پزشکیان که نهمین رئیس جمهور اسلامی ایران در چهاردهمین انتخاب است توانست با درایت و مشورت کابینه ای معرفی کند که به عنوان چهارمین بار پس از دولتهای آیت ا.. خامنه، آیت ا.. هاشمی رفسنجانی و حجه الاسلام سیدمحمد خاتمی توانست به بی کم و کاست رای اعتماد بیاورد، آن هم از مجلسی که به گمان خیلی ها ناهمسو با او بود.
به یادها خواهد ماند کابینه پزشکیان در مجلسی رای آورد که ریاست آن با یک رقیب پزشکیان بود، کسی که در مرحله دوم انتحابات از رقیب باقی مانده پزشکیان حمایت کرده بود. اگر با یادداشت های قبلی نگارنده همراهی کرده باشید در همان زمان به این اعلام موضع نقد و تحلیلی نوشتیم (khabaronline.ir/xmpgb) و سکوت رئیس مجلس را در بین دو نامزد باقی مانده اولی برشمردیم. مجلس به کلیت خود و بر خلاف عده ای از نمایندگان که تلاش داشتند با جلسه آرایی و عددپراکنی، شایعه سازی، تقطیع فیلم و انتشار خبرهای مجعول، تفتیش عقاید و تواب سازی جلوی این اتفاق خاص را بگیرند رفتاری تراز با شرایط داشت و بسیاری از نمایندگان و حتی رئیس مجلس نشان داد که به وفاق ملی اعتقاد دارند و حاضرند فرصت را برای ایجاد انسجام و همدلی به دولت جدید بدهند، برای تامین خواسته های مردم، برای افزایش اعتماد عمومی به عنوان پشتوانه نظام.
مردم بهتر از سیاستمداران می دانند که صحنه انتخابات صحنه ی برد و باخت نیست و هرکس که اخلاق را در عرصه ی «عرضه کردن شایستگی های خود» رعایت کرده باشد نیزبرنده است و انتظار دارند که با تمام شدن این بخش از تاریخ، همه ی تلاش ها معطوف به اعتلای ایران سربلند و رضایت مردم و خدا گردد.
در این میان نطق نهایی پزشکیان در مجلس و نام بردن او از مشورت هایی که از رهبر انقلاب در رابطه با لیست پیشنهادی گرفته است باعث شد دو گروه در مقابل او موضع بگیرند:
الف) شبکه های معاند و بخصوص رسانه های وابسته به جناح تندروی صهیونیزم که بقای سیاسی خود را در تضعیف ایران از طرفی و روی کارآمدن تندروها و افزایش تنش در منطقه و در نتیجه تفکیک کشورهای اسلامی از طرف دیگر می دانند با بزرگنمایی و وارونه نمایی موضوع سعی دارند موجی به راه بیندازند و از آن به پای نهاد رهبری ایران هزینه بسازند، آن ها تلاش می کنند علاوه بر این که به زعم خود دخالت در امر انتخاب را نشان دهند از هم اکنون هزینه های هرگونه ضعفی در قوه مجریه را نیز مستقیما به رهبری نسبت دهند.شک نداشته باشید که کافی است مثلا یک فرماندار در یک گوشه مملکت در این دولت اشتباهی بکند تا آن را نه تنها به پای پزشکیان و مردم بخاطر شرکت در انتخابات بنویسند که از آن بهانه ای برای تعریض به جایگاه رهبری خواهد ساخت.
ب) عده ای نیز در داخل دانسته یا ندانسته با این موج همراه شده اند :
- امثال آن نماینده ای که قبل از جلسه رای اعتماد می گفت: کسانی برای رای آوردن عراقچی بازی خطرناکی رو شروع کردند و می‌گویند مگر نمی‌دانید «یک نفر» گفته حتما آقای عراقچی باید وزیر بشود! نماینده ای که بدون تحقیق و احتمالا بدون تفکر این حرف را زد و می دانست این تعبیر او در ذهن شنونده چه تاثیری می گذارد و چه آثاری به دنبال دارد. کاری نداریم به این که به هرحال دری به تخته ای خورده است و او با سه چهار درصد رای تریبونی گیرش آمده است ، مهم این است که او و جریان حامی او نه تنها اخلاق را رعایت نکرد که نشان داد التزام عملی اش هم به نظام و انقلاب جای بحث دارد.
- آنهایی که از دیروز با بزرگنمایی یک موضوع ساده، آتش بیار موضوعی شده اند که اگر چه یک طرفش ( تکذیب موضوع) ممکن است هزینه برای جناح رقیب باشد اما طرف دیگرش (عدم تکذیب موضوع ولو بر اساس مصلحت) هزینه های بزرگتری می سازد.
فارغ از این که آن چه رئیس جمهور گفت دقیقا چه بوده و موضوع چگونه بوده و فارغ از این که اصولا آیا بیان آن نیز خود حاوی مطلب دیگری بوده است یا خیر، جا دارد که به اصل موضوع با دقت بیشتری بپردازیم.
توصیه یا هماهنگی
پزشکیان در هیچ کجای سخنانش از انتخاب گزینه ای خارج از لیست پیشنهادی او توسط رهبری و یا حتی توصیه رهبری به انتخابی خاص اشاره نکرد. آن چه او گفت نوعی مشورت و کمک گرفتن بود. او اگر چه واژه هماهنگی را به کار برد اما این واژه هم الزاما معنای عمل به توصیه و یا اجرای دستور و اضافه شدن اسمی خارج از لیست ندارد. مشورت گرفتن و هماهنگی کاری است که پزشکیان پیش از این نیز با استعلام از دستگاههای امنیتی انجام داده است، البته که بر سر الزامی بودن آن نیز حرف بود. پزشکیان که در شرایطی خاص دولت را در اختیار گرفته نشان داد که سعی دارد هیات دولتی بدون حاشیه بسازد و در این مسیر از مشورتهای دیگران نیز استفاده می کند. تشکیل شورای راهبری انتخاب وزرا و کمیته های تخصصی نیز در همین مسیر قابل ارزیابی است. او حتی به صراحت گفت در مواردی که نتوانسته شخص توانمندی را متقاