رسول سلیمی: خیابان‌های شهرهای بنگلادش در هفته‌های اخیر در اعتراض به سیاست‌های نخست‌وزیر این کشور، صحنه زدوخورد معترضان و نیروهای نظامی و امنیتی بوده است. ارتش بنگلادش استعفای «شیخ حسینه» نخست‌وزیر این کشور و خروج او از بنگلادش را تأیید کرد. به گفته فرمانده ارتش، این نظامیان پس از استعفای حسینه یک دولت موقت تشکیل خواهد داد و او از دانشجویان خواست «صلح را حفظ کنند و به ما کمک کنند». فرمانده کل ارتش تاکید کرده «هر خواسته ای که دارید، ما به آن عمل خواهیم کرد و صلح را به ملت بازخواهیم گرداند، لطفا در این زمینه به ما کمک کنید، از خشونت دوری کنید.» وی افزود: «ارتش به کسی شلیک نخواهد کرد، پلیس به کسی شلیک نخواهد کرد، من دستور داده ام.»
این در حالی است که خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع پزشکی و امنیتی اعلام کرده بود که پس از کشته‌شدن 94 نفر در روز یکشنبه که خونین ترین روز در هفته های اخیر تظاهرات ضد دولتی بود مجموع افراد کشته‌شده در درگیری‌ها در بنگلادش به حداقل 300 نفر رسیده است. به گزارش خبرگزاری دولتی بنگلادش سنگباد سنگستا، مرکز اصلی پروازی در داکا، فرودگاه بین المللی این کشور، پس از استعفای حسینه به طور موقت بسته شده است.
شیخ حسینه نخست وزیر فراری بنگلادش
ناظران سیاسی می گویند سهمیه‌های مربوط به مشاغل دولتی که به فرزندان جانبازان بنگلادشی اختصاص داده شد، موضوعی بود که باعث اعتراضات شد . به محض اینکه دولت این سهمیه‌ها را اعلام کرد، عده‌ای از مردم و عمدتا دانشجویان دست به اعتراض زدند. در ادامه دولت تصمیم گرفت در یک عقب‌نشینی، حدود 90 درصد آنها لغو کند. با این حال، دامنه اعتراضات به مرور گسترده‌تر شد. تحلیل‌گران می‌گویند مردم به برخی مسائل حقوق بشری هم در این کشور اعتراض دارند. به این ترتیب اعتراضات خیلی زود به اعتراضات ضددولتی تبدیل شد.
ده‌ها تن در این اعتراضات جان خود را از دست داده‌اند. معترضان خواهان کناره‌گیری شیخ حسینه، نخست‌وزیر این کشور بودند. دولت اینترنت را در این کشور قطع کرده بود. با این حال، اعتراضات ادامه پیدا کرد. حداقل 11,000 نفر در هفته های اخیر دستگیر شده اند. این ناآرامی ها همچنین منجر به تعطیلی مدارس و دانشگاه ها در سراسر کشور شده است و مقامات در مقطعی مقررات منع رفت و آمد را در هنگام تیراندازی اعمال کردند.
در همین حال، در آخر هفته گذشته، معترضان خواستار تلاش برای "عدم همکاری" شدند و از مردم خواستند که مالیات یا قبوض آب و برق را پرداخت نکنند و در روزهای یکشنبه، سر کار حاضر نشوند.
اما خشونت ها امروز به اوج رسید. چه آنکه الجزیره در جدیدترین خبر به نقل از خبرگزاری فرانسه اعلام کرد: رئیس جمهور بنگلادش امروز دوشنبه دستور آزادی «خالده ضیا» نخست وزیر سابق و رهبر مخالفان را صادر کرد. بر اساس اعلام این رسانه، منابع پلیس و پزشکی این کشور نیز اعلام کردند که در ادامه ناآرامی های بنگلادش، دست کم 56 نفر کشته شدند.
خبرگزاری های «ریانوستی» و «نیوز 18» نیز ساعاتی پیش اعلام کردند که نخست وزیر مستعفی بنگلادش به همراه خواهرش، به دنبال اخذ پناهندگی از لندن است. این دو رسانه ادعا کردند که «شیخ حسینه» نخست وزیر مستعفی بنگلادش و خواهرش دارای تابعیت انگلیس هستند.
این در حالی است که برخی دیگر از منابع اعلام کردند شیخ حسینه نخست وزیر بنگلادش در پی اعتراضات مردمی که از این کشور گریخت و به هند رفت. این دومین بار در طول زندگی حسینه است که او به هند می‌گریزد، بارنخست بعد از قتل عام خانواده اش در کودتا با کمک گاندی به هند رفت.
حسینه همه اعضای خانواده اش به جز شوهر، فرزندان و خواهرش شیخ ریحانه، را در جریان کودتای 15 اوت 1975 بنگلادش که شاهد ترور شیخ مجیب الرحمان بود، به قتل رسیدند.
حسینه، واجد و ریحانه در زمان ترور در حال بازدید از اروپا بودند. آنها به خانه سفیر بنگلادش در آلمان غربی پناه بردند و بعد از آن پیشنهاد پناهندگی سیاسی را از ایندیرا گاندی نخست وزیر هند دریافت کردند.
اعضای بازمانده خانواده به مدت شش سال در دهلی نو، هند در تبعید زندگی کردند و در این مدت توسط نیروهای نظامی از ورود او به کشور ممانعت به عمل می آمد. در فوریه 1981، حسینه به عنوان رئیس حزب عوامی لیگ انتخاب شد و در سال های بعد توانست به یکی از چهره‌های اصلی سیاست بنگلادش تبدیل شود.
در سال 2009 اوبرای دومین بار به عنوان نخست وزیر انتخاب شد و در انتخابات‌های 2014 و 2018 نیز موفق به حفظ این مقام شد. در دوران حکومت او، بنگلادش شاهد رشد اقتصادی قابل توجهی بوده و بسیاری از پروژه‌های زیرساختی بزرگ مانند پل پادما و متروی داکا به اجرا درآمده است.
او به طور خاص بر توسعه اقتصادی، بهبود سیستم آموزشی و بهداشت، و افزایش مشارکت زنان دربرنامه های خود متمرکز بود اما موضوعاتی از جمله فضای بسته سیاسی، پرونده های نقض حقوق بشر و انتقادات حوزه حقوق شهروندی باعث بروز انتقادات و اعتراضاتی شد.
اعتراضات دانشجویی در بنگلادش از اوایل ماه ژوئیه 2024 آغاز شد. این کشور 170 میلیون نفری واقع در جنوب آسیا در پی اعتراضات دانشجویی به سهمیه‌بندی مشاغل دولتی، طی سه هفته اخیر در هرج‌ومرج و آشوب بوده است.
حزب ملی گرای بنگلادش، حزب اصلی اپوزیسیون در ماه ژانویه، انتخابات ملی را تحریم کرد، زیرا منتقدان هشدار دادند که حسینه و دولتش به سمت یک سیستم تک حزبی پیش می روند که با اتهامات اقتدارگرایی خدشه دار شده است. مردم پس از استعفای او با شادی به خیابان ها آمدند. حالا باید دید در روزهای آینده، قدرت از ارتش به مردم باز خواهد گشت یا نه؟
311213