۲۰ فیلم بزرگ آلفرد هیچکاک Alfred Hitchcock

هرسال که مراسم اهداى جوایز اسکار برگزار می‌شود برای ما یادآور این موضوع است که جایزه‌ی اسکار همیشه به کاندیدای درست تعلق نمی‌گیرد. بی‌عدالتی‌های فراوانی از زمان شروع اعطای این جایزه از سال 1929 وجود داشته، اما هیچ‌کدام از آن‌ها عجیب‌تر از غیبت نام آلفرد هیچکاک Alfred Hitchcock از لیست برنده‌ها نیست.

این کارگردان بزرگ سینما به جز یک جایزه اسکار افتخاری، برای کارگردانی و ساخت آثارش هرگز برنده جایزه اسکار نشد، باوجودی که نامزدی این جایزه را برای پنج فیلم: «ربکا» Rebecca در 1940، «قایق نجات» Lifeboat در 1944، «طلسم شده» Spellbound در 1945، «پنجره عقبی» Rear Window در سال 1954 و «روانی» Psycho در سال 1960 دریافت کرد. این پنج فیلم درصد کمی از مجموعه‌ی بی‌نظیر 52 فیلم هیچکاک هستند. برای مقابله با این بی‌عدالتی، در این مطلب به بررسی 20 فیلم بزرگ آلفرد هیچکاک می‌پردازیم.

20. حق‌السکوت Blackmail 1929

زن جوانی مردی که قصد تجاوز به او را داشته می‌کشد و سپس بین کسی که از او حق‌السکوت می‌خواهد و پلیسی که مسئول تحقیقات قتل است و ازقضا نامزدش هم هست، گرفتار می‌شود. به‌یادماندنی‌ترین صحنه‌ی فیلم تعقیب و گریز پرهیجان بر روی سقف موزه‌‌ی بریتانیا است که هیچکاک با استادی تنش را در طول آن صحنه حفظ می‌کند.

19. طناب Rope 1948دو مرد جوان‌ یکی از دوستان خود را برای تفریح می‌کشند، جسدش را مخفی می‌کنند و یک مراسم شام ترتیب می‌دهند تا ببینند کسی متوجه جنایت آن‌ها می‌شود یا نه. این فیلم در برداشت‌های ده‌دقیقه‌ای ضبط‌شده است (بیشترین زمانی که فیلم یک دوربین می‌توانست ضبط کند). هدف آن بود که فیلم‌ نهایی پیوسته به نظر برسد و مخاطب احساس کند هر آنچه روی پرده می‌بیند به‌صورت بلادرنگ اتفاق می‌افتد.

18. مستأجر The Lodger 1927«مستأجر» یک فیلم پرمخاطب و محبوب برای منتقدان و تماشاگران بود و خود هیچکاک هم این فیلم را اولین فیلم مناسب خود می‌دانست. کارگردان 27 ساله با نبوغ خلاقانه‌ی خود در این فیلم برای اولین بار از زیر یک صفحه‌ی شیشه‌ای فیلم‌برداری کرد تا راه رفتن همراه با عصبانیت بازیگر اصلی را به‌خوبی به نمایش بگذارد.

17. ام را به نشانه‌ی قتل بگیر Dial M For Murder 1953شوهری نقشه‌ی کامل قتل همسرش را می‌کشد اما همه‌چیز به هم می‌ریزد. این فیلم که به‌صورت سه‌بعدی فیلم‌برداری شده تجربه‌ی بی‌نظیری برای تماشاگران بود، مخصوصاً وقتی‌که دست گریس کلی Grace Kelly به‌سوی تماشاگران دراز می‌شود.

16. خرابکار Saboteur 1942این فیلم درواقع بازآفرینی فیلم «39 پله» The 39 Steps است و درباره‌ی مردی است که از کالیفرنیا تا نیویورک، خاک آمریکا را طی می‌کند تا بی‌گناهی خود را ثابت کند؛ و تمام این‌ها به یکی از به‌یادماندنی‌ترین صحنه‌های خلق‌شده توسط هیچکاک بر روی مجسمه‌ی آزادی ختم می‌شود.

