تشخیص اختلال خود کم بینی و راه های درمان

تحریریه زندگی آنلاین : خود کم بینی یا عقده حقارت یک مفهوم روانشناختی است که باور فرد نسبت به دیگران را پست و ناکافی می داند. این احساس بی کفایتی می تواند با جنبه های مختلف زندگی مانند موقعیت اجتماعی، ظاهر، هوش یا مهارت ها مرتبط باشد. افراد با خود کم بینی ممکن است دائماً به دنبال تأیید دیگران باشند، احساس اضطراب یا افسردگی کنند و عزت نفس پایینی داشته باشند. مفهوم عقده حقارت توسط آلفرد آدلر مطرح شد، او معتقد بود که احساس حقارت یک تجربه جهانی در بین انسان ها است و می تواند افراد را برای تلاش و بهبود خود برانگیزد. با این حال، زمانی که این احساسات بیش از حد و مداوم می شوند، می توانند منجر به رفتارهای ناسازگار و پیامدهای منفی برای سلامت روان و رفاه فرد شوند. درمان خود کم بینی امکان دارد شامل روان درمانی، درمان شناختی-رفتاری یا سایر اشکال مداخله در سلامت روان باشد.

بیشتر بخوانید:

نسخه‌ تــقــویت اعتماد بــه نـفس کودکان ( بخش اول )

عوامل و دلایل خود کم بینی

عوامل متعددی وجود دارد که می تواند در ایجاد عقده حقارت نقش داشته باشد، از جمله:

تجارب دوران کودکی: تجربه بی توجهی، طرد شدن، انتقاد یا قلدری در دوران کودکی می تواند منجر به احساس خود کم بینی در بزرگسالی شود.

ویژگی های شخصیتی: برخی از ویژگی های شخصیتی مانند کمال گرایی و درون گرایی می توانند افراد را مبتلا به عقده حقارت کنند.

مقایسه اجتماعی: مقایسه مداوم خود با دیگران و احساس بی کفایتی در مقایسه می تواند به خود کم بینی کمک کند.

تروما: تجارب آسیب زا، مانند سوء استفاده یا از دست دادن قابل توجه نیز می تواند به ایجاد عقده حقارت کمک کند.

عوامل فرهنگی و اجتماعی: فشارهای اجتماعی و فرهنگی نیز می‌تواند به ایجاد خود کم بینی(عقده حقارت) کمک کند.

همه کسانی که این عوامل را تجربه می کنند دچار خود کم بینی نمی شوند و برخی افراد ممکن است بدون تجربه هیچ یک از این عوامل دچار عقده حقارت شوند.

نشانه های خود کم بینی

نشانه های خود کم بینی می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما برخی از علائم و نشانه های رایج ممکن است شامل موارد زیر باشد:

انتقاد بیش از حد از خود: افرادی که دارای عقده حقارت هستند ممکن است بیش از حد از خود انتقاد کنند و ممکن است بر معایب و کاستی های درک شده خود تمرکز کنند.

اجتناب از چالش ها: آنها ممکن است از چالش ها یا تجربیات جدید اجتناب کنند زیرا از شکست یا طرد شدن می ترسند.

نیاز دائمی به اعتبارسنجی: افراد خود کم بین دائماً به دنبال تأیید دیگران هستند تا احساس کنند مورد قبول و ارزشمند هستند.

کمال گرایی: آنها ممکن است استانداردهای غیرممکن بالایی را برای خود تعیین کنند و اگر نتوانند این استانداردها را برآورده کنند احساس شکست می کنند.

کناره گیری اجتماعی: آنها ممکن است از موقعیت های اجتماعی اجتناب کنند یا خود را از دیگران منزوی کنند، زیرا احساس می کنند برای ارتباط اجتماعی ناکافی یا بی ارزش هستند.

خودگویی منفی: آنها درگیر خودگویی و نشخوار ذهنی منفی می شوند و بر نقص ها و شکست های درک شده خود تمرکز می کنند.

حسادت: ممکن است نسبت به دیگرانی که به نظرشان موفق تر، جذاب تر یا با اعتماد به نفس تر از خودشان هستند، حسادت کنند.(

اضطراب یا افسردگی: احساس حقارت می تواند منجر به اضطراب، افسردگی یا سایر مشکلات سلامت روان شود.(

این علائم و نشانه ها لزوماً نشان دهنده عقده حقارت نیستند و برای تشخیص دقیق و برنامه درمانی باید با یک متخصص سلامت روان مشورت کرد.

بیشتربخوانید:

راه های بالا بردن اعتماد به نفس

عقده حقارت و اعتماد به نفس

عقده حقارت و اعتماد به نفس دو مفهوم متضاد هستند. در حالی که اعتماد به نفس به باور یک فرد به توانایی ها، مهارت ها و ارزش خود اشاره دارد، عقده حقارت با احساس فراگیر بی کفایتی، عزت نفس پایین و شک به خود مشخص می شود. افرادی که دارای عقده حقارت هستند ممکن است اعتماد به نفس نداشته باشند و برای اثبات خود در موقعیت های اجتماعی تلاش کنند، در حالی که افراد دارای اعتماد به نفس بالا ممکن است در توانایی های خود احساس امنیت کنند و احساس راحتی کنند.

داشتن عقده حقارت لزوماً به این معنا نیست که یک فرد در تمام جنبه های زندگی خود اعتماد به نفس ندارد. درمان عقده حقارت اغلب شامل کار بر روی ایجاد اعتماد به نفس و عزت نفس است. این ممکن است شامل شناسایی و به چالش کشیدن خودگویی منفی و تعیین اهداف و انتظارات واقع بینانه برای خود باشد.

درمان خود کم بینی

درمان عقده حقارت می تواند شامل ترکیبی از راهبردهای خودیاری و مداخلات حرفه ای باشد. در اینجا برخی از رایج ترین رویکردها آورده شده است:

درمان شناختی رفتاری (CBT): CBT نوعی روان درمانی است که می تواند به افراد کمک کند تا الگوهای فکری و باورهای منفی را که به احساس حقارت کمک می کنند شناسایی و به چالش بکشند.

درمان روان پویایی: درمان روان پویشی می تواند به افراد کمک کند تا علل اساسی احساس حقارت خود را کشف کنند، از جمله تجربیات اولیه دوران کودکی یا آسیب. با به دست آوردن بینش در مورد این علل ریشه ای، افراد می توانند روی حل مسائل حل نشده و ایجاد یک خودپنداره مثبت تر کار کنند.

راه های خود درمانی: راهبردهای خودیاری مختلفی وجود دارد که افراد می توانند از آنها برای ایجاد عزت نفس و کاهش احساس خود کم بینی استفاده کنند. این استراتژی ها ممکن است شامل تمرین مراقبت از خود، تعیین اهداف واقع بینانه و درگیر شدن در فعالیت هایی باشد که احساس موفقیت و شایستگی را تقویت می کند.

ذهن آگاهی: مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی، مانند مدیتیشن ذهن آگاهی، می تواند به افراد کمک کند تا آگاهی بیشتری نسبت به افکار و احساسات خود داشته باشند و یاد بگیرند که به روشی سازنده تر به آنها پاسخ دهند. این می تواند به کاهش احساس شک به خود و بهبود رفاه کلی کمک کند.

دارو درمانی: در برخی موارد، ممکن است دارو برای کمک به مدیریت علائم اضطراب یا افسردگی که ممکن است به احساس حقارت کمک کند، تجویز شود.

خود کم بینی در مردان و زنان

خود کم بینی می تواند هم مردان و هم زنان را تحت تأثیر قرار دهد، اگرچه علل و تظاهرات این وضعیت ممکن است بین جنسیت متفاوت باشد. در اینجا چند تفاوت وجود دارد که معمولاً مشاهده می شود:

انتظارات اجتماعی:

مردان و زنان اغلب به طور متفاوتی اجتماعی می شوند و انتظارات متفاوتی از آنها وجود دارد. معمولاً از مردان انتظار می رود قوی، قاطع و رقابتی باشند، در حالی که از زنان اغلب انتظار می رود که پرورش دهنده، همدل و همکاری باشند. این توقعات جنسیتی می تواند به احساس بی کفایتی و حقارت کمک کند، زمانی که افراد احساس نمی کنند که این انتظارات را برآورده می کنند.

