سایه رخدادها بر صندوق‌های طلا

اثـــر رخدادهای جهانی و داخلی در حوزه سیاست بیش از سایر عوامل، بر جذابیت سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا برای صاحبان سرمایه اضافه کرده است؛ جذابیتی که ناشی از رشدهای هیجانی در این بازار نیست، بلکه بیشتر به دنبال افزایش ریسک‌‌‌ها در سایر بازارها و به تبع آن رشد حاشیه امن سرمایه‌گذاری در بازار فلز زرد و صندوق‌های طلا ایجاد شده است.

«نوسان ارزی» و «اثر ریسک‌‌‌های اقتصادی و غیراقتصادی، تحت‌تاثیر شرایط اقتصادی و سیاسی (داخلی و خارجی)» دو عاملی است که تحلیلگران بازار و صندوق‌های طلا، به‌عنوان مهم‌ترین بازیگردانان تغییرات این بازار بر آن تاکید دارند. عبور طلای جهانی از مرز 2470 دلار به ازای هر اونس از روز دوشنبه 12اوت و شکسته شدن مقاومت طلا در کانال 2400دلاری، عامل دیگری است که بر رشد اخیر صندوق‌های طلا موثر بوده است.

برآوردهای «دنیای‌اقتصاد» مربوط به رشد صندوق‌های طلا از ابتدای تابستان تاکنون نشان می‌دهد، در بزرگ‌ترین صندوق طلای بازار سرمایه، از ابتدای تابستان (اول تیرماه) تا روز گذشته (24مرداد)، بازدهی 5.3درصدی به ثبت رسیده است. این سطح بازدهی در حالی به عنوان رشد منطقی صندوق‌های طلا قابل‌توجه است که در عین حال علائمی از حضور تقاضای هیجانی، از این سطح بازدهی رصد نمی‌شود.

تحلیگران بازار معاملات صندوق‌های طلا در بورس‌کالا معتقدند «نوسان‌‌‌های ارزی»، «تنش‌‌‌های اخیر در خاورمیانه» و «اثر رخدادهای جهانی بر بهای طلا» به همراه «رویدادهای سیاسی داخلی تابستان امسال (انتخابات ریاست‌جمهوری و همچنین بیم و امیدهای سرمایه‌گذاران در ارتباط با اعلام اعضای کابینه دولت جدید)»، مهم‌ترین عوامل موثر بر بازدهی صندوق‌های طلا در مقطع زمانی فعلی است.

شایان کرمی، تحلیلگر بازار و صندوق‌های طلا، در این باره به «دنیای‌اقتصاد» اعلام کرد: روند قیمت طلا و به تبع آن تغییرات بازدهی صندوق‌های طلا به دو عامل بستگی دارد؛ عامل اول مربوط به تحولات قیمت دلار تحت‌تاثیر رویدادهای سیاسی داخلی و خارجی است. عامل دوم هم به نوسان بهای طلای جهانی مربوط می‌شود که عمده این نوسان‌‌‌ها هم ناشی از رویدادهای سیاسی اثرگذار بر مناسبات اقتصادی و سیاسی کشورهاست.

وی افزود: در دولت قبل با توجه به رویکرد سیاست انقباضی در اقتصاد، تلاش برای کنترل نرخ ارز وجود داشت. با وجود این اما با هر بار تشدید تنش‌‌‌های سیاسی با توجه به محدودیت منابع ارزی دولت ناشی از تحریم‌‌‌ها و بنابراین محدود شدن امکان سرکوب رشد نرخ ارز، شاهد نوسان مثبت در بهای دلار بوده‌‌‌ایم؛ کمااینکه در اتفاقات و تنش‌‌‌های سیاسی اخیر بهای هر دلار آمریکا در بازار آزاد، تا 62‌هزار تومان رشد داشت، اما با توجه به کاهش تنش‌‌‌ها در روزهای گذشته تا کانال 59‌هزار تومانی نیز کاهش یافت. در روزهای اخیر اما رخدادهای سیاسی داخلی و مشخصا اثر انتخاب و معرفی اعضای کابینه دولت جدید، به‌عنوان یک بازیگردان اصلی، به بازگشت مجدد نرخ هر دلار آمریکا به کانال 60‌هزار تومان منجر شد. بنابراین یک عامل مهم در رشد صندوق‌های طلا در روزهای گذشته ناشی از تحولات سیاسی داخلی بوده است.

شایان کرمی، اثرپذیری نوسانات قیمتی در بازار طلا و به تبع آن صندوق‌های طلا از رخدادهای سیاسی داخلی و خارجی را مسبوق به سابقه اعلام کرد و گفت: در فاصله سال‌های 1400 تا 1401 بهای هر دلار آمریکا در بازه حول و حوش 25 تا 33‌هزار تومان در نوسان بود. در آن زمان بحث مذاکرات سیاسی برای احیای برجام به طور مجدد احیا شده بود. با بسته شدن پرونده مذاکرات در آن زمان و به نتیجه نرسیدن امیدواری‌‌‌ها در این زمینه، همراه با اثرپذیری از برخی رخدادهای سیاسی داخلی، از نیمه دوم 1401 رشد مثبت و صعودی بهای دلار آغاز شد و تا سال‌جاری در برخی مقاطع فراتر از سطح 60‌هزار تومان نیز حرکت کرد. رخدادهای سیاسی داخلی و خارجی، به‌خصوص موضوع برگزاری انتخابات دوره چهاردهم ریاست‌جمهوری و مباحث پیرامون انتخاب کابینه از یک‌سو و رفت و برگشت اثر تنش‌‌‌های سیاسی اخیر در خاورمیانه، رشد بهای ارز و به تبع آن ثبت بازدهی مثبت در بازار طلا و صندوق‌های طلا را به همراه داشت.

