فلسفه-دین

در گفت وگو با حجج اسلام والمسلمین آقایان:

فلسفه دین از مسائل بسیار مهم و اثرگذار در حوزه های گوناگون علمی (کلامی و غیر کلامی) و غیر علمی است.1 اهمیت موضوع فلسفه دین در غایت و هدف بودن آن است و این پرسش در سامان بخشی و نظام دهی به منظومه اطلاعاتی یک پژوهشگرِ دین به ویژه آن که خود نیز رسالت دینی داشته باشد و پژوهش های دینی او سهم وافری دارد

لفظ فلسفه به عنوان پیشوند به واژه ها و مفاهیم بسیاری اضافه می شود مثل فلسفه اسلامی، فلسفه ماتریالیسم، فلسفه خداشناسی، فلسفه دینداری و

درباره «فلسفه دین » سؤالات متعددی مطرح است. به منظور پاسخ به برخی از آنها،از حجج اسلام علی مصباح و سید محمدکاظم مصباح موسوی، فارغ التحصیلان بخش ادیان دانشگاه مک گیل و محققان این رشته دعوت گردید تا به سؤالات مطروحه در این باب پاسخ گویند.

کنکاش و کاوش در فلسفه دین و تعیین جایگاه دین در فرهنگ جهان معاصر و تبیین و تحکیم ره یافتهای وحیانی در این باب از مباحث جذاب دوران ماست.

مناسب تر این بود که در آغاز این سلسله بحثها درباره واژه فلسفه دین و تعاریف آن توضیحی داده می شد تا معلوم شود که ما در این سلسله بحثها در پی چه هدف و مقصدی حرکت می کنیم و احیانا ابهاماتی پیش نیاید.

«فلسفه دین»، عنوانی است که در آن، «فلسفه» به سوی «دین» اضافه شده است و لذا به آن «فلسفه مضاف» می گویند؛ در مقابل فلسفه که به صورت مطلق و عاری از پسوند به کار می رود.

مساله وحدت و توحید، از مسائلی است که همواره فکر انسان رابه خود مشغول داشته است.

در بحثهای گذشته، جایگاه تجربه دینی را در میان براهین پسینی مطرح و فرق آن را با تجربه اخلاقی و تجربه استحسانی و رابطه آن با سکولاریسم - که یکی گرایش به خدامحوری و دیگری گرایش به دنیامحوری یا انسان محوری یا علم محوری یا هر سه را دارد - بیان کردیم و البته همه از نگاه غرب بود

«هرگاه کلمه فلسفه به اسم یک رشته علمی اضافه شود، به معنی مجموعه مباحثی است که به آن رشته علمی نگاهی از بیرون دارد». (1)