زندگی ماشینی، سرعت و... وقتی همه اینها را می‌شنویم ناخودآگاه به یاد فیلم «عصر جدید» چارلی چاپلین می‌افتیم. به یاد چرخ دنده‌های بزرگ، تسمه نقاله‌های فلزی و آچارهای بزرگ و بدتر از همه، سر و صدا. دلمان یک جای خلوت و ساکت می‌خواهد. سر قله یک کوه شاید، جایی که فقط صدای طبیعت باشد. اما مگر می‌شود؟ وقتی اطرافمان این همه غول عظیم تکنولوژی خرخر می‌کنند، زوزه می‌کشند و ما را به کار وامی‌دارند. بله، تعجب نکنید، حالا دیگر آنها ما را به کار وا می‌دارند. سر و صدا همیشه بوده ولی با ظهور تکنولوژی، انواع آن فرق زیادی کرده است.
برای تعیین مقاومت یا حساسیت یک فرد نسبت به صوت، از واحدی به نام دسی بل استفاده می‌کنند. مقیاس مورد استفاده در محدوده صفر تا 140 دسی بل قرار دارد که تقریبا نشان‌دهنده حیطه اصواتی است که برای انسان قابل شنیدن است. صوت صفر دسی‌بل تقریبا غیرقابل شنیدن است و اصوات حدود 120 دسی بل موجب ایجاد درد در شنونده می‌شوند. حالا به مهم‌ترین سوال می‌رسیم، یک محیط سالم از نظر سر و صدای مجاز چگونه تعیین می‌شود؟ به طور کلی سر و صدا یکی از شایع‌ترین علل تهدید سلامت افراد در محیط‌های کاری محسوب می‌شود. محققان حداکثر سر و صدای مجاز در محیط کار در یک شیفت 8 ساعته را چیزی در حدود 85 تا 90 دسی‌بل تعیین کرده‌اند. البته حد مشخص و واضحی برای شدت صوت زیان‌آور وجود ندارد و سر و صدای مجاز در محیط کار یک برآورد آماری است که به طور معمول برای حفاظت شنوایی 90 درصد شاغلان تعیین می‌شود. طبق استاندارد اداره ایمنی و سلامت کار در آمریکا، حداکثر سر و صدای مجاز در محیط کار در یک شیفت 8 ساعته، 90 دسی بل است.
عوارض سروصدای زیاد
سر و صدای بیش از حد مجاز باعث برخی عوارض در شنوندگان و کارکنان می‌شود. در این زمینه تعریفی داریم با عنوان ناشنوایی شغلی که به هر گونه ناشنوایی کلی یا جزیی در یک یا هر دو گوش که در زمان اشتغال فرد و به علت آن ایجاد شده باشد، اطلاق می‌شود. البته عوامل متعددی در بروز ناشنوایی شغلی موثرند مانند افتادن از بلندی و ضربه به سر، برخورد اجسام تیز به جمجمه، انفجار، برخورد اجسام به پرده و مجرای گوش و سر و صدای بیش از حد مجاز محیط. مهم‌ترین عارضه‌ای که سر و صدای بیش از حد مجاز محیط در کارکنان ایجاد می‌کند، کاهش شنوایی است. کاهش شنوایی به عوامل گوناگونی بستگی دارد که شدت صوت، مدت تماس و حساسیت فردی، از مهم‌ترین آنها هستند. جای تاسف مساله در این است که پیش از آنکه بیمار متوجه بشود، آسیب قابل توجهی ایجاد شده است. کاهش شنوایی دو مرحله دارد:
• مرحله اول که برگشت‌پذیر و موقتی است.
• مرحله دوم که برگشت‌ناپذیر و دایمی است.
همچنین نوع دیگری از عوارض سر و صدای بیش از حد مجاز محیط، متوجه کودک و مادران بارداری است که در این محیط‌ها اشتغال دارند. افزایش فشارخون، قند و کلسترول خون، اضطراب، ناراحتی‌های عصبی و اختلالات شنوایی از پیامدهای کار مادران باردار در محیط‌های پر سر و صداست که به کودکان‌شان نیز منتقل می‌شود. همچنین سر و صدا سبب اثرهای روانی در فرد نیز می‌شود. خستگی و عدم توانایی تمرکز و علایم استرس ظاهر شده و فرد، عصبی و هیجان‌زده و بدخلق می‌شود.
مهار سروصدای محیط کار
در واقع با انجام اقدامات پیشگیری مهندسی و اجرایی می‌توان تا حدود زیادی از سر و صدای محیط کاست، به عنوان نمونه، برای اتصال قطعات به هم به جای پرچ‌کردن که صدای زیادی تولید می‌کند، می‌توان از جوش دادن آنها استفاده کرد. کارگذاشتن صدا خفه‌کن در دستگاه‌ها، به‌کارگیری مواد ضد ارتعاش و یا محصورکردن دستگاه‌های پر سر و صدا، از سایر اقدامات است. علاوه بر آن، کنترل مستمر دستگاه‌ها از لحاظ فرسودگی و سستی و اصلاح آنها، تا حدود زیادی تاثیرگذار است. روش‌های اجرایی مدیریتی نیز در این میان بسیار مهم‌اند. بهتر است مدت زمان قرارگرفتن کارگر در محیط پر سر و صدا کاهش یابد و با ایجاد شیفت در گردش در بخش‌های مختلف کارخانه‌ها از توقف طولانی یک کارگر در یک مکان پرسر و صدا جلوگیری کرد. حال باید دید که از چه ابزاری برای حفاظت شنوایی فردی در یک محیط پر سر و صدا می‌توان سود جست؟
ابزارهای مناسب حفاظت از گوش
• پلاک‌های گوش: این پلاک در داخل مجرای گوش قرار می‌گیرند به طور عمده از جنس پلاستیک هستند و انتخاب آنها باید براساس اندازه‌های مجرای گوش باشد. گاهی کارگران از گلوله‌های پنبه‌ای یا پشمی به جای آنها استفاده می‌کنند که متاسفانه هیچ کارایی ندارد.
• هدفون‌های آکوستیک: دو صفحه اسفنجی یا پلاستیکی که به هم متصل بوده و روی هر دو گوش را کاملا می‌پوشانند. اینها برخلاف پلاک‌ها مشکل اندازه مجرای گوش نبودن را ندارند. سه تا شش ماه پس از استخدام فرد در محیط پرسر و صدا، باید سنجش و ارزیابی مرتب شنوایی انجام و با آزمون اولیه مقایسه شود. همچنین این اطلاعات باید در پرونده کارگران ثبت شده و در دسترس باشند.
دقت در رعایت اصول مهندسی و مدیریتی و لحاظ‌کردن استانداردهای صوتی در به کارگیری وسایل، ابزار و ماشین‌های کار و همچنین استفاده از لوازم حفاظت فردی از بروز بسیاری عوارض ناشی از کار پیشگیری کرده و زمینه کار بهتر و سلامت افراد در محیط‌های کار را فراهم خواهد کرد.
منبع: http://www.salamat.com
/ج