 رشد تاریخی نزدیک است؟

دومین عامل اثرگذار بر رشد صندوق‌های طلا هم مربوط به وضعیت طلای جهانی است. تصمیمات فدرال‌رزرو برای افزایش نرخ بهره و وضعیت بانک‌های آمریکایی (از جمله مباحث مربوط به ورشکستگی دو بانک آمریکایی) دو عامل اثرگذار بر تغییرات بهای طلای جهانی بوده‌‌‌اند.

در روزهای اخیر، اعلام ثبت بالاترین نرخ بیکاری در آمریکا از 2021 تاکنون، جایگاه صندوق‌های طلا و به‌طور کلی بازارهای طلا را به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه‌گذارها تثبیت کرد. این فضای رکودی در آمریکا و همچنین مسائل مربوط به تنش‌‌‌های سیاسی، طلای جهانی و بازدهی صندوق‌ها را راهبری می‌کند.

در واقع هم‌‌‌اکنون این بازار به دلیل رکود اقتصادی آمریکا و تنش‌‌‌های سیاسی ناشی از جنگ روسیه و اوکراین و همچنین تنش‌‌‌های خاورمیانه به‌عنوان سرمایه‌گذاری امن در جهان شناخته می‌شود. همین فضای امن سرمایه‌گذاری در بازار طلا، به ثبت رشد‌‌‌های مثبت در بازار داخلی و خارجی در مقاطع زمانی مختلف در تابستان امسال منجر شد، به‌طوری که می‌‌‌توان گفت طلا هم‌‌‌اکنون در حال ثبت سقف‌‌‌های تاریخی است و همه این عوامل باعث رشد صندوق‌های طلا نیز شده و می‌شود.

به گفته کرمی، صندوق‌های طلا در بورس‌کالای داخلی تحت‌تاثیر این رویدادها (داخلی و خارجی) به نسبت اثر آنها، از کف قیمتی تیرماه، یعنی 25‌هزار تومان تا 28 هزار و 500 تومان (مربوط به بازه قیمتی صندوق لوتوس، بزرگ‌ترین صندوق طلای بازار سرمایه)، رشد داشته‌‌‌اند. هرچند با کاهش تنش‌‌‌ها در روزهای اخیر تا سطح 27‌هزار تومان افت کرده و هم‌‌‌اکنون در کانال قیمتی حول و حوش 27 هزار و 500 تومان قرار دارد.

می‌‌‌توان گفت این صندوق‌ها ابتدا و در اوج تنش‌‌‌ها نسبت به ابتدای تابستان حول و حوش 10 تا 12‌درصد رشد مثبت داشته، اما در روزهای اخیر بعد از افت کمتر از 4درصدی به سطوح فعلی رسیده‌‌‌اند. با این حال می‌‌‌توان گفت صندوق‌های طلا در روزهای اخیر همچنان خود را در سطوح بالا نگه داشته‌‌‌اند.

مهم‌ترین دلیل این موضوع هم مربوط به چشم‌‌‌اندازهای سیاسی مبهم است که از آن جمله می‌‌‌توان به انتظار بازار برای انتخاب و معرفی نهایی کابینه اقتصادی دولت و اعلام رویکرد اقتصادی آنها از بابت انبساطی یا انقباضی بودن این رویکرد در چهار سال پیش‌‌‌رو اشاره کرد. از سوی دیگر، شاید هنوز وضعیت فعلی سود بانکی در حبس بخشی از نقدینگی موثر بوده باشد. در صورت کاهش نرخ بهره، رشدهای بیشتری در طلا و دلار قابل رویت است.

 اثر سیاست؛ همچنان پررنگ

به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، تحلیلگران صندوق‌های طلا، کماکان اثر رویدادهای سیاسی داخلی و خارجی بر آینده کوتاه‌مدت و میان‌مدت این صندوق‌ها را پررنگ توصیف می‌کنند.

