طبق مطالعات جدید، 90 درصد از ما خوش‌بین، بدبین، قابل‌اعتماد و یا حسود هستیم. حدس می‌زنید که کدام دسته بزرگ‌ترین گروه را تشکیل می‌دهند؟ در ادامه با بنیتا همراه باشید.
مردم چقدر قابل‌اعتماد هستند؟ تا چه اندازه می‌توان به فردی دیگر اعتماد کرد؟
این چیزی است که محققان به دنبال یافتن آن بوده‌اند. در تحقیقات منتشرشده‌ی اخیر، دانشمندان از چند دانشگاه در اسپانیا پاسخ‌های 541 فرد از طبقات مختلف اجتماعی را بررسی کردند. افراد در گروه‌های جفتی دسته‌بندی‌شده و از آن‌ها درخواست شد تا با یکدیگر همکاری کرده و یا علیه هم واکنش نشان دهند.
چنین مطالعاتی به‌هیچ‌وجه جدید نیستند. اگر شما با مطالعه‌ی رفتار انسانی آشنا باشید، ارتباط این تحقیق با نظریه‌ی بازی را درخواهید یافت. در کتاب «نظریه بازی: تحلیل تضاد»، اقتصاددان آمریکایی راجر میِرسون نظریه‌ی بازی را به‌عنوان «مطالعه‌ی مدل‌های ریاضی از تضاد و همکاری میان تصمیم گیران باهوش و منطقی» تعریف کرد.
به‌عبارت‌دیگر، نظریه‌ی بازی راهی از تحلیل رفتار افراد به هنگام مواجهه با مشکلات و تصمیمات نهایی گرفته‌شده از سوی آنان است.
اما چیزی که این آزمایش‌ها را جالب‌توجه ساخته است، کاری است که محققان در مرحله‌ی بعد انجام دادند؛ آن‌ها یک الگوریتم را به‌منظور دسته‌بندی این افراد در گروه‌های خاص برای آگاهی از رفتارهای آن‌ها از دید یک ناظر خارجی، ارتقا دادند.
این الگوریتم چگونه کار می‌کند؟
یک مدل محبوب که در نظریه‌ی بازی مورداستفاده قرار می‌گیرد به «دوراهی زندانی» شهرت دارد:
دو عضو یک گروه تبهکاری دستگیرشده و بدون ارتباط با یکدیگر به زندان انفرادی انتقال می‌یابند. هیچ شواهد کافی برای محکوم کردن آن‌ها وجود ندارد، درنتیجه وکلا به هر زندانی یک پیشنهاد می‌دهند: او می‌تواند به شریک خود خیانت کند و او را لو دهد، یا اینکه ساکت بماند.
پیشنهاد این است:
• اگر هر دو مجرم به یکدیگر خیانت کنند، آن‌ها به دو سال زندان محکوم می‌شوند.
• اگر مجرم A به مجرم B خیانت کند اما مجرم B ساکت بماند، مجرم A آزاد می‌شود، اما مجرم B به سه سال زندان محکوم خواهد شد (یا بالعکس).
• اگر هر دو مجرم ساکت بمانند، هر دوی‌شان آزاد می‌شوند.
بسیاری از گونه‌های دوراهی زندانی هرروزه در زندگی واقعی وجود داشته و پیش‌بینی نتایج آن دشوار است.
در این سری از آزمایش‌ها، شرایط در حالت دشواری متغیر است. یکی از نویسندگان این مطالعه، آنکسو سانچز، می‌گوید: «از افراد حاضر در این آزمایش خواسته شد تا در گروه‌های جفتی باهم همکاری کنند. این جفت‌ها نه‌تنها در هر دور، بلکه هر زمان که بازی عوض شود تغییر خواهند کرد.»
سانچز می‌افزاید: «بهترین گزینه می‌تواند همکاری باشد، در غیر این صورت خیانت به یکدیگر نیز ممکن است. در این حال، ما می‌توانیم اطلاعاتی از رفتار افراد در شرایط اجتماعی کاملاً متفاوت را به دست آوریم.»
آن‌ها با استفاده از این الگوریتم ارتقا یافته، 90 درصد از حاضران در این آزمایش را به چهار دسته تقسیم کردند:
خوش‌بین: این گروه این تصور را دارد که او و شریکش تصمیمی را می‌گیرند که برای هردوی آن‌ها بهترین نتیجه را دارد.
بدبین: این گروه عموماً انتظار بدترین نتیجه از سوی شریکشان را داشته و همواره تمایل به انتخاب گزینه‌ی بین بد و بدتر را دارد.
قابل‌اعتماد: این گروه تمایل به همکاری صادقانه داشته، حتی اگر همکاری او به نفعش نباشد.
حسود: این افراد اهمیتی به نتایج تا زمانی که اوضاع به نفعشان نباشد نمی‌دهند.
نتایج نهایی در هر گروه چگونه بود؟
شما ممکن است از شنیدن نتایج گروه‌های خوش‌بین، بدبین و قابل‌اعتماد که تقریباً دارای مقدار مشابه 20 درصدی بودند شگفت‌زده شوید.
از طرفی دیگر، گروه افراد، با 30 درصد در صدر گروه‌های حاضر در این آزمایش قرار گرفتند.
یامیر مورنو، استاد دانشگاه زاراگوزا در اسپانیا، می‌گوید: «موضوع جالب در این آزمایش این است که دسته‌بندی توسط یک الگوریتم کامپیوتری انجام‌شده که می‌توانست گروه بزرگ‌تری را در بربگیرد، اما درواقع یک رتبه‌بندی عالی در چهار گروه شخصیتی توسط آن پدید آمد.»
«به‌علاوه، این الگوریتم به 10 درصد باقی‌مانده از افراد در این آزمایش لقب گروه تعریف‌نشده را داد؛ زیرا دقیقاً مشخص نشد که نوع رفتار آن‌ها با کدام‌یک از گروه‌های بالا همخوانی داشت.»
نظرات متفرقه
متأسفانه، به نظر می‌رسد این آزمایش نشان می‌دهد بسیاری از افرادی که هر روز با ما سروکار دارند از نوع خودخواه هستند.
اما شما باید بدانید که تحقیقات دیگر نشان داده است که اکثر انسان‌های موفق افرادی هستند که درواقع خود را فدا کرده و علایق دیگران را بر خواسته‌ی خود در اولویت قرار می‌دهند. برای آگاهی از 5 راز رهبران موفق در دنیای مدرن به این مقاله مراجعه کنید.
درنتیجه شاید نباید پرسید که شما به کدام گروه تعلق دارید، بلکه باید پرسید که شما دوست دارید تا در کدام گروه باشید؟