15. طلسم شده Spellbound 1945روان‌پزشکی با بازی اینگرید برگمن Ingrid Bergman عاشق بیماری با بازی گرگوری پک Gregory Peck می‌شود که حافظه‌اش را ازدست‌داده است و احتمال دارد یک قاتل باشد و در تلاش است تا پرده از اسرار گذشته‌ی او بردارد؛ اما قاتل اصلی رئیس آسایشگاهی است که او در آن کار می‌کند که نقش آن توسط بازیگر موردعلاقه‌ی هیچکاک، لئو جی. کارول Leo G Carroll ایفا شده است.

14. قایق نجات Lifeboat 1944این فیلم درباره‌ی بازماندگان یک کشتی غرق‌شده در اقیانوس اطلس است. خرمگس معرکه یک افسر نازی بر روی قایق است که آرام‌آرام بر روی بازماندگان دیگر تأثیر می‌گذارد. درحالی‌که شخصیت‌های فیلم هر کاری می‌کنند تا جان سالم به در ببرند، هیچکاک به کمک آن تمام جنبه‌های طبیعت انسان را بررسی می‌کند.

13. خرابکاری Sabotage 1936این فیلم اقتباسی از رمان «امور مخفی» The Secret Agent از جوزف کنراد Joseph Conrad یکی از تاریک‌ترین درام‌های هیچکاک است و درباره‌ی یک بمب‌گذاری در لندن است که به مرموز بودن و صحنه‌های ترسناک انفجار بمب در یک اتوبوس شهرت دارد.

12. خانم ناپدید می‌شود The Lady Vanishes 1938داستان این فیلم درباره‌ی گم شدن ناگهانی خانم فروی Froy در یکی از قطارهای بین‌قاره‌ای در یک کشور خیالی در اروپای مرکزی است. هیچکاک سعی کرد جنبه‌های متنوعی از طبیعت انسانی را در این فیلم جای دهد، حتی در مورد مسافرانی که در ماجرای آدم‌ربایی دخیل نبودند اما به خاطر منافع شخصی، درباره‌ی آگاهی داشتن از خانم فروی Froy دروغ می‌گفتند.

11. خبرنگار خارجی Foreign Correspondent 1940داستان درباره‌ی خبرنگار روزنامه، جوئل مک‌کری Joel McCrea است که در طول جنگ جهانی دوم در یک حلقه‌ی جاسوسی نازی‌ها گرفتار می‌شود. این فیلم بسیار سرگرم‌کننده است و برخلاف آثار دیگر هیچکاک، حاوی پیام است که می‌تواند به درخواست از ایالات‌متحده برای ورود به جنگ تعبیر شود.

10. ربکا Rebecca 1940هیچکاک با این فیلم، ملودرام مشهور و گوتیک دافنه دوموریه Daphne Du Maurier را بر روی پرده‌ی سینما آورد. سلزنیک Selznick جایزه‌ی بهترین فیلم را برای «ربکا» دریافت کرد، اما هیچکاک جایزه‌ی بهترین کارگردان را به جان فورد John Ford برای فیلم «خوشه‌های خشم» The Grapes of Wrath واگذار کرد.

9. سایه‌ی یک شک Shadow of a Doubt 1943جوزف کاتن Joseph Cotten در این فیلم در نقش عمو چارلی قهرمان مورد تحسین برادرزاده‌اش که نام او هم چارلی است (با بازی ترزا رایت Teresa Wright) بازی می‌کند. او به تدریج متوجه می‌شود که عموی دوست‌داشتنی‌اش یک قاتل زنجیره‌ای است که زنان را می‌کشد.

8. بیگانگان در ترن Strangers on a Train 1951مواجهه‌ی اتفاقی دو مرد در یک ترن ختم به این می‌شود که یکی از آن‌ها به دیگری پیشنهاد بدهد که هریک برای دیگری قتلی انجام دهند تا هیچ‌کدام مظنون نباشند. مردی که از ازدواجش ناراضی است به این پیشنهاد برونو Bruno می‌خندد، اما مشخص می‌شود که برونو (با بازی درخشان رابرت واکر Robert Walker) یک روانی است و همسر مرد دیگر را می‌کشد. حالا او باید در عوض پدر برونو را به قتل برساند.

