چگونه میتوان در وجود خویش اعتماد به نفس را تقویت و افزایش داد؟

اعتماد به نفس یا خوداتکایی به معنی باور داشتن تواناییهای ذاتی خویش است. رمز پیروزی مردان و زنان بزرگ این بود که استعدادها و تواناییهای طبیعی و درونی خویش را شناخته اند.نکته دیگر رابطه اعتماد به نفس و قدرت اراده و تصمیمگیری است. کسی که از اراده قوی و قدرت تصمیمگیری جدی برخوردار نیست، اعتماد به نفس ندارد. انسان با نیروی اراده میتواند در مسیر موفقیت گامهایی استثنایی و معجزه آسا بردارد و تواناییهای نهفته در خویش را تعالی بخشد و به اعتماد به نفس نایل گردد. از این رو نخست پاسخ این پرسش را میدهیم که چه کنیم تا ارادهمان قوی گردد سپس راهکارها و تمریناتی را برای تقویت اعتماد به نفس طرح خواهیم نمود.
توصیه های کاربردی تقویت اراده
1 - پیش از انجام هر کاری به جنبهها و آثار مثبت و منفی آن توجه کنید، زیرا با آگاهی از زیانها یا منافع، انگیزه برای ترک یا انجام کار بیشتر میشود و به طور طبیعی اراده قوی میگردد.
2 - همواره سعی کنید با خواستههای نفسانی، تمایلات درونی و عادتهای ناپسند مبارزه کنید.
3 - خود را به انجام وظایف دینی، یا هر تکلیفی که خود، خانواده یا جامعه به عهده شما گذاشته و مسئولیت آن را پذیرفتهاید، مقید نمایید که آن را در اول وقت مقررش انجام دهید.
4 - همواره در مقابل سختیها و ناملایمات زندگی (کار و تحصیل و غیره) بردبار و صبور باشید.

5 - هر روز، در وقت معیّنی مثل صبحها، دقایقی را به ورزش و نرمش اختصاص دهید و یا خود را به حفظ کردن آیات قرآن، نثر و یا شعری مقید سازید و هر روز برنامه خود را در همان وقت مقرر انجام دهید.
6 - طبع آدمی، به خصوص جوانان به خواب بعد از اذان صبح تمایل و کشش زیادی دارد. جهت تقویت اراده با این خواسته مبارزه کنید.
7 - پیوسته به خودتان تلقین کنید که ارادهای قوی دارم؛ این هفته یا ماه ارادهام نسبت به هفته یا ماه پیش قوی تر شده است؛ اکنون توان مبارزه با خواستههای نفسانی و غلبه بر مصایب و مشکلات را دارم؛ از شکست نمیهراسم و اگر موفق شدم، با کسب تجربه و انرژی بیشتر مجدداً اقدام میکنم تا به هدف و مقصد خود برسم؛ من توانایی رسیدن به هدف و برطرف کردن موانع و مشکلات را دارم.
8 - کاری را که شروع کردید، با حوصله و دقت به پایان برسانید و از رها کردن یا سرهمبندی آن بپرهیزید.
9 - با رعایت بند اول این توصیه و پس از مشورت با دیگران، در تصمیمگیریها سرعت عمل داشته باشید. از وسواس و دودلی و امروز و فردا کردن دوری کنید.
10 - فکر خود را همزمان به چند کار مشغول نکنید. سعی کنید توجه شما همواره به یک کار معطوف گردد.
11 - تدبیر، نظم و انضباط را در همه امور زندگی خود جاری سازید. غذا خوردن، استراحت و خوابیدن، مطالعه و تفریح باید زمان و برنامه مشخص داشته باشد.
تجربه نشان داده افرادی که کتاب، لباس یا وسایل شخصی خود را در جای منظمی نمیگذارند، بلکه هر جا که خواستند میاندازند، یا به وضع لباس و کفش و ظاهر خود بیتوجهاند، به تدریج در عرصههای مهم زندگی و شغلی نمیتوانند تصمیم گیرنده قوی و جدّی باشند.

