مهسا بهادری: سیدعباس صالحی متولد 1343 در مشهد و فرزند مرحوم آیت الله میرزا حسن صالحی است. سید عباس صالحی دانش آموخته علوم حوزوی و در دانشگاه نیز فلسفه خوانده است، در دو حوزه علمیه مشهد و قم در محضر آیات عظام وحید خراسانی، جواد تبریزی، سید عزالدین زنجانی، میرزا علی آقا فلسفی و دیگران تلمذ کرده است با این همه لباس روحانیت به تن ندارد. صالحی همچنین در مباحث فلسفی از محضر استادان ابراهیمی دینانی، انصاری شیرازی، جوادی آملی و حسن‌زاده آملی بهره برده است. او از سال 1370 دروس مرتبط با فقه و فلسفه و کلام اسلامی را در حوزه و دانشگاه تدریس کرده و از سال 1401 و پس از فوت محمود دعایی تا کنون به‌عنوان رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی و نماینده رهبر انقلاب در موسسه اطلاعات فعالیت کرده است.
او همچنین عضویت در هیأت مدیره و هیأت امنای دفتر تبلیغات اسلامی از سال 76 اداری (5 دوره)، عضویت در شورای «مهندسی فرهنگی» (شورای عالی انقلاب فرهنگی) از ٨٥ تا ٨٧، عضو حقیقی شورای فرهنگ عمومی و مدیرمسئول و سردبیر برخی از نشریات علمی و فرهنگی کشور و معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است
در 28 مهر 1395 علی جنتی از سمت وزیر ارشاد استعفا داد. حسن روحانی، بلافاصله پس از استعفای علی جنتی، سید عباس صالحی را به سرپرستی وزارت فرهنگ و ارشاد منصوب کرد. صالحی تا زمان اخذ رأی اعتماد از مجلس، سرپرست این وزاتخانه باقی ماند. با آغاز به کار دولت دوم حسن روحانی، او از سوی حسن روحانی به عنوان وزیر پیشنهادی فرهنگ و ارشاد اسلامی به مجلس معرفی شد و توانست با کسب 242 رای موافق، 25 رای مخالف و 21 رای ممتنع از مجموع 288 رای ماخوذه وزیر فرهنگ دولت دوازدهم شود عباس صالحی در دولت اول حسن روحانی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی بود. عملکرد او در طول حضورش در معاونت فرهنگی، اهالی فرهنگ و کتاب را تا حد قابل توجهی به رضایت می‌رساند. شرکت با اصحاب فرهنگ و نشر و همچنین ارتقای مشارکت با تشکل مدنی نشر در اجرای مناسبت‌های فرهنگی، به ویژه مشارکت دهی در سیاستگذاری و اجرای امور اجرایی نمایشگاه کتاب تهران به تشکل‌های نشر را باید از نقاط مثبت در کارنامه صالحی خواند.
تعامل با اصحاب رسانه و ناشران
از آن‌جایی که تعامل با ناشران از مهم‌ترین اقدامات صالحی به شمار می‌آید، گام اول این بررسی را از او آغاز می‌کنیم تعامل با اصحاب فرهنگ و نشر و همچنین ارتقای مشارکت با تشکل‌های مدنی نشر در اجرای مناسبت‌های فرهنگی؛ خصوصا مشارکت‌دهی در سیاستگذاری و واگذاری امور اجرایی نمایشگاه کتاب تهران به شکل فیزیکی و مجازی به تشکل‌های نشر را باید از نقاط مثبت در کارنامه صالحی دانست. مثلا نمایشگاه مجازی کتاب که در دوره او اجرایی شد توانست 40 میلیارد تومان فروش در استان‌ها داشته باشد.
سیدعباس صالحی در رویه مسئولیت‌هایش، اصل شفافیت را لحاظ کرده که انتشار اسناد و مدارک هزینه‌های صورت گرفته از سوی این معاونت و اعلام عمومی مصوبات هیئت خرید کتاب را باید از جمله گام‌هایی دانست که در این مسیر برداشته شده است.
او همچنین دیدارهای دوره‌ای با حضور در کتاب‌فروشی‌ها انجام داد. او با اهالی رسانه هم رابطه خوبی داشت، به رغم مصاحبه‌های نه چندان پرشمار اما همواره ارتباط مستمر و صمیمانه‌ای را با خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای حوزه کار خود داشته است.
