کابل ضد حریق نوعی کابل است که میتواند در مدت زمان معین تا دمای مشخصی حریق را تحمل کند. یکی از فواید کابل‌های مقاوم در برابر آتش این است که به هنگام بروز حریق نسبت به سایر کابل ها در برابر آتش مقاوم تر هستند، مانع از انتشار آتش به سایر نقاط میشوند و گازهای سمی و دود ایجاد نمی‌کنند. بنابراین تخلیه ایمن ساختمان در حال آتش‌سوزی امکان‌پذیرتر خواهد بود. این کابل‌ها معمولا از پلیمرهای بدون هالوژن تولید میشوند و استفاده از آن‌ها در ساختمان‌های مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است.
کابل ضد حریق چیست؟
کابل ضد حریق یا به عبارتی کابل مقاوم در برابر حریق در برخورد با آتش میتواند دمای به‌خصوصی را تحمل کند. البته این میزان تحمل یک بازه زمانی خاص دارد که باتوجه به استاندارد روش آزمون مشخص، کابل ضد حریق میتواند در این هنگام یکپارچگی مدار را حفظ نماید. محصولات کابل ضد حریق بسیار متنوع هستند و بسته به موادی که برای ساخت آن‌ها استفاده شده می‌توانند دماهای مختلف را تحمل کنند. این کابل‌ها در پمپ‌های آتش‌نشانی، سیستم‌های اعلام حریق، ساختمان ها و روشنایی اضطراری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سیم وکابل ضد حریق در بازار به دو صورت تک رشته‌ای و چند رشته‌ای یافت می‌شود که اصطلاحا به مورد اول سیم نسوز و مورد دوم کابل نسوز می‌گویند. کابل‌ها و سیم‌های نسوز باتوجه به استانداردهای جهانی BS، IEEE، IEC و غیره تولید و یا آزمون میشوند.
شاید عنوان کابل نسوز برای این نوع کابل‌ها زیاد مناسب نباشد. اما مقاومت فوق‌العاده کابل‌های ضد حریق به عوامل طبیعی، آتش و حتی اشعه فرا بنفش، آن‌ها را به جزء لاینفک صنایع مختلف تبدیل کرده‌اند.
ویژگی‌ها و مزایای کابل ضد حریق
کابل مقاوم در برابر آتش ویژگی‌های منحصربه‌فرد و عالی دارد که برخی از آن‌ها در ادامه ذکر شده‌اند:
- مقاومت بسیار بالا به آتش و کمک به عدم انتشار شعله به هنگام آتش‌سوزی
- ایجاد دود بسیار کم
- عدم ایجاد گازها و بخارات سمی به هنگام سوختن
- مقاومت بالا در حرارت برای بازه زمانی طولانی
- افزایش صحت یکپارچگی مدار برای مدت طولانی
- کمک به امکان استفاده از سیستم اعلام حریق، سیستم اطفاء حریق و سایر سیستم‌های هشداردهنده
کاربردهای کابل‌های ضد حریق یاقوت
کابل ضد حریق کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف دارد. این کاربردها عبارتند از:
- سیستم‌های ارتباطی اورژانسی
- سیستم اطفاء و اعلام حریق
- سیستم تهویه اضطراری
- سیستم برق اضطراری
- سیستم‌هایی که باید در شرایط حرارت بالا به کارایی خود ادامه دهند
- سیستم کنترل
- سیستم هوا رسانی
- سیستم روشنایی اورژانسی
- پمپ‌های آتش‌نشانی
- سیستم‌های امنیتی
آیا کابل مقاوم در برابر آتش همان کابل مقاوم در برابر دمای بالا و حرارت است؟
کابل مقاوم در برابر حرارت و کابل مقاوم در برابر حریق طراحی شده‌اند تا در حضور حرارت بالا یا آتش از خود مقاومت نشان دهند. تفاوت اصلی بین این دو کابل به عملکرد آن‌ها در شرایط مختلف و موادی که برای ساخت آن‌ها استفاده می‌شود، مربوط است.