7. پرندگان The Birds 1963این فیلم هیچکاک اقتباسی از رمان دافنه دوموریه Daphne Du Maurier و یک فیلم ترسناک، خوش‌ساخت و هیجان‌انگیز با صحنه‌هایی به یاد ماندنی است. هیچ دلیلی برای حمله‌ی پرندگان ارائه نمی‌شود: هیچکاک مخاطب را ترغیب می‌کند تا در مورد علت آن نظریه‌پردازی کند و در عین حال احتمال وجود هرگونه بیماری یا ویروسی را رد می‌کند. در اقدام استادانه‌ی دیگری، این کارگردان در «پرندگان» از هیچ موسیقی متنی استفاده نکرده و از صدای خود حیوانات برای جان‌بخشی به این اثر بهره برده است.

6. سی‌ونه پله The Thirty Nine Steps 1935رمان مشهور جان باکن John Buchan پایانی نسبتاً معمولی دارد و هیچ شخصیت زنی در آن به چشم نمی‌خورد، بنابراین هیچکاک به روایت داستان آن دست می‌برد و آن را از نو می‌سازد. نتیجه‌ی آن‌یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ بریتانیا و اولین فیلم کلاسیک هیچکاک است.

5. پنجره عقبی Rear Window 1954این فیلم درباره‌ی جیمز استوارت James Stewart است، عکاسی که با یک پای شکسته در آپارتمانش مانده و جاسوسی همسایه‌هایش را می‌کند. او متقاعد می‌شود که یکی از همسایه‌هایش همسر خود را به قتل رسانده و مسئولیت تحقیق درباره‌ی آن را به نامناسب‌ترین فرد، دوست‌دختر خود گریس کلی Grace Kelly، می‌دهد. پرداختن هیچکاک به مسئله‌ی ارضای خود از طریق تماشای مخفیانه‌ی دیگران یک شاهکار است و در طول فیلم تماشاگران را تبدیل به افراد فضولی می‌کند که مشغول دید زدن هستند.

4. شمال از شمال غربی North by Northwest 1959این فیلم حاوی صحنه‌ها و بازی‌های عالی، از کری گرنت Cary Grant در نقش کارمند تبلیغاتی که او را به جای کسی که اصلاً وجود خارجی ندارد اشتباه می‌گیرند تا جیمز میسون James Mason در نقش تبه‌کاری با ظاهر بی‌نهایت غلط‌انداز، است. صحنه‌ی مونت راشمور آن به یکی از صحنه‌های تاریخی سینما تبدیل شده است.

3. بدنام Notorious 1946در این فیلم یک امور اف‌بی‌آی FBI پس از جنگ جهانی دوم با بی‌رحمی و خونسردی از معشوقه‌ی خود سو استفاده می‌کند تا آمریکای جنوبی را از وجود نازی‌ها پاک کند. «بدنام» به خاطر شیوه‌ی شگفت‌انگیز خود در هشدار دادن درباره‌ی اتفاقات آینده شایان توجه است.

2. روانی Psycho 1960بودجه‌ی ساخت «روانی» تنها 800 هزار دلار بود اما تا به حال 32 میلیون دلار فروش داشته است و همچنان به‌شدت دیدنی است. هیچکاک در ابتدای فیلم مخاطب را خلع سلاح می‌کند و سپس با کشتن شخصیت اول زن در اواسط فیلم تماشاگر را بهت‌زده می‌کند. هیچکاک در طول فیلم مخاطب را درگیر می‌کند و مطمئن است آن‌ها را در لحظه‌ی درست تا سرحد مرگ خواهد ترساند.

1. سرگیجه Vertigo 1958این فیلم در ابتدای انتشار خودت با بی‌میلی منتقدان و مخاطبان روبرو شد، اما هیچ یک از فیلم‌های هیچکاک به‌اندازه‌ی «سرگیجه» با تغییر نظر مخاطبانش مواجه نشده است تا جایی که در سال 2012 این فیلم عنوان بهترین فیلم لیست سایت اند ساند Sight and Sound را تصاحب کرد و به‌عنوان شاهکار و نمونه‌ی نبوغ تاریک این کارگردان تا به امروز باقی‌مانده است. «سرگیجه» درباره‌ی وابستگی و فریب است و درک مفاهیم عمیق آن نیاز به تماشای چندین باره‌ی فیلم دارد. همچنین گفته‌شده این فیلم بیش از سایر فیلم‌ها زوایای شخصیت پیچیده‌ی هیچکاک را آشکار می‌کند.