از دیگر اقدامات صالحی می‌توان به عملی شدن مطالبه کتاب‌فروشان درخصوص معافیت مالیاتی، حمایت از کتاب‌فروشان در قالب طرح‌های عیدانه و تابستانه و پائیزه اشاره کرد. همچنین اجرای طرح‌های ابتکاری در حوزه ترویج کتابخوانی را هم نباید فراموش کرد؛ جشنواره روستاها و عشایر دوست‌دار کتاب، طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران، راه اندازی باشگاه های کتابخوانی کودک و نوجوان و برگزاری جام باشگاه‌های کتابخوانی از آن جمله است.
شفافیت در صدر کارنامه صالحی
سید عباس صالحی همچنین از پیشگامان شفافیت هم بود و در روزهای حضورش به عنوان معاون کتاب علی جنتی، تمام اسناد و مدارک هزینه‌ها و مصوبات صورت گرفته در معاونتش را به صورت عمومی منتشر می‌کرد.
شعار او در دوره وزارتش، «ایران فقط تهران نیست» بود که با هدف تقابل با مرکزگرایی و توجه به سایر شهرها و استان‌های کشور انتخاب شده بود. سید عباس صالحی در همین راستا اهل سفر به استان‌ها و توجه به ظرفیت‌های مختلف کشور هم بود.
سیدعباس صالحی در رویه مسئولیت‌هایش، اصل شفافیت را در نظر گرفته است که انتشار اسناد و مدارک هزینه‌های صورت گرفته از سوی این معاونت و اعلام عمومی مصوبات هیئت خرید کتاب را باید از جمله گام‌هایی دانست که در این مسیر برداشته می‌شود. از طرف دیگر او سعی کرده تا امکان چرخه نشر، ناشران و اهالی قلم فاصله بگیرد و انتقادات، مشکلات و پیشنهادهای آنها باشد. مصداق این صالحی، دیدارهای دوره‌های اوست که با حضور در کتاب‌فروشی‌ها انجام می‌شود، از همین رو نزدیک به 400 ناشر فعال و شناخته شده برای تداوم حضور وی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نامه نوشتند. وی با اهالی رسانه هم رابطه خوبی دارد و به مصاحبه‌های نه چندان پرشمار، همیشه ارتباط با خبرنگاران و فعالان رسانه‌های مستعدی دارد.
شعر و ادبیات در برنامه صالحی
صالحی یک‌بار در مصاحبه‌ای اعلام کرد: «یک مجموعه با انرژی جوانان و با انگیزه و همچنین باهزینه اندک و حداقل هزنیه‌های بالاسری کار را به پیش می‌برند. به نظر می‌آید یک تجریه از عملکرد جوانان کشور در حوزه شعر و ادبیات را در این مجموعه شاهد هستیم. طبیعتا گام دوم انقلاب را این مجموعه با رهنمودهای رهبر معظم انقلاب آغاز خواهد کرد که یکی از نکات مهم در رهنمودهای رهبر معظم انقلاب به ارتقای کیفیت در محصولات این مجموعه توجه می کند، هر مقداری که در این حوزه علمی، سرمایه گذاری آثار را افزایش می دهد. ماندگار ملی و جهانی بیشتر خواهد داشت. همچنین بخش‌هایی از حوزه‌هایی که شهرستان‌های ادبی در آن حضور پیدا کرده‌اند، چشم‌اندازهای جدید را پیش رو دارد، از این حوزه‌ها موسیقی است و ما نیاز داریم موسیقی انقلاب و ایرانی را همراه با نیروها و استعدادهای جوان، با. و با ارزش‌های بومی و اخلاقی خودمان رشد و توسعه و امید است در این حوزه هم محصولات بهتری ارائه دهند.»
صالحی توضیح داد: «شهرستان ادب در حوزه، و داستان‌نویسی اتفاقات خوبی رقم خورده و اخیراً در حوضه موسیقی هم وارد شده است، این حوزه بسیار برای کشور، نظام و انقلاب مهم است، روایت آمار سرانه فرهنگی کشور در سال 98 مصرف موسیقی. در ایران یک ساعت و 63 دقیقه و 72 درصد مردم به موسیقی گوش فرا می‌دهند، این آمار در مقایسه با سینما و تئاتر است که به مخاطب 23 و 4درصدی بیانگر علاقه‌مندی مردم به این حوزه است. مسیری که در فضای موسیقی باید جدی‌تر باشد از گذشته به آن توجه شود که دامنه‌ها و مصرف‌ها مصرف کنند و همچنین مصرف آنها را مصرف کنند.»
