مفهوم تاب آوری،در واقع در مطالعه ی رشد افراد متولد شده و پرورش یافته در شرایط پرخطر پدید آمده است. اما چگونه می‌توان با وجود بزرگ شدن در شرایط نامساعد، به پیشرفت دست یافت؟
- ویژگیهای افراد تاب‌آور:
افراد تاب‌آور وقتی که در شرایط استرس‌زا و موقعیت‌های تهدیدکننده زندگی قرار می‌گیرند مانند فقر و تهیدستی، داشتن فرزندان مبتلا به بیماریهای جسمانی، مشکلات شغلی و ... بیش از آنکه تسلیم شرایط موجود شوند، تلاش می‌کنند با اتخاذ راه‌حل‌های منطقی و صحیح نه تنها استرس‌های زندگی را کنترل کنند بلکه تلاش دارند وضعیت موجود را در جهت مثبت ارتقاء بهبود بخشند.
وقتی افراد تاب‌آور در شرایط سخت و دشوار زندگی مانند طلاق، اختلافات زندگی، ورشکستگی اقتصادی و بیماری قرار می‌گیرند پیش از آنکه به صورت هیجانی با مشکلات خود برخورد نمایند، شکیبایی و تحمل زیادی در برابر شرایط فوق از خود نشان می‌دهند و سعی نمی‌کنند با اتخاذ از راه‌حل‌های سریع و هیجانی و ضعیف موجود را بهتر کنند، بلکه این نوع افراد با نگریستن به مشکل خود از زوایای مختلف و بدون اینکه کنترل رفتاری و هیجانی خود را از دست دهند، سعی در ارائه راه‌حل‌های منطقی برای رفع مشکل خود دارند.
از نظر فریبرگ و همکاران، افراد تاب‌آور انعطاف‌پذیری بیشتری در مقابل شرایط آسیب‌زا دارند و خود را در برابر این شرایط حفاظت می‌کنند و همچنین بر این عقیده‌اند که عوامل متعددی از جمله ویژگیهای درونی – روانی – اجتماعی، حمایت اعضای خانواده و دوستان و حمایت دیگر سیستم‌های اجتماعی و ایجاد و ارتقاء میزان تاب‌آوری نقش دارند.
فرد تاب‌آور به طور عادی قادر به تفکر خلاقانه و منعطف درباره حل مسائل است یعنی هر وقت که نیاز داشته باشد از افراد دیگر کمک می‌خواهد و در حل مشکلات مربوط به خود و دیگران کاردانی نشان می‌دهد، افراد تاب‌آور درجه‌هایی از سلامتی و استقلال را نشان می‌دهند، آنها قادرند که خود فکر کنند و آن را عملی سازند آنها وقتی از محیط‌شان انتقاد دارند قادر هستند که نظرشان را به دیگران انتقال دهند. آنها احساسات خوبی نسبت به اطرافیان دارند و توانایی‌هایشان را برای تغییر دادن محیط‌شان باور دارند.
کاپلان عتقد است که اشخاص تاب‌آور در رفتارهای ارتقای سلامتی مشارکت بیشتری دارند و از درگیری در فعالیتهای روزانه استقبال می‌کنند. از چالش لذت می‌برند و تغییر را به جای ثبات ترجیح می‌دهند.
یکی دیگر از ویژگیهای افراد تاب‌آور این است که توانایی ایجاد خود نظم‌دهی یا خود کنترلی داشته باشد. در مجموع ویژگیهای شخصیتی همچون خودپنداره مثبت، خودمختاری بالا، عزت نفس بالا، ارتباط خوب با دیگران، مهارت حل مسئله و سلامت روانی و جسمانی بالا از جمله عوامل مؤثر در افراد تاب‌آور است.
ماستن و کواتسورث خصوصیات افراد تاب‌آور را به این شرح توصیف نموده‌اند:
- برخورداری از تیزهوشی و مهارت عقلانی
- توانایی در صمیمیت و گسستگی
- توانایی در مفهوم‌پردازی موضوعات متعدد
- دستیابی فرد به این اعتقاد که حق زندگی کردن را دوست دارم.
- برخوردار بودن از توانایی یادآوری و فراخوانی اشخاص و موضوعات خوب و نگهداری آنها نمادهای خوب در ذهن
- داشتن هدف در زندگی
- برخورداری از توانایی جذب و استفاده از حمایت اجتماعی
- برخورداری از توان در نظر گرفتن احتمالات در زندگی و استفاده مطلوب از دستورات اخلاقی جامعه مدنی
- نیاز و توانایی در کمک به دیگران
- برخورداری از خزانه عاطفی
- برخورداری از دیدگاهی نوع‌دوستانه نسبت به دیگران
- کاردان و مبتکر بودن
به طور کلی و در جمع‌بندی آخر ویژگیهای افراد تاب‌آور به شرح زیر است: توانایی برگشتن و بهبود پیدا کردن از سختیها و مشکلات، خوش‌بین، دارای انعطاف‌پذیری بالا، جستجو کردن مشکلات به عنوان فرصتی برای یادگیری و رشد، توانایی و پشتکار و استقامت داشتن، عزت نفس سالم، توانایی تخمین اهداف قابل دسترس آشکار و واقعی، داشتن شبکه حمایتی سالم، توانایی رشد و قابلیت‌های عاطفی، حس شوخ‌طبعی بالا، توانایی درگیری و ارتباط معنادار با افراد دیگر، توانایی رفتار کردن با احترام با خود و دیگران، توانایی حل کردن مشکلات و مهارت حل تعارض دارند.
