آمنه چوپانی
1 نفر از هر 10 بیمار که در انگلستان به پزشک مراجعه میکنند، دچار مشکلات گوارشی است و شایعترین مشکل گوارشی، درد و نفخ شکم میباشد. بسیاری از بیماران بعد از اینکه پزشک بیماری آنها را تحریک روده تشخیص داد، به منزل بازمیگردند؛ بدون اینکه علت آن را جویا شوند. در این مقاله به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
زمانی که احساس کنید شکم شما کاملاً سفت و پر شده است، مبتلا به نفخ شدهاید که معمولاً با گاز رودهای و آروغ زدن همراه است. این گاز توسط باکتریهای موجود در دستگاه گوارش تولید میشود. باکتریها، گاز را از طریق مواد غذایی که خورده شده، اما به درستی و به طور کامل هضم و جذب نشده است، تولید میکنند. به هر حال، این مسأله اصلاً شوخی نیست و اگر آن را درمان نکنید، میتواند موجب مشکلات جدی شود.
نفخ معده را به عنوان یک نشانه در نظر بگیرید و آن را یک سیگنال هشداردهنده فرض کنید که نشان میدهد، همه چیز در بدن شما خوب عمل نمیکند و لازم است برای رفع آن کاری انجام دهید. نفخ معده به عدم تعادل گوارش و مشکلات دستگاه گوارش مربوط میشود. از علل نفخ و مشکلات گوارشی میتوان به اسید کم معده و ترشح کم آنزیمهای معده، استرس، عدم تحمل غذا، تحرک کم روده و ... اشاره کرد. دلایل دیگری نیز وجود که پزشک با اطلاع از تاریخچه پزشکی و رژیم غذایی بیمار میتواند به آنها پی ببرد و مشکل را برطرف کند.
ترشح کم اسید معده
ترشح کم اسیدمعده را به راحتی میتوان تشخیص داد، زیرا نشانههای بارزی مثل آروغ زدن هنگام غذا خوردن و احساس سیری بیش از حد بعد از خوردن مقدار بسیار کمی غذا دارد. مقدار اسید معده از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا معمولاً به هضم انواع غذا (بهخصوص هضم پروتئین) کمک میکند و موجب آزاد شدن آنزیمهای ضروری گوارشی در معده میشود که این آنزیم ها معده را تحریک و هضم غذا را آسانتر میکنند.
بنابراین اگر مقدار اسید کم باشد، معده برای هضم غذاهایی مثل تخممرغ و گوشت با مشکل مواجه شده و به جای اینکه کل غذا هضم شود و مسیر خود را به سمت پائین و روده ادامه دهد، تنها بخشی از مولکول پروتئین شکسته و هضم میشود و دستگاه گوارش را تحریک و دچار التهاب کرده در نتیجه درد و نفخ ایجاد میکند.
بهبود اسید معده
در زمان غذا خوردن کاملاً راحت باشید و از میز کار خود فاصله بگیرید. وقتی در حال راه رفتن و حرکت هستید از خوردن غذا خودداری کنید. قبل از غذا خوردن، 5 الی 10 دقیقه استراحت کنید. قبل از اینکه غذا بخورید، آن را بو کنید و به طور کامل بجوید و از تندتند غذا خوردن بپرهیزید. غذاهایی را که موجب نفخ معده میشوند، کمتر مصرف کنید.
ترشح کم آنزیمهای گوارشی
آنزیمهای گوارشی به وسیله سلولهای موجود در معده و روده کوچک و لوزالمعده تولید میشوند. این آنزیمها روی تمام گروههای غذائی تأثیر میگذارنـد. (مــثل پــروتئین، چــربی و کربوهیدراتها). عواملی همچون استرس، التهاب روده ناشی از عفونت یا عدم تحمل مواد غذائی، ترشح آنزیمهای گوارشی را کاهش میدهد که در نتیجه ترشح اسید معده نیز کاهش یافته و ذرات هضمنشده کربوهیدراتها، چربی و پروتئین وارد قسمت پائین معده و بنابراین باعث سوزش و تخمیر و درد و نفخ میشوند.
بهبود آنزیمهای گوارشی
رعایت نکاتی که در مورد بهبود اسیدمعده ذکر شد، به بهبود آنزیمهای گوارشی نیز کمک میکند. علاوه بر آن: از خوردن مواد غذایی خام به مدت یک الی دو ماه خودداری کرده و به جای آن سوپ و سالاد را جایگزین کنید تا معده و دستگاه گوارش شما مدتی استراحت کند و دوباره ترشح آنزیمهای گوارشی افزایش یابد. در حین خوردن غذا مکمل آنزیم گوارشی مصرف کنید، تا هضم غذا افزایش و نفخ معده و درد کاهش یابد.
عدم تحمل غذا
عدم تحمل غذا کاملاً متفاوت از حساسیت غذایی است. در حساسیت غذایی، تقریباً بلافاصله پس از خوردن هر مقدار غذای حساسیتزا، بدن حساسیت نشان میدهد و علائم آن به صورتهای مختلف بروز میکند که گاه بسیار شدید هستند؛ ولی در عدم تحمل غذا، بدن بسیار زیرکانه پاسخ میدهد و این نشانهها ممکن است 48 ساعت بعد آشکار میشوند. عدم تحمل غذا معمولاً زمانی رخ میدهد که شما غذایی را که بسیار دوست دارید، به صورت روزانه و مکرر و منظم مصرف کنید.
با خوردن غذای مشابه در هر روز، اسیدمعده و آنزیمهای گوارشی کاهش یافته و به سادگی دستگاه گوارش دچار اختلال و استرس میشود. مثلاً انگلیسیها بیشتر گندم، تخممرغ، کنجد، سویا، شکلات، بادام زمینی و لبنیات مصرف میکنند و به همین دلیل بدن آنها اغلب به این مواد واکنش نشان داده و آنها را تحمل نمیکند. نشانه های ظاهری عدم تحمل غذا عبارتند از: آبریزش بینی، سردرد، کاهش انرژی بدن، حلقه تیره زیرچشم، بداخلاقی، نفخ، اسهال و یا یبوست. عدم تحمل غذا در طولانی مدت موجب التهاب روده میشود.
در این وضعیت سوراخ کوچکی در امتداد مجرای روده ایجاد شده و ذرات غذای هضم نشده و مواد سمی از روده وارد جریان خون میگردد و مسمومیت شدیدی ایجاد میکند، در نتیجه سیستم ایمنی ضعیف و بدن خسته میشود و نسبت به مواد غذایی دیگر نیز همان واکنش عدم تحمل را از خود نشان میدهد...
برای خواندن بخش دوم- نفخ معده- اینجا کلیک کنید.