارسال می شود که ممکن است موجب احساس گزگز شود.
سردرد و میگرن
از دیگر دلایل شایع احساس گزگز در سر برخی انواع سردرد و میگرن هستند. به عنوان مثال، سردردهای خوشه ای و تنشی به واسطه تغییر فشار و جریان خون ممکن است موجب احساس گزگز در سر شوند.
یک هاله میگرن ممکن است پیش از آغاز میگرن شکل بگیرد. احساس گزگز به طور معمول هاله های میگرن را همراهی می کند.
دیابت
دیابت زمانی رخ می دهد که بدن نمی تواند به میزان کافی انسولین تولید کند یا توانایی استفاده درست از انسولین تولید شده را ندارد. انسولین مسئولیت پردازش قند در خون را بر عهده دارد. زمانی که انسولین کافی وجود ندارد، سطوح قند خون یک فرد می تواند بیش از حد افزایش یابد و موجب بروز علائم مختلفی شود.
در صورت عدم درمان، دیابت می تواند به آسیب عصبی منجر شود. افراد مبتلا به دیابت معمولا آسیب عصبی در اندام های انتهایی، مانند پاها، را تجربه می کنند.
با این وجود، امکان تجربه آسیب عصبی در صورت و سر نیز وجود دارد که ممکن است منبع احساس گزگز باشد.
سوء مصرف مواد مخدر و داروها
فردی معتاد به مواد مخدر یا مصرف بیش از حد الکل ممکن است احساس گزگز در سر خود را تجربه کند.
افزون بر این، برخی داروهای تجویزی، مانند داروهای شیمی درمانی و داروهای ضد تشنج، ممکن است موجب احساس گزگز در سر شوند.
آسیب دیدگی سر
صدمات وارده به پشت سر ممکن است به اعصاب درون مغز آسیب وارد کنند. در نتیجه، فرد ممکن است احساس گزگز در سر یا صورت را تجربه کند.
این افراد ممکن است فلج صورت را نیز تجربه کنند که موجب از کار افتادن عضلات صورت می شود.
برخی صدمان ممکن است به اعصاب در بخش بیرونی سر آسیب برسانند. در این صورت، فرد ممکن است احساس گزگز یا بی حسی موقت در بخش تحت تاثیر قرار گرفته را تجربه کند.
مولتیپل اسکلروزیس
بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ام‌اس) شرایطی پیشرونده است که در آن سیستم ایمنی بدن به سیستم عصبی مرکزی حمله کند.
بیماری ام‌اس می تواند به اعصاب در سراسر بدن آسیب وارد کند. اگر این بیماری به اعصاب موجود در صورت یا سر آسیب وارد کند، فرد ممکن است با احساس گزگز در آن بخش مواجه شود.
تشنج های منطقه ای ساده
تشنج های منطقه ای ساده می توانند افراد مبتلا به صرع را تحت تاثیر قرار دهند. فرد مبتلا به تشنج های جزئی ساده هوشیاری خود را از دست نمی دهد زیرا تشنج تنها در یک بخش از مغز رخ می دهد.
در عوض، فرد مبتلا به این شرایط ممکن است بی حسی یا احساس گزگز که چند دقیقه ادامه دارد را تجربه کند. احساس گزگز ممکن است در سر یا صورت رخ دهد.
بیماری های خودایمنی
در بیماری های خودایمنی، سیستم ایمنی به بخش های از بدن حمله می کند. در برخی موارد، بیماری های خودایمنی به اعصاب و بافت های اطراف آن حمله می کنند. در این صورت، فرد ممکن است احساس گزگز در سر را تجربه کند.
از جمله بیماری های خودایمنی که ممکن است موجب احساس گزگز در سر شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آرتریت روماتوئید
- فیبرومیالژیا
- لوپوس
- سندرم شوگرن
- سندرم گیلن باره
نورالژی اکسیپیتال (درد پشت سر)
دو عصب اکسیپیتال از دو طرف سر عبور می کنند. آنها از گردن تا بالای سر امتداد داشته و در نزدیکی پیشانی متوقف می شوند.
این اعصاب مسئول احساسات و حواس در بالا و پشت سر هستند. اگر چیزی موجب تحریک هر یک از آنها شود، این شرایط می تواند موجب بروز درد یا یک احساس گزگز در سر شود.
نورالژی اکسیپیتال شرایطی است که می تواند این اعصاب را تحریک کرده و موجب احساس گزگز شود.
عفونت های دیگر
اگرچه شایع نیست، برخی عفونت ها می توانند موجب آسیب عصبی در سر شده و احتمال تجربه احساس گزگز را افزایش دهند.
از عفونت های باکتریایی یا ویروسی که می توانند موجب آسیب عصبی شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زونا
- اچ‌آی‌وی
- هپاتیت C
- آنسفالیت، یک عفونت ویروسی که موجب التهاب در مغز می شود
- بیماری لایم
سکته مغزی
یک سکته مغزی به واسطه قطع جریان خون به مغز برای مدتی کوتاه رخ می دهد. فقدان جریان خون موجب کمبود اکسیژن می شود که می تواند به مغز آسیب برساند.
از علائم سکته مغزی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ناتوانی در ارائه عملکرد
- مشکلات بینایی
- گزگز یا بی حسی در بخش های مختلف بدن، از جمله سر
- سردرگمی
- افتادگی یک سمت صورت
نورالژی تریژمینال
اعصاب تریژمینال از دو سمت صورت عبور می کنند و به پیشانی، گونه ها، دندان ها و فک حس می بخشند.
گاهی اوقات عصب تریژمینال می تواند تحریک یا فشرده شود که می تواند به بی حسی یا احساس گزگز در صورت منجر شود.
دلایل دیگر
برخی شرایط دیگر با شیوع کمتر نیز ممکن است موجب احساس گزگز در سر شوند. برخی از آنها خوش خیم و برخی دیگر به طور بالقوه خطرناک هستند. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تومور مغزی
- وضع اندامی ضعیف که موجب اعمال فشار بر گردن و سر می شود
- کم کاری تیروئید
- کمبود ویتامین B12
- بی تعادلی الکترولیت
- فشار خون بالا
- بیماری های پوستی، مانند اگزما
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت تجربه گاه و بیگاه احساس گزگز در سر ممکن است نیازی برای مراجعه به پزشک وجود نداشته باشد. اگر احساس گزگز به سرعت شکل گرفته و از بین می رود، ممکن است با سرماخوردگی یا عفونت های حاد دیگر مرتبط باشد، یا زمانی که با یک سردرد همراه است، به طور معمول بی نیاز از درمانی خاص بهبود می یابد.
اما اگر احساس گزگز پایدار است یا موجب اختلال در زندگی روزانه شما می شود باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید. همچنین، هر فردی که علائم سکته مغزی یا تشنج را تجربه می کند باید کمک پزشکی فوری دریافت کند.
اگر درباره علائمی که تجربه می کنید، نگران هستید، همواره بهترین گزینه مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط است.
