در گذشته‌های دور، داروی شیمیایی وجود نداشت و اثری از دکتر‌های امروزی هم نبود. در آن زمان مردم برای مداوای بیماریشان به حکیم مراجعه می‌کردند. داروهایی که حکیم تجویز می‌کرد عمدتا داروهایی بودند که از دل طبیعت بیرون می‌آمدند. بقراط، بزرگترین حکیم یونانی می‌گوید: «بگذار غذایت داروی تو و دارویت غذای تو باشد». این گفته نشان‌دهنده‌ی اهمیت غذا در حفظ سلامتی است.
بنیتا در سری مقالات آشتی با طبیعت به بررسی خواص گیاهان دارویی و غیردارویی می‌پردازد. در این قسمت، با خواص رزماری و نیز طرز تهیه یک نوع غذا با استفاده از این گیاه پر خاصیت آشنا می‌شویم.
رُزماری، رومارَن یا اکلیل کوهی، گیاهیست با برگ‌های سوزنی، معطر و همیشه سبز. این گیاه بومی منطقه مدیترانه است و گل‌های آن در رنگ‌های گوناگون سفید، صورتی، بنفش یا آبی می‌رویند. رزماری گیاهی چند ساله و بوته‌ایست که شاخه‌های بالارونده دارد. این گیاه از دیرباز در کشورهای گوناگون استفاده‌های غذایی و دارویی داشته. رزماری زمانی که جوان و تازه است، نرم و کرک‌دار است، اما با گذشت زمان چوبی شده و پوست آن فلس مانند می‌شود. برگ و سرشاخه‌های گلدار گیاه، اندام دارویی آن را تشکیل می‌دهند. رزماری گیاه بومی مدیترانه است و دراین مناطق به صورت خودرو رشد می‌کند و پرورش آن در ایران در بیشتر نواحی انجام می‌شود.
رزماری نسبت به سرما و شرایط خشکی مقاوم است و این ویژگی، گیاه را برای کاربرد در فضاهای سبز شهری مناسب می‌سازد. رزماری دارای روغن فرار است. از این گیاه در آشپزی هم استفاده می‌شود؛ رزماری را می‌توان به دو صورت تازه و خشک در انواع سالادها، سس‌ها و خوراک‌ها استفاده کرد. رزماری خشک شده به دلیل معطر بودن ادویه‌ی خوبیست و گرم و نافذ بوده و بر سیستم اعصاب مرکزی تاثیرگذار است.
در دوقاشق غذاخوری رزماری تازه 6 کیلوکالری انرژی، 14/0 گرم پروتئین، 87/0 گرم کربوهیدرات، 25/0 گرم چربی و 59/0 گرم فیبر رژیمی موجود است.
خواص رزماری
رزماری خواص دارویی بسیاری دارد.
1. این گیاه در درمان حساسیت فصلی بسیار موثر است.
2. همچنین از روغن رزماری در تهیه‌ی تونیک موی سر و داروهای تقویت‌کننده‌ی موی ابرو و مژه، استفاده می‌شود.
3. رزماری به دفع صفرا کمک می‌کند و برای مقابله با گرفتگی عضلات دستگاه گوارش، نفخ و یبوست موثر است.
4. این گیاه ادرارآور است و برای همین، برای کلیه‌ها بسیار مفید است. رزماری از ابتلا به روماتیسم نیز پیشگیری می‌کند.
5. مانند آویشن، رزماری هم خواص خلط‌آور دارد و جوشانده‌ی آن برای مقابله با عفونت‌های برونشیتی و درمان سرفه موثر است.
6. برای درمان زخم‌های سطحی می‌توانید برگ‌های خشک رزماری را بکوبید تا پودر شود و پودر را روی زخم بریزید.
7. از مخلوط دو تا سه قطره از عصاره‌ی روغنی رزماری با یک قاشق غذاخوری روغن بادام شیرین، می‌شود برای ماساژ استفاده کرد.
8. رزماری حافظه را تقویت می‌کند و تمرکز را افزایش می‌دهد و مغز شما را جوان نگه می‌دارد. بنابراین این گیاه داروی مناسبی برای آلزایمر است.
9. رزماری در رایحه درمانی هم کاربرد دارد. رایحه‌ی این گیاه با تنظیم هورمون‌ها ذهن را آزاد می‌کند و استرس و فشار عصبی را از بین می‌برد.
10. رزماری دارای آنتی‌اکسیدان است و خواص ضد‌التهابی و ضد‌سرطانی دارد و به همین دلیل سیستم‌ایمنی را تقویت می‌کند. همچنین این گیاه خواص ضد باکتریایی نیز دارد.
11. رزماری جریان خون را بهبود می‌بخشد.
دمنوش رزماری
خواص رزماری در برگ‌ها و سرگل‌های آن است. برای تهیه‌ی دمنوش رزماری، می‌توانید به راحتی برگ‌های این گیاه معطر را دم کنید. برای این کار یک قاشق چای‌خوری رزماری را با یک لیوان آب جوش به مدت 10 دقیقه دم کنید. روزانه می‌توانید 2 تا 3 فنجان از این جوشانده میل کنید.
روغن معطر
اگر یک یا دو شاخه‌ی کوچک رزماری را به همراه چند حبه سیر داخل شیشه‌ی روغن زیتون بیندازید، روغن زیتون طعم و عطر دل‌انگیزی پیدا خواهد کرد.
بهبود روماتیسم با رزماری
اگر از روماتیسم رنج می‌برید پاها و دست‌هایتان را به این گیاه معطر بسپارید. برای این کار یک مشت شاخه‌های کوچک گلدار رزماری را در یک لیتر آب بریزید و دست‌ها و پاهایتان را در آن بگذارید.
طبق قرار هر هفته، بعد از شرح خواص گیاه، بنیتا یک دستور‌غذای خوشمزه به شما پیشنهاد می‌دهد.
مرغ شکم‌پر با رزماری
مواد لازم:
مرغ متوسط 1 عدد
برگ‌های تازه‌ی رزماری (خرد شده) نصف فنجان
سیر 2 حبه
پیاز متوسط 1 عدد
روغن زیتون به مقدار لازم
نمک و فلفل به مقدار لازم
طرز تهیه:
فر را تا دمای 180 درجه سانتیگراد گرم کنید. مرغ را بشویید اما شکمش را باز نکنید. مرغ را کاملا به روغن زیتون آغشته کنید و سپس روی آن نمک و فلفل بریزید. پیاز را به دو نیم تقسیم کنید و درون شکم مرغ را با پیاز، سیر و برگ رزماری پر کنید. پاهای مرغ را با نخ ببندید تا ظاهری مرتب داشته باشد و آن را به مدت 1 ساعت در فر قرار بدهید. می‌توانید مرغ را با دورچین دلخواه تزیین کنید.
از خوردن این غذای خوشمزه و معطر لذت ببرید و فراموش نکنید که آشتی با طبیعت؛ خواص معجزه آسای آویشن را نیز بخوانید.
گردآوری و ترجمه: زهرا محمدی
منابع:
Allrecipes، whfoods، drugs، organicfacts،
فرهنگ داروهای ژنریک ایران، دکتر حشمتی