تعامل پارادایم دین و سیاست

ایران، 19 و 20/6/81

این مقاله در بررسی کوتاهی از تعامل پارادایم دین و سیاست، به گوشه هایی از وقایع یازدهم سپتامبر اشاره می کند . با آغاز انقلاب اسلامی ایران و شتاب عقیدتی آن در کشورهایی همچون لبنان، مصر و الجزایر، موضوع گنگ رابطه دین و سیاست مطرح شد .

برخی مانند دکتر شریعتی دین را پارادایم انتظار می دانند; حال آنکه سیاست ادامه امکان پذیر وضعیت موجود است و در انقلاب ایران این دو با یکدیگر درهم آمیختند . در چنین زمانی، واژه «بنیادگرایی » (فاندامنتالیسم) رایج شد . جریان های بنیادگرا فاقد مباحث زیربنایی (جامعه شناختی، کلامی، فلسفی و . .). هستند و بیشتر به دگرگونی های اجتماعی می اندیشند و کمتر از پای بندی به سنت دم می زنند . ازاین رو، کاربرد این واژه درباره آنها از روی مسامحه است . اما طالبان و سازمان القاعده به معنای واقعی جریانی بنیادگرا هستند . وهابی گری برداشتی خشک از دین دارد و به بسته بودن باب اجتهاد معتقد است; در نتیجه، نمی تواند مقتضیات زمان را تفسیر و تحلیل کند . واقعه یازدهم سپتامبر از بعد سیاسی نیز نکات مهمی دربر دارد . سیاست های خشونت آمیز شارون می تواند یکی از دلایل عملیات انتحاری انتقامی باشد . همچنین از بعد جامعه شناختی به این مسئله توجه نمی شود که عاملان این واقعه در درون جامعه غربی زندگی می کردند و طیف وسیعی از جوانان آماده بودند . همچنین نقش ولت سعودی در پرورش فضای طالبانی و شبکه القاعده نیز بسیار مهم است . به همین دلیل، مطبوعات آمریکا می کوشند به این بهانه عربستان را مقصر نشان دهند; حال آنکه روابط دوستانه این دو کشور بر کسی پوشیده نیست .