گیاه خواری در مادران باردار و شیرده (۲)

کلسیم

کلسیم در رشد و تکامل استخوان های جنین و کودک شیرخوار تاثیر مهمی دارد و برای استحکام استخوان های مادر نیز بسیار ضروری است. مصرف این ماده معدنی از دوران جنینی تا پایان عمر برای همه افراد اهمیت زیادی دارد. افراد گیاه خوار کلسیم مورد نیاز خود را از سبزیجات دارای برگ سبز تیره، سویا و سایر حبوبات و مقدار کمی نیز از غلا ت دریافت می کنند.

بهترین منبع کلسیم، شیر و لبنیات است که حاوی مقدار قابل توجهی کلسیم با کیفیت جذب بسیار خوب می باشند.

همچنین ماهی ساردین و سایر ماهی هایی که با استخوان مصرف می شوند از منابع غنی کلسیم هستند، ولی گیاه خواران چون از منابع حیوانی استفاده نمی کنند لذا اجبارا کلسیم مورد نیاز خود را از منابع گیاهی دریافت می دارند.

کلسیم موجود در گیاهان قابلیت جذب خوبی ندارد و اگزالا ت موجود در گیاهانی مانند اسفناج، ریواس، چغندر و برخی گیاهان دیگر، جذب کلسیم را محدود می کند. همچنین فیبر موجود در منابع گیاهی باعث کاهش جذب کلسیم می شود، بنابراین رژیم گیاه خواریبه‌خصوص در خانم های باردار و شیرده چنانچه به خوبی تنظیم نشود و منابع گیاهی کلسیم به مقدار کافی مورد استفاده قرار نگیرد، می تواند جنین، کودک شیرخوار و مادر را در معرض کمبود کلسیم قرار دهد و به رشد و تکامل استخوان های جنین و کودک لطمه وارد سازد و موجب بروز راشیتیسم در کودک شود.ش

همچنین ممکن است مادر را در معرض استئومالاسی (نرمی استخوان) در سنین جوانی و استئوپروز (پوکی استخوان) در سنین بالا تر قرار دهد.

آ‌‌هن

این ماده معدنی در خون سازی نقش دارد و در واکنش های حیاتی داخلی بدن شرکت دارد و در فعالیت بسیاری از آ‌‌نزیم ها موثر است. آ‌‌هن در انتقال اکسیژن به سلول ها دخالت داشته و به این ترتیب در تنفس سلولی موثر است. نقش مهم آ‌‌هن در حفظ قدرت ایمنی بدن به خوبی شناخته شده، همچنین امروزه ثابت شده که آ‌‌هن در قدرت یادگیری موثر است و به خصوص در کودکان مبتلا  به کم خونی فقر آ‌‌هن، قدرت یادگیری به طور محسوسی کاهش پیدا می کند.

بهترین منابع غذائی آ‌‌هن منابع حیوانی مانند جگر، دل و قلوه، ماهی و محصولا ت دریایی، گوشت کم چرب و مرغ است و آ‌‌هن موجود در این منابع کیفیت جذب بسیار خوبی در دستگاه گوارش دارد و در بدن به خوبی به مصرف می رسد.

در دوران بارداری به علت افزایش تشکیل خون و تامین نیازهای جنین، نیاز به آ‌‌هن افزایش می یابد و لا زم است مادر از منابع غنی آ‌‌هن استفاده کند. آ‌‌هن در برخی منابع گیاهی مانند حبوبات، سبزیجات و میوه های خشک وجود دارد و با آ‌‌نکه مقدار آ‌‌هن موجود در این منابع در سطح بالا  و مناسب است ولی کیفیت جذب آ‌‌ن مناسب نیست و آ‌‌هن منابع گیاهی به مقدار کمی در دستگاه گوارش جذب می شوند.

جذب آ‌‌هن حیوانی که به آ‌‌ن آ‌‌هن "هم"(حذحب) می گویند نسبت به آ‌‌هن گیاهی خیلی بالاتر است و در یک غذا شامل مخلوطی از منابع حیوانی و گیاهی جذب آ‌‌هن حدود 40-25 درصد است در حالی که جذب آ‌‌هن گیاهی (آ‌‌هن غیرهم) فقط حدود 5 درصد است.

عوامل موجود در غذاهای گیاهی مانند اگزالات موجود در سبزیجات و فیتات موجود در غلات، جذب آ‌‌هن گیاهی (آ‌‌هن غیرهم) را کاهش می دهد. بنابراین احتمال اینکه در مادران باردار و شیرده گیاه خوار، کم خونی فقر آ‌‌هن برای جنین، کودک شیرخوار و مادر رخ دهد زیاد است.

وجود اسید اسکوربیک (ویتامین ٴ) در غذا موجب افزایش جذب آ‌‌هن می شود. توصیه می شود مادران باردار و شیرده گیاه خوار حتما از منابع گیاهی آ‌‌هن به مقدار کافی و همراه منابع آ‌‌هن، از منابع اسیداسکوربیک نیز استفاده کنند. مصرف غلا ت و سایر محصولا ت گیاهی غنی شده با آ‌‌هن نیز می تواند به تامین نیازهای این مادران کمک کند.

برای خواندن بخش اول- گیاه خواری در مادران باردار و شیرده- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش سوم- گیاه خواری در مادران باردار و شیرده- اینجا کلیک کنید.