سیما پروانه‌گهر- سخن معروف نیچه که همه چیز در تاریخ دوبار – نخست تراژدی و دوم کمدی- تکرار می شود شاید در همه موارد تاریخی و در هر نقطه جغرافیایی صدق نکند اما مصداق درستی برای این روزهای جبهه پایداری و متحدینش در حلقه سعید جلیلی است؛ از شکست‌شان در تابستان 1392 در مقابل حسن روحانی به عنوان کاندیدای اصلاح طلبان تا وضعیت امروز در مقابل مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری.
شکست نخست در سال 1392 برای قالیباف و جلیلی و پایداری ها تراژدی تلخی بود؛ سعید جلیلی و چهره های تشکل تازه نفس پایداری در قالب و پوسته ماموران به وظیفه و نه نتیجه فرو رفتند. تصمیم به گفتمان‌سازی گرفتند و اتاق فکر و لشکر سایبری و دولت سایه تشکیل دادند تا «بدنه رای گفتمانی» برای خود ایجاد کنند. محمدباقر قالیباف اما مسیر دیگری در پیش گرفتند؛ فرمان را به سمت جاده نواصولگرایی چرخاند و گفت که باید بر اساس «کارآمدی و کارنامه» تصمیم گرفت و وحدت کرد.
شکست تراژدیک نیروهای جلیلی و پایداری در سال 1392 در حالت دیگری در تیر و مرداد 1403 تکرار شد؛ هم مغلوب انتخابات ریاست جمهوری شدند هم علی رغم تصور قبلی شان که فکر می کردند می توانند مدیریت رای در پارلمان را در دست بگیرند شکست دیگری را در صحن مجلس تجربه کردند و مجلس تحت ریاست محمد باقر قالیباف با فراکسیون تحت مدیریت او در کنار فراکسیون مستقلین به تمامی کابینه مسعود پزشکیان رای کامل دادند؛ از این جهت، موضوع وضعیت جبهه پایداری و حلقه جلیلی در این روزها مصداق تکرار تجربه شکست تراژیک سال 1392 اما به کمدی ترین حالت ممکن است.
چگونه ائتلاف تندروها در مقابل ائتلاف قالیباف-پزشکیان شکست خورد
کلیت مجلس اصولگرایان در شرایطی رأی کامل به تمام کابینه پیشنهادی پزشکیان را محقق کرد که طی روزهای منتهی به رأی گیری خبرهای رسیده و مجموع سخنان برخی نمایندگان مجلس در مخالفت با برخی وزرای پیشنهادی، از احتمال عدم رای اعتماد مجلس به حداقل 4وزیر یا رای لب‌مرزی بودن رأی نمایندگان به این وزرا حکایت می‌کرد.
در کنار این تحلیل ها چهره های نزدیک به جریان پایداری و سعید جلیلی در مجلس از هیچ تلاشی فروگذار نکردند و کار از نطق و تذکر به پخش شبنامه توسط مالک شریعتی از چهره های حلقه علیرضا زاکانی رسید.
حتی سه‌شنبه شب گذشته یعنی چندساعت مانده به رأی گیری نهایی برای کابینه پیشنهادی، اخباری از جلسه فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس برای بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی منتشر شد که حاکی از عدم رای کامل اعضای این فراکسیون به ظفرقندی، همتی، صالحی‌امیری و میدری داشت.
هجمه برخی نمایندگان طیف پایداری در مجلس به این 4وزیر پیشنهادی در روزهای منتهی به رای گیری به اندازه ای بود که تصویر ایده ال رای نیاوردن تنها 2 وزیر شده بود تا با قربانی شدن دو وزیر دیگر نوعی باج سیاسی به پایداری ها و جلیلیون داده شود و وفاق اینگونه شکل بگیرد.
باج خواهی پایداری ها نقش برآب شد
با این حال به نظر می‌رسد چند نکته، استراتژی و باج خواهی پایداری ها در عدم رای اعتماد به برخی از وزرای پیشنهادی را نقش بر آب کرد:
نخست راهبرد و رفتار خود مسعود پزشکیان بود. پزشکیان از ابتدا با محاسبات سیاسی نوعی از کابینه را بست که نظرات طیف های معتدل اصولگرایان را جلب کند. باور ذهنی یا محاسبه سیاسی، تصمیم جمعی و شخصی یا تحمیل اجباری ، هر چه بود پزشکیان با این اقدام نوعی رضایت را در سطوح مختلف پارلمان از اقدام خود ایجاد کرد. تا جایی که حتی مهدی کوچک زاده، نماینده ای که سال ها پیش سابقه عضویت در جبهه پایداری را داشت و از سرسخت ترین منتقدان دولت حسن روحانی نیز بود در گفت و گویی با پایگاه خبری جمهوریت از ترکیب کابینه ابراز رضایت کرد و گفت که کابینه پیشنهادی پزشکیان «لج در بیار نیست!»
