زائران بعد از شهادت امام حسین(ع)

1- نخستین زائر پس از شهادت حسین علیه السلام ذات اقدس ‍ الهى بود و روشن است که زیارت خدا، کنایه از الطاف بسیار و توجّهات ویژه خدا به پیشواى شهیدان است .
2- آنگاه پیامبر گرامى صلى الله علیه و آله او را زیارت کرد و لحظاتى پس از شهادت ، او را از حوض کوثر سیراب ساخت و جام آن را در اختیار او نهاد و این همان نکته اى است که فرزندش ‍ على در واپسین لحظات شهادت ، به پدر خبر داد و روشن است که على و فاطمه و حسن علیهم السلام نیز به هنگامى که پیامبر صلى الله علیه و آله به زیارت حسین علیه السلام شتافت همراه او بودند.
3- پس از این زائران گرانقدر، فرشتگانى به زیارت آن حضرت شتافتند که براى یارى رسانى او فرود آمدند، امّا هنگامى رسیدند که او در بستر شهادت خفته بود و به آنان از جانب خدا فرمان رسید که تا روز رستاخیز در کنار شهادتگاه او بمانند.
4- پس از آنها، زائران بسیار دیگرى به زیارت آن حضرت آمدند؛ ذوالجناح ،پرندگان ، حیوانات صحرا و ... که هر کدام به سبک ویژه اى او را زیارت کردند.
5 و از نخستین زائران ، فرزندش امام سجّاد علیه السلام و خواهر گرانقدرش زینب علیها السلام و خاندان اسیرش بودند که به همراه یازده کودک از خاندان وحى و رسالت ، به نیّت زیارت حسین علیه السلام در شهادتگاه و کنار پیکر به خون خفته اش ‍ گرد آمدند، آنان با شیوه خاصّى و آداب مخصوصى که براى زیارت آن حضرت آمده است ، نیّت زیارت کردند و با لبهاى تشنه ، شکمهاى گرسنه ، چهره هاى اندوه گرفته ، چشمان اشکبار، دلهاى سوخته ، ... و برخى کودکان خردسال با سر و پاى برهنه و برخى قهرمانان اسیر، با غل و زنجیر بر گردن ، به زیارت او شتافتند.
آرى ! تنها یک چیز از آداب زیارت را نتوانستند بجا بیاورند و آن غسل زیارت یا وضوى با آب فرات بود که به جاى آن با خون تیمّم کردند و دست و چهره خویش را به خون آغشته ساختند که این تیمّم بالاتر از غسل و وضوى با آب فرات بود.
آنگاه به گونه اى که در زیارت او درود بر پیامبر، على ، فاطمه و... علیهم السلام را آغازکردند و آنگاه بر پیشواى شهیدان سلام کردند.
در این زیارت ، خواهر قهرمانش زینب علیها السلام بود که زیارتنامه را مى خواند و همگى زائران دلسوخته با او همراهى مى کردند و از امام سجّاد علیه السلام با اینکه حجّت خداست و بر این کار زیبنده تر است چیزى نرسیده است ، چرا که او علاوه بر شدّت بیمارى و به غل و زنجیر بیداد کشیده شدن که امکان فرود از مرکب و همراهى بیشتر با زائران داغدار کوى دوست را نداشت ، با دیدن آن منظره دلخراش و شرایط جانسوز به گونه اى دگرگون شد که با شهادت ، لحظاتى بیشتر فاصله نداشت . عمّه اش ‍ زینب علیها السلام شرایط او را دریافت و ضمن سخنان حماسه ساز و حیات بخشش که خواهدآمد، به یارى یادگار برادر و ولىّ خدا شتافت .
آرى ! بدین جهت بود که امام سجّاد علیه السلام امکان زیارت به همراهى سایراعضاى خاندان رسالت با آن شرایط خاصّ و سبک ویژه را نیافت و این زیارت بدانان اختصاص یافت ، گرچه سپاه پلید اموى به آنان هم اجازه نداد تا به طور دلخواه حسین علیه السلام را زیارت کنند و با توسّل به زور و ددمنشى میان آنان و محبوبشان حسین علیه السلام جدایى افکند و مرکبها را نزدیک ساخت و آنان را به زور سر نیزه از بدنهاى قطعه قطعه جدا وبرفراز محملها نشانید و به سوى کوفه و شام گسیل داشت .