گاهی سوزن کاری کند که هزاران نیزه نتواند! / تا پیش از اکتشافات پاستور عمر انسان کمتر از ۴۱ سال بود

امروز 15 سپتامبر برابر با 25 شهریور مصادف است با کشف «پنی سیلین» توسط دکتر الکساندر فلمینگ، میکرب شناس اسکاتلندی در 1928م. یعنی همان سالی که قرارداد ترکمنچای بین ایران و روسیه بسته شد...

روزی بود که میلیون‌ها انسان در نتیجه‌ی ابتلا به بیماری‌های واگیردار به دیار عدم رهسپار می شدند و البته آن زمان‌ها این بیماری‌ها را خشم طبیعت یا بلای آسمانی می گفتند و همین باعث تسلیم انسان‌ها می‌شد...

اما همیشه مغزهایی وجود دارد که تسلیم وضع موجود نمی‌گردند، چون و چرا می‌کنند و تمامی پیشرفت‌های بشری محصول چون و چراهای همین تیپ آدم‌ها در حوزه‌های مختلف است و همین مغزها سبب شد که «واکسن» و «سرم» بیماری‌ها شناخته شود.

تا پیش از اکتشافات پاستور، عمر انسان از 41 سال کمتر بود، چنان‌که در قرن 16 عمر متوسط 21 سال در قرن 17 عمر متوسط 25 سال و در قرن هیجده 27 سال بوده. کشفیات پاستور یک‌مرتبه عمر متوسط انسان را به 41 سال رسانید.

قبل از این کشفیات، در نتیجه‌ی مرگ‌ومیر اطفال و شیوع بیماری‌های همه‌گیر گروه کثیری به سن کمال نمی‌رسیدند، کشف سولفامیدها عمر متوسط را به 53 سال ارتقا داد، ولی اکنون با کشف و سایر آنتی‌بیوتیک‌های بسیار مؤثر در کشورهای متمدن عمر متوسط انسان از 63 گذشته است...

مثالی از وبا در جامعه‌ی خودمان می‌زنم که وقتی می‌آمد بیش‌ترین کشتارها را می‌کرد و تا رسیدن زمستان هم‌چنان کشتار می‌کرد!

در وبای 1310ش که از هندوستان وارد شد دو سوم مردم خرم‌آباد مردند، اداره‌ی صحیه در شهر خرم‌آباد پست‌های قرنطینه جهت مهار آن برقرار کرد اما بیماری از راه‌های دیگر مثل آب رودخانه وارد شده و از کشته‌ها پشته ساخت و تسمه از گرده‌ی همه کشید به طوری که مجال دفن مردگان را نیز نداشتند!

رئیس صحیه‌ی خرم‌آباد مرحوم دکتر عباس خواجوی با تمام توان و فداکاری کوشید شهر را از میکروب وبا پاک کند اما کار از کار گذشته بود!

او مجبور شد مبتلایان را که 90 درصدشان می‌مردند ول کند و به واکسینه کردن افراد سالم بپردازد، عجیب این‌که، برخی افراد به واکسن زدن راضی نبودند و سربازان و پاسبان‌های رضاشاهی آن‌ها را به زور گرفته برای تلقیح به اداره‌ی صحیه می‌آوردند...! (والی‌زاده معجزی، تاریخ لرستان: روزگار پهلوی...ص259)

نجم‌الدین ابوالرجا قمی‌ در ‌ذیل نفثه‌المصدور زمانی که هنوز از واکسن و سوزن خبری نبود نوشته بود: «بسیار کار به سوزن شاید کردن که به نیزه نتوان کردن...» (نفثه‌المصدور، موزه و مرکز اسناد، ص 33)

هیچ‌وقت روابط و جهان ما انسان‌ها به بهشت و یوتوپیا مبدل نخواهد شد اما بدون شک، تنها با دوری از توهمات و خشک‌اندیشی و در پیش گرفتن خرد و عقل است که می‌توان بسیاری از دردها و آلام انسانی را کاهش داد...

* پژوهشگر تاریخ معاصر

منبع: کانال شخصی نویسنده در تلگرام

23259