نقل است وقتى حضرت امام حسین(ع) بر خاک افتاد، شمر[1] به سنان[2] دستور داد تا سر از بدن حضرت جدا کند. سنان در پاسخ او گفت:
«و الله لا أفعل، فیکون جدّه محمّد(ص) خصمى»؛
به خدا قسم، من این کار را نمى کنم، چون جدّش دشمن من خواهد بود!»
«فغضب شمر لعنه الله و جلس على صدر الحسین(ع)و قبض على لحیته و همّ بقتله فضحک الحسین(ع) فقال له: أتقتلنى و لا تعلم من أنا؟؛
شمر از این سخن خشمگین شد و روى سینة مبارک حضرت نشست و محاسن ایشان را در دست گرفت و قصد کشتن امام را کرد؛ در این حال امام لبخندى زد و به او فرمود: چگونه مرا مى کشى؟ آیا نمى دانى من کیستم؟»
پاسخ شمر در این جا خیلى عجیب و تکان دهنده است. او گفت:
«فقال: أعرفک حق المعرفة: أمّک فاطمة الزهراء(س)، و أبوک على المرتضى(ع)، وجدّک محمّد المصطفی(ص)، و خصمک العلى الأعلى، أقتلک و لا أبالى[3]؛
تو را به خوبی مى شناسم: مادرت فاطمه زهرا(س) و پدرت على مرتضی(ع) و جدّت محمّد مصطفی(ص) است. با این همه، پروردگار دشمن توست. از این رو، تو را مى کشم و باکى از چیزى ندارم!»
عناد و جهل انسان را به هر جایی می‌کشاند! وقتى انسان جاهل باشد و جاهلانه به دنبال معلّم و رهبر بگردد، به جاى پیامبراکرم(ص) به دام شیاطین، مارکس، هِگل و انگِلس مى افتد و به راحتى دین پیامبر‘ را به معاویه مى سپارد و به حضرت امیرالمؤمنین(ع) پشت مى کند و در خیال باطل خویش خدا را دوستدار یزید و دشمن امام حسین(ع) مى بیند.
از این روست که پیامبر اکرم(ص) جهل را بزرگ ترین فقر[4] و امام رضا(ع) آن را سخت ترین دشمن انسان مى شمارند.[5] چون اگر کسى با آن زندگى کند، ساختمان سعادت دنیا و آخرت خود را بر باد داده است.
-----------------------------------------------------------------
[1]. نام کامل وی شمر بن ذی الجوشن ضبابی کلابی شرحبیل و کنیه‌اش ابوالسابغه بود. او قبل از اسلام آوردن، از رؤسای قبیله هوازن بود. در جنگ صفین در صف یاران امام علی(ع) حضور داشت، سپس در کوفه اقامت کرد و به روایت حدیث مشغول شد.
در واقعة کربلا از سران اصلی سپاه عمر بن سعد و قاتل اصلی امام حسین(ع) بود. عبیدالله بن زیاد سر مقدس اباعبدالله الحسین(ع) را توسط او برای یزید به شام فرستاد. پس از آن شمر به کوفه بازگشت. هنگامی که مختار بن ابی عبیده ثقفی در کوفه قیام کرد و به تعقیب قاتلین امام حسین(ع) پرداخت، شمر از کوفه فرار کرد. مختار غلام خود را با گروهی به دنبال او فرستاد. اما در فرصتی، شمر غلام مختار را کشت و به فرار خود ادامه داد. سرانجام در سال 66 هجری قمری، جمعی از سپاهیان مختار به سرکردگی ابوعمرو او را یافتند و کشتند.(لغت‌نامه دهخدا)
[2]. پدر او ابوعمرو و پدر بزرگش انس نام داشت و او را به اسم پدربزرگش می‌شناختند. سنان در کوفه متولد شده است، امّا تاریخ ولادتش معلوم نیست. بنا بر نقل ابن ابی الحدید از ابن هلال ثقفی، در زمان خلافت علی(ع)، سنان کودک بوده است و آن حضرت خبر می‌دهد که فرزند رسول خدا(ص) به دست او کشته خواهد شد(شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید:2/ 286.) برخی تواریخ، سنان را جنگ‌جو و شاعری سبک‌سر و مجنون دانسته‌اند(انساب الاشراف:3/ 204). در هنگام آشفتگی اوضاع کوفه پس از مرگ یزید، سنان که به عنوان یکی از قاتلان اصلی حسین(ع) شناخته می‌شد؛ زندگانی پنهانی در پیش گرفت و در برخی از نقل‌ها، پس از قیام مختار ثقفی، از کوفه خارج شد و به بصره و اطراف آن گریخت(البدایة و النهایة:8/ 272) در برخی منابع آمده که سنان به دست یاران مختار ثقفی کشته شد؛ و در برخی منابع، مرگ او را در زمان امارت حجاج ثقفی بر کوفه دانسته‌اند(انساب الاشراف:6/ 410).
[3] . بحار الأنوار: 45/ 56.
[4]. بحار الأنوار: 2/22؛ «قال9: یا علی7! نوم العالم أفضل من ألف رکعة یصلیها العابد، یا علی(ع)! لا فقر أشد من الجهل.»
[5]. الکافی:1/11، حدیث 4؛ «الرضا7یقول: صدیق کل امرء عقله، وعدوه جهله.»
برگرفته از کتاب آئین اشک و عزا در سوگ سیدالشهدا(ع) نوشته استاد حسین انصاریان