کابل‌های مقاوم در برابر آتش، همان‌طور که از نامشان پیداست، برای جلوگیری از گسترش آتش در شرایط بروز آتش‌سوزی به‌کار گرفته میشوند. مکانیسم عمل این کابل‌ها به این شکل است که در صورت بروز آتش‌سوزی و به محض رسیدن شعله‌های آتش به کابل، به جای سوختن و گسترش، آتش متوقف می‌شود. برای دریافت اطلاعات درباره انواع کابل های ضد حریق و مقاوم در برابر حریق باید به منابع معتبر مراجعه شود.
از طرف دیگر کابل مقاوم در برابر حرارت سیلیکونی میتواند تا دمای 200 درجه سانتی‌گراد را تحمل کند. اما در شرایط آتش‌سوزی نمی‌تواند با شعله‌های آتش مقابله کند و طبق شرایط نرمال عمل نخواهد کرد. بنابراین این نوع کابل‌های نسوز برای جاهایی که احتمال برخورد با آتش مستقیم وجود دارد گزینه مناسبی نیست.
وجود هر دو کابل اعلام حریق و ضد حریق در صنایع مختلف که با حرارت و احتمال آتش‌سوزی همراه هستند بسیار ضروری تلقی می‌شود.
وظیفه کابل ضد آتش این است که در هنگام آتش سوزی تحت دما و زمان مشخص شده در استاندارد روش آزمون آن، بتواند یکپارچگی مدار را حفظ کند . کابل اعلام حریق هم تا مدت زمان خاصی پس از آتش‌سوزی میتواند به کارایی خود ادامه دهد. این کابل های مقاوم در برابر آتش قادر هستند حتی در هنگام آتش‌سوزی سیگنال‌های لازم را به دستگاه‌های مختلف ارسال کنند. بنابراین کابل‌های اعلام حریق خود می‌توانند ضد حریق و ضد حرارت باشند.
به‌طور کلی، وظیفه کابل ضد حریق حفظ مقاومت مدارهای الکتریکی نسبت به گرما و حرارت است. از طرفی هم کابل اعلام حریق وظیفه این را دارد تا سیگنال‌ها و اطلاعات درباره آتش‌سوزی را انتقال دهد و به سرعت فرآیند کنترل آتش‌سوزی کمک کند.
نکات مهم خرید کابل ضد حریق
قبل از خرید کابل ضد آتش باید به نکات مهمی توجه شود. از آنجا که کابل‌ها باید برای شرایط آتش و حرارت مقاومت لازم را داشته باشند، لازم است در انتخاب بهترین نوع نهایت دقت اعمال شود. برخی از نکات خرید کابل مقاوم در برابر آتش شامل موارد زیر هستند:
- طبق استاندارد IEC 61034-1/2، کابل مقاوم در برابر آتش باید کم دود باشد.
- یک کابل ضد حریق مناسب باید بتواند مطابق یکی از استانداردهای روش آزمون BS 6387 ، IEC 60331-21، BS 50200و BS 8491مقاومت در برابر آتش را داشته باشد تا به هنگام آتش‌سوزی ارتباط بین قطعات پابرجا بماند.
- کابل نسوز باید قابلیت ضد شعله‌ور شدن را داشته باشد. اگر کابل‌ها استاندارد2/1-60332 IEC نداشته باشند، موقع آتش‌سوزی شعله‌ور میشوند و آتش را به بخش‌های دیگر ساختمان منتشر می‌کنند.
- کابل‌های نسوز باید طبق استاندارد IEC 60754-1 فاقد هالوژن باشند و گازهای سمی متصاعد نکنند.
- برای جلوگیری از تاثیر امواج الکترومغناطیسی روی کابل‌ها، باید آن‌ها با شیلد و فویل پوشش داده شده باشند. وجود شیلد کمک می‌کند که امواج مغناطیسی و حتی فرابنفش روی کابل‌ها تاثیر نداشته باشند تا بتوانند در هر شرایطی عملکرد خود را ادامه دهند.
جمع‌بندی
از زمانی که انقلاب صنعتی آغاز شد تلاش برای افزایش ایمنی کارگران و کارکنان و همچنین جلوگیری از ایجاد خسارت وجود داشته است. امروزه، کابل‌هایی ساخته شده‌اند که می‌توانند دمای بالا، آتش و حتی اشعه‌های فرا بنفش را تحمل کنند و ایمنی را به هنگام بروز سانحه افزایش دهند. کابل ضد حریق با جلوگیری از گسترش آتش و کاهش میزان دود و گازهای سمی، شاید بهترین اختراع بشریت باشد.