در بلندمدت هم مجموعه‌‌‌ای از عوامل اقتصادی و سیاسی تعیین‌کننده وضعیت صندوق‌هاست. کرمی در این باره به «دنیای‌اقتصاد» گفت: در کوتاه‌مدت شرایط سیاسی همچنان اثر‌گذار است و در میان‌مدت می‌‌‌توان گفت رویکرد دولت و اینکه چه سیاست اقتصادی را دنبال خواهد کرد، می‌‌‌تواند میزان تقاضا و سطح بازدهی صندوق‌ها را تحت‌تاثیر قرار دهد. بحث انبساطی یا انقباضی بودن این سیاست‌‌‌ها، برخورد دولت جدید با موضوع مالیات‌‌‌ها، مباحث مربوط به مخارج دولت، به‌خصوص با توجه به نزدیک بودن موعد تدوین بودجه 1404، موضوع تغییر یا عدم‌تغییر بهای حامل‌‌‌های انرژی و مسائلی از این دست می‌‌‌تواند بر صندوق‌ها و میزان رشد آنها اثرگذار شود. به‌خصوص اینکه اینها همه مباحثی است که به لحاظ اقتصادی روی قیمت دلار و نوسانات آن موثر است و از نظر سیاسی هم شدت گرفتن تنش‌‌‌ها یا کمرنگ شدن آنها با اثرگذاری بر افزایش یا کاهش ریسک‌‌‌های غیراقتصادی بر بازارها از جمله بازار طلا و روند بازدهی صندوق‌ها در بورس‌کالا اثرگذار است. اما با توجه برآورد‌‌‌های فعلی، انتظار افت محسوس در بازار ارز و به تبع آن کاهش بازدهی و افت قیمت در بازار طلا چندان وجود ندارد. هرچند انتخابات پیش‌‌‌روی آمریکا می‌‌‌تواند یکی از عوامل سیاسی مهم و موثر بر چشم‌‌‌انداز قیمت ارز باشد. در بلندمدت هم می‌‌‌توان یک رویکرد اقتصادی-سیاسی را بر بازار ارز و طلا موثر دانست؛ به‌خصوص اینکه باید دید شرایط تحریم‌‌‌ها در مقطع زمانی پیش‌‌‌رو به چه نحوی تغییر خواهد کرد. به نظر می‌رسد در این دوره تحریم‌‌‌ها مهم‌ترین عامل اثرگذار بر بهای ارز باشد. این عامل در ادامه می‌‌‌تواند تحولات قیمتی طلا در بازار داخل را بازیگردانی کند.

 فرضیه قوی‌‌‌تر برای صندوق‌ها؛ رشد ادامه دارد

در شرایطی که بنا بر اعلام مسوولان بورس‌کالای ایران، روز دوشنبه 22مردادماه، رکورد تاریخی حجم معاملات روزانه قراردادهای اختیار معامله طلا در بازار مشتقه با ثبت بیش از یک‌میلیون قرارداد طی یک روز شکسته شد، رصد تحولات جهانی بازار طلا هم نشان می‌دهد که در حال حاضر بهای هر اونس طلا نزدیک به سقف تاریخی قرار گرفته است.

رویترز دیروز در گزارشی اعلام کرد: امید به کاهش نرخ بهره آمریکا و تنش‌‌‌های پایدار در خاورمیانه، قیمت طلا را روز چهارشنبه، 14 اوت 2024 (دیروز)، نزدیک به بالاترین حد خود رساند.  

براساس آنچه در این گزارش آمده است، ریکاردو اوانجلیستا، تحلیلگر ارشد اکتیو تریدز اعلام کرده است: اگر داده‌ها، کند شدن رشد قیمت‌ها (کاهش نرخ تورم) در ایالات‌متحده را تایید کند، احتمال رسیدن قیمت طلا به بالاترین سطح قیمتی خود و ثبت سقف تاریخی جدید وجود دارد.

در این گزارش هم که صبح دیروز منتشر شد، بر اهمیت کاهش یا افزایش تنش‌‌‌های خارومیانه در تغییرات بهای طلای جهانی تاکید شده و از افزایش این تنش‌‌‌ها به‌عنوان عامل بسیار موثر بر افزایش سرعت رشد بهای فلز زرد یاد شده است. ‌

وب‌سایت خبری و تحلیلی  trading economics نیز دیروز در تازه‌‌‌ترین تحلیل خود از وضعیت طلای جهانی نوشت: بهای طلا روز چهارشنبه نزدیک به بالاترین حد خود باقی ماند، زیرا شواهد جدید از کاهش نرخ تورم در ایالات‌متحده، انتظارات موجود مبنی بر اینکه فدرال‌رزرو ممکن است کاهش بیشتر نرخ بهره را در سپتامبر اعمال کند، تقویت کرد. تورم سالانه تولیدکننده از 2.7‌درصد در ژوئن به 2.2‌درصد در ماه ژوئیه کاهش یافت و به نرخ تورم 2درصدی فدرال‌رزرو نزدیک شد.

علاوه بر این، در بحبوحه افزایش تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک، طلا از جذابیت پناهگاه امن خود بهره می‌‌‌برد و بازارها از نزدیک تحولات مربوط به تنش‌‌‌های اخیر خاورمیانه و حمله اوکراین به روسیه را زیر نظر دارند. این در حالی است که نرخ‌های بهره پایین‌‌‌تر، جذابیت فلزات گران‌‌‌بهای بدون بهره مانند طلا را افزایش می‌دهد.

به این ترتیب چشم‌‌‌انداز رشد صندوق‌ها فعلا پررنگ‌‌‌ترین فرضیه برای سرمایه‌گذاران و فعالان تالار طلایی بورس‌کالاست.