صالحی در پاسخ به پرسشی مبنی بر چگونگی افزایش بودجه این دوره از جشنواره موسیقی جوان گفت: «به نظر می‌آید برای افزایش بودجه جشنواره باید به دنبال راه‌ها و افکار جدیدی باشیم و به‌طور طبیعی در این بخش سرمایه‌گذاری تنها بخشی از کارهایی است که باید در قالب این مجموعه صورت بگیرد. به همین منظور ما طی روزهای آینده بلافاصله جلساتی را برگزار خواهیم کرد تا نسبت به افزایش بودجه جشنواره اقدامات لازم و برنامه‌ریزی‌ها را انجام دهیم.»
افزایش توجه به هنرهای نمایشی
در دوره وزارت سید عباس صالحی شرایط قابل توجهی در زمینه هزینه‌ها وجود داشت، تورم، شرایط سخت منابع مالی کشور، کرونا و ... نیز بر آن تاثیرگذار بود. به عنوان مثال وقتی به آمارها با نگاه مقایسه‌ای توجه می‌کنیم، درمی‌یابیم که تفاوت قابل توجهی در سال 97 و 99 وجود دارد. در حوزه هنرهای نمایشی در سال 97 تعداد مجوزهای اجرا 7196 اجرا بود و این رقم در سال 99 به 1265 اجرا رسیده است. حتی در حوزه تماشاگر هم تاثیرگذار بوده، مثلا در سال 97 تعداد تماشاگر 8 میلیون و 200 هزار نفر بوده و در سال 99 یک میلیون و 176 هزار نفر. در حوزه‌های مختلف موسیقی، سینما و ... هم چنین بوده است.
یکی دو ماه بیشتر از نوروز 1399 نگذشته بود که اتحادیه پخش‌کنندگان با رئیس سازمان سینمایی جلسه‌ای گذاشتند و قرار شد سامانه جامعی برای فروش بلیت سینمای ایران راه‌اندازی شود تا همزمان با بازگشایی مجدد سالن‌ها، شروع به کار کند. نام این سامانه سمفا بود و اولین امتیازی که به پخش‌کننده‌ها می‌داد، تقسیم خودکار پول بلیت بین سالن‌دار و پخش‌کننده در همان لحظه خرید اینترنتی بلیت‌ها محسوب می‌شد. پخش‌کنندگان از مدت‌ها پیش اعتراض می‌کردند که چرا سالن‌داران سهم آنها از فروش بلیت را دیر می‌پردازند و این سامانه، مساله را برایشان حل می‌کرد. پس از آن، مساله به چهارگانه شدن مراجع فروش اینترنتی بلیت در سینمای ایران برمی‌گشت.
در واقع راه‌اندازی سامانه سمفا یکی دیگر از اقداماتی بود که در دوره ریاست حسین انتظامی بر سازمان سینمایی و وزارت سیدعباس صالحی با رویکرد ایجاد شفافیت رقم خورد.
حواشی زیاد مربوط به روزهای ناآرام سال 96 و سال 98 به علاوه روزهای همه‌گیری کرونا می‌توانست یکی از بدترین دوران وزارت فرهنگ مخصوصا در حوزه سینما را برای کشور رقم بزند، اما انتخاب چهره‌ای چون داروغه‌زاده از جانب صالحی تا حدود از این ماجرا پیشگیری کرد و سبب شد رویدادهای مهم فرهنگی کشور از جمله جشنواره فیلم فجر، با کمترین هزینه سیاسی اجتماعی برگزار شود که همین یکی از نقاط عطف دوره کاری سید عباس صالحی به شمار می‌آید.
آرامش نسبی چهارساله در وزارت فرهنگ
وزارت فرهنگ در دوره 4 ساله 1396 تا 1400 سال‌های نسبتا آرامی را پشت سر گذاشت. سال‌هایی که دولت دوازدهم در کنار تلاطم‌های شدید اقتصادی به میزان زیادی به آرامش و سکوت حوزه فرهنگ نیاز داشت تا سابقه ذهنی مردم از هم‌سویی نسبتابیشتر جامعه هنرمندان با دولت‌های اصلاح‌طلب و رویکرد نسبتا باز آنها، به هم نریزد و طبق معمول از فرهنگ‌وهنر به عنوان ابزار تسکین‌بخش و پایدارساز حوزه اقتصاد و سیاست استفاده شود.
245245