تصویر بدن:

مردان و زنان ممکن است فشارهای متفاوتی را در رابطه با تصویر بدن تجربه کنند. معمولاً از زنان انتظار می رود که با استاندارد خاصی از زیبایی ظاهری مطابقت داشته باشند که می تواند منجر به خود کم بینی و اعتماد به نفس پایین شود. مردان ممکن است فشارهای مشابهی را تجربه کنند، اما امکان دارد با قدرت بدنی و عضلانی مرتبط باشند، که همچنین می تواند به احساس بی کفایتی و کم ارزش بودن کمک کند.

شغل و موفقیت:

مردان و زنان ممکن است تجربیات متفاوتی در رابطه با شغل و موفقیت داشته باشند. زنان شاید با موانع سیستماتیک برای پیشرفت شغلی روبرو شوند که می تواند منجر به خودکم بینی و شک به خود شود. مردان ممکن است برای موفقیت و ثبات مالی احساس فشار کنند که در صورت عدم دستیابی به این اهداف می تواند منجر به احساس بی کفایتی شود.

روابط:

مردان و زنان نیز ممکن است تجربیات متفاوتی در رابطه با روابط عاشقانه داشته باشند. زنان ممکن است برای انطباق با نقش ها و انتظارات جنسیتی سنتی تحت فشار باشند، که در صورت برآورده نکردن این انتظارات، می تواند منجر به احساس بی کفایتی شود. مردان ممکن است برای قوی بودن از نظر عاطفی و اجتناب از آسیب پذیری فشار را احساس کنند، که می تواند به احساس حقارت و شک به خود کمک کند.

تست تشخیص خودکم بینی

در حالی که هیچ تست تشخیصی رسمی به طور خاص برای خود کم بینی وجود ندارد، ارزیابی ها و ابزارهای خاصی وجود دارد که در اینجا چند نمونه آورده شده است:

مقیاس عزت نفس: مقیاس عزت نفس یک ابزار ارزیابی پرکاربرد است که سطوح عزت نفس افراد را اندازه گیری می کند. این مقیاس شامل 10 گزاره است که شرکت کنندگان در مقیاسی از کاملاً موافقم تا کاملاً مخالفم رتبه بندی می کنند.

پرسشنامه تحریف های شناختی: این پرسشنامه می تواند به افراد کمک کند تا الگوهای فکری منفی را که ممکن است در ایجاد احساس خود کم بینی نقش دارند، شناسایی و به چالش بکشند. این پرسشنامه از شرکت‌کنندگان می‌خواهد که مرتباً درگیر انواع خاصی از تفکر منفی، مانند تفکر “همه یا هیچ” یا سرزنش خود، ارزیابی کنند.

مقیاس مقایسه اجتماعی: این مقیاس می تواند به افراد کمک کند تا تشخیص دهند که چقدر خود را با دیگران مقایسه می کنند و در نتیجه این مقایسه ها چه احساسی دارند. این مقیاس شامل مواردی مانند «من اغلب خودم را با دیگرانی مقایسه می‌کنم که فکر می‌کنم وضعیت بهتری نسبت به من دارند» و «مقایسه کردن خودم با دیگران باعث می‌شود احساس بدتری نسبت به خودم داشته باشم».

ارزیابی ارزش‌های شخصی: این ارزیابی می‌تواند به افراد کمک کند تا ارزش‌ها و باورهای اصلی خود را شناسایی کنند، که می‌تواند به آنها کمک کند تا احساس قوی‌تری از خود داشته باشند. ارزیابی از شرکت کنندگان می خواهد که اهمیت ارزش های مختلف مانند دستاورد، جامعه یا خلاقیت را ارزیابی کنند.