به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، ساعت 4 بامداد روز دوشنبه 3 شهریورماه ارتش شوروی از شمال و ارتش انگلیس از غرب و جنوب غربی مرزهای ایران را مورد تجاوز قرار دادند.
بعدازظهر روز همان روز مجلس شورای ملی به ریاست اسفندیاری جلسه‌ی فوق‌العاده تشکیل داد و رجبعلی منصور نخست‌وزیر وقت اوضاع را برای نمایندگان تشریح کرد. آن‌چه در پی می‌خوانید خلاصه‌ی جلسه‌ی آن روز پارلمان ایران به نقل از اطلاعات هفتگی هفتم شهریور 1320 است:
آقای رئیس [اسفندیاری]: به طوری که خاطر آقایان مسبوق است قرار بود جلسه‌ی ما روز یک‌شنبه نهم شهریور تشکیل شود ولی چون آقای نخست‌وزیر گزارشی را لازم بود به اطلاع مجلس شورای ملی برسانند این بود که جلسه به طور فوق‌العاده تشکیل شد که هیات دولت حالا حاضر خواهند شد و اظهارات خودشان را به مجلس خواهند کرد.
آقای رئیس: آقای نخست‌وزیر فرمایشی دارند.
آقای نخست‌وزیر [رجبعلی منصور]: مطالبی که حالا به اطلاع آقایان نمایندگان می‌رسد فقط برای گزارش جریانات اخیر و وقایعی است که روی داده است. آقایان نمایندگان در این موضوع هرگونه اظهاراتی داشته باشند تمنا می‌شود به جلسات بعد موکول دارند.
به طوری که از ابتدای وقوع جنگ کنونی بنا بر فرمان ملوکانه مقرر گردید دولت شاهنشاهی بی‌طرفی ایران را اعلام نموده با تمام وسایل و قوای خود دقیقا این سیاست را پیروی و به‌موقع اجرا گذاشته و با یک رویه‌ی صریح و روشنی در حفظ کشور از خطر سرایت وقایع جنگ و در صیانت حقوق مشروع تمام دول که با ایران روابط دارند به‌ویژه دول همسایه کوشیده چنان‌که تا حال به هیچ وجه خطری در ایران از هیچ طرف به هیچ یک از آن‌ها متوجه نگردیده (عموم نمایندگان: صحیح است)
با این حال دولت انگلیس و بعد از اتفاق آن دولت با دولت شوروی هر دو متفاقا اظهاراتی مبنی بر نگرانی از وجود یک عده آلمانی در ایران نمودند و دو نوبت در تاریخ 28 تیرماه و تاریخ 25 مرداد بر طبق اظهارات مزبور به وسیله‌ی نمایندگان خود تذکاریه‌هایی تسلیم داشتند که اخراج قسمت عمده‌ای از آلمان‌های مقیم ایران را درخواست می‌کردند. در پاسخ این اظهارات چه ضمن مذاکرات عدیده‌ی شفاهی و چه طبق تذکاریه‌های تاریخ هفتم مرداد و تاریخ سی‌ام مرداد کتبا اطمینان‌های کافی در مراقبت‌های دولت ایران نسبت به رفتار کلیه‌ی اتباع بیگانه و عدم امکان بروز مخاطراتی از عده‌ی محدودی آلمانی که در ایران مشغول کارهای معینی هستند داده شد و برای مزید اطمینان دو دولت اقدامات مقتضی برای کاستن عده‌ی معتنابهی از شماره‌ی آلمان‌ها به عمل آمده و به جریان افتاد و مراتب مکرر چه در تهران و چه در مسکو و لندن به مقامات مربوطه دولت انگلستان و شوروی خاطرنشان و آن‌چه ممکن بود برای حصول اطمینان و روشن ساختن نظریه‌ی آن‌ها کوشش گردید.
متاسفانه با تمام این مجاهدت که دولت ایران به منظور حفظ امنیت و آسایش کشور و رفع نگرانی دو دولت همسایه‌ی خود نمود در عوض حسن‌تفاهم و تسویه‌ی مسالمت‌آمیز قضیه، نتیجه این شد که نمایندگان شوروی و انگلیس ساعت چهار صبح امروز به منزل نخست‌وزیر رفته هر کدام یادداشتی مبنی بر تکرار مطالب گذشته که جواب آن‌ها با اقدامات اطمینان‌بخش داده شده بود تسلیم نموده و در این یادداشت‌ها توسل خود را به نیروی نظامی اخطار کرده‌اند.
و مطابق گزارش‌هایی که رسیده معلوم شد نیروی نظامی آن‌ها در تاریخ همان ساعت که نمایندگان مزبور در منزل نخست‌وزیر مشغول مذاکره بودند از مرزهای ایران تجاوز نموده نیروی هوایی شوروی در آذربایجان به بمباران شهرهای باز و بی‌دفاع پرداخته و قوای زیاد از جلفا سمت تبریز اعزام شده‌اند. در خوزستان قوای انگلیس به بندر شاهپور و خرمشهر حمله برده کشتی‌های ما را غافل‌گیر نموده صدمه زده‌اند و نیروی هوایی آن دولت به اهواز بمب ریخته همچنین قوای انگلیس با وسایل موتوریزه‌ی فوق‌العاده زیاد از طریق قصرشیرین به سمت کرمانشاه در حرکت می‌باشند.
قوای متجاوز در هر نقطه که با نیروی ارتش شاهنشاهی مواجه شده‌اند طبعا تصادم و زد و خوردی هم رخ داده است.
دولت برای روشن ساختن علت و منظور این تجاوزات به فوریت مذاکرات و اقدامات به عمل آورده و منتظر نتیجه می‌باشد که البته به استحضار مجلس شورای ملی خواهد رسانید.
چون فعلا منتظر نتیجه‌ی مذاکرات هستیم تقاضا شد در این جلسه غیر از استماع گزارش صحبتی نشود بعد به موقع مجلس را برای استحضار از نتیجه‌ی مذاکرات و اتخاذ تصمیم خبر خواهیم داد.
دولت لازم می‌داند به عموم افراد کشور توصیه و تاکید نماید که در این موقع باید کمال خون‌سردی و متانت را رعایت نموده و با رعایت آرامش رفتار نمایند. «نمایندگان صحیح است»
ختم جلسه
3 ساعت و سه ربع بعدازظهر مجلس ختم و جلسه‌ی آینده به روز یک‌شنبه نهم شهریور موکول و دستور لوایح موجوده معین گردید.
25957