اگر چنین حالتی در شما هست آن را تغییر دهید. با برنامه ریزی دقیق و منطقی کارهای خود را پیش ببرید. البته برنامه وقتی مطلوب است که انعطافپذیر باشد. بنابراین در برنامه ریزی خود جایی برای جایگزین کردن امور غیر قابل پیشبینی بگذارید.
12 - سعی کنید در همه کارها به ویژه امور علمی، با تمرکز حواس پیدا کنید و از طریق تمرکز حواس اراده خود را تقویت نمایید.
توصیههای کاربردی برای تقویت اعتماد به نفس
1 - تمرین و به کارگیری همه عواملی که در تقویت اراده مؤثر است.
2 - موفقیتهای روزانه خود را - هر چند کوچک و کم اهمیت باشد - یادداشت کنید؛ علل آن را بررسی نمایید و به دنبال کسب موفقیتهای بزرگتر باشید.
3 - پس از کسب موفقیت، هیچ گاه منتظر تأیید و تشویق دیگران نباشید.
4 - استقلال فکری و عملی را تمرین کنید، یعنی سعی نمایید کار را خودتان انجام دهید و در مورد حل مشکلات خودتان اندیشه و چاره جویی نمایید و کمتر از کسی کمک بگیرید.
5 - در انتخاب مدل و رنگ لباس و وسایل زندگی و تحصیلی، آرایش سر و صورت و ظاهر خویش هرگز به مد روز توجه نکنید و مقلد دیگران نباشید. به فکر و اندیشه خود اعتماد کنید. مُدگرایی به انسان هایی برمیگردد که خلأ فکری و عقده روانی آشکار و یا ناپیدا دارند و به دلیل از دست دادن اعتماد به نفس به خودباختگی فرهنگی و شخصیتی دچار شدهاند.
6 - در واکنش به چیزی که نمیدانید، خودتان را به زحمت و تکلف نیندازید، بلکه خیلی راحت بگویید نمیدانم یا تحقیق میکنم، بعداً به شما خواهم گفت.
7 - هنگام ارتکاب خطا، شهامت به خرج داده، به اشتباه خود اعتراف کنید و از سرپوش گذاشتن بر اشتباهات بپرهیزید و دیگران را پیوسته مقصر ندانید.

8 - هرگز خود را به خاطر کاری که در آن مقصر نبودهاید، ملامت نکنید. در کاری که تقصیر و اشتباه از شما است، خود را بیش از اندازه سرزنش نکنید.
9 - پاسدار عزّت نفس خویش باشید. گناهان و کارکردهای نادرست خویش را هرگز برای دیگران - حتی به فردی که محرم اسرار شما است - بازگو نکنید و از ذکر صفات اخلاقی ناپسند خود و خانواده و نزدیکان خویش برای دیگران اجتناب کنید.
10 - وقتی برای درستی فکر و عقیده، راه و کاری که در پیش گرفتهاید، دلیل قوی و مستند و مستحکمی دارید، حرفهای بازدارنده، منفی و یأس آور دیگران شما را از ادامه آن باز ندارد.
11 - با نگرش مثبت و امیدجویانه منطقی به همه امور زندگی و تحصیلی بنگرید از منفی بافی و منفی نگری، و تأثرها و تأسفها جدّاً دوری کنید.
12 - در امور روزمره بیش از اندازه و استعداد خویش، خود را خسته نکنید. به اندازه توانایی و ظرفیت خود کارها را دنبال نمایید.
13 - این باور را به خود القا کنید که عمده خصوصیات اخلاقی و تواناییهای انسان، اکتسابی است و با تلاش و کوشش میتوان آنها را به دست آورد و توان تحصیل و کسب آن را دارید.
14 - هرگز و در هیچ عرصهای از شکستها و ناکامیها نهراسید، به خود بباورانید که شکست مقدمه پیروزی است و میتوانید شکستها را جبران کنید و روی آن پلی برای رسیدن به پیروزی بسازید.