بخش دوم این راهبرد سخنرانی مسعود پزشکیان بود. تاکید او بر هماهنگی کامل با رهبری در زمینه چینش کابینه البته موافقان و مخالفانی زیادی داشت اما به عنوان یک راهبرد در زمان رای اعتماد اثرگذار بود.
سومین موضوع تاثیرگذار در رای کامل به کابینه پزشکیان و شکست طیف تندروی اصولگرا به نقش جدیدی بر می گردد که «محمدباقر قالیباف» برای خود تعریف کرده است؛ به مختصاتی که او به عنوان رئیس مجلس در معادله پساانتخاباتی 1403 برای خود تعریف کرد و نقش خود را نیز با قدرت بازی کرد.
قالیباف تصمیم خود را گرفته بود تا برای کابینه پزشکیان سنگ تمام بگذارد. نوع مواجهه او با برخی نمایندگان به خصوص چهره هایی مثل حمید رسایی، امیرحسین ثابتی و مالک شریعتی که طی روزهای گذشته در مخالفت با وزرای پیشنهادی نطق کرده، یا تذکر می‌دادند و حتی اقدام به پخش شبنامه علیه یکی از وزرا در مجلس کردند، همگی را می‌توان گواهی بر مختصات جدید قالیباف در درون جریان اصولگرایی و در خارج از آن است.
زمانی به درستی به نقش شخص قالیباف در این زمینه پی می بریم که مرور کنیم در جلسه سه‌شنبه فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس برای بررسی صلاحیت وزرا با وجود عدم رای آوری 4وزیر در فراکسیون، تغییر این آرا به همان وزرا در صحن رخ داد. موضوعی که بدون تردید بدون مدیریت و فرماندهی محمد باقر قالیباف ممکن نبود.
برای مثال احمد میدری وزیر پیشنهادی کار توانست با 191رای به کابینه چهاردهم ورود پیدا کند که به جز 100 رای طیف مستقلین بقیه 91 رای نشان از مدیریت این تعداد از اعضای فراکسیون انقلاب برای رای به او دارد یا ظفرقندی که با 163 رای وزیر شد که می‌تواند با همان معادله کسر 100 عضو مستقلین، نشانی از رای حدود 60 عضو این فراکسیون به او باشد.
مورد چهارم اما اشتباه خود پایداری هم در بخش گفتمانی و هم در بخش تحلیل بود. واقعیت این است که جبهه پایداری بعد از سال 1392 با یک گفتمان ثابت در عرصه سیاسی حاضر است. بخشی از این گفتمان به ماهیت فکری این جریان باز می گردد که این بخش نقطه اشتراک و بخش هم پوشان با حلقه سعید جلیلی است؛ گفتمان مرتبط با حجاب، فیلترینگ و سبک زندگی و خانواده، نگاه به دیپلماسی و ... این گفتمان در زمان انتخابات ریاست جمهوری دوبار در معرض رای مردم قرار گرفته است و هر دوبار نیز مقبول نشد .
بخش دوم گفتمان درون پارلمانی این جریان است که با چند فیلتر حرکت می کند؛ رخدادهای سال 1388 و آنچه با کلید واژه فتنه تعبیر می شود. مساله دولت روحانی و برجام. سیاست خارجی غرب زده و منفعل گرا و مواردی از همین دست.
دست بالای دست بسیار است
تمامی کنش و واکنش جبهه پایداری و جلیلیون در بیرون و درون پارلمان بر روی همین موضوعات سوار بوده و هست. اگر تا پیش از این، انتخابات سال 1392 و انتخابات 1403 نشان از عدم اقبال شرکت کنندگان در انتخابات به این مساله داشت حالا رای کامل مجلس اصولگرای دوازدهم و همراهی طیف قالیباف با مدیریت او در حمایت از پزشکیان و حرکت قالیباف به سمت دوری هر چه تمام از آن ها نوید دیگری نیز می دهد: این که اگرچه آن ها زیر سایه مشارکت حداقلی و رویه نظارت استصوابی توانستند به بهارستان راه یابند اما قدرت تاثیرگذاری خود را زیر سایه موارد مختلفی همچون شکست ایده حاکمیت یکدست و گفتمان تکراری فاقد قابلیت اجرایی از دست داده اند.
این شکست از این جهت برای منتقدان این تفکر چاشنی کمدی را دارد که این جریان با سروصدای زیاد به مجلس دوازدهم آمد و میزان رای قالیباف و اسامی لیست های مشترک و متفرق اصولگرایان با تحلیل های وصله پینه ای نشان از دست برتر خود در مجلس دوازدهم می دانست. فارغ از این که دست بالای دست بسیار است.
رای یکدست مجلس اصولگرای دوازدهم به کابینه مسعود پزشکیان اگرچه تاریخ آغاز به کار دولت او شد اما برگی جدید در تقویم تقسیم بندی های جدید و آغاز فصل وزن کشی های جدید نیز هست. فصلی که برای هرکس بهار است برای حلقه سعیدجلیلی و رفقایش در جبهه پایداری و حلقه مقداد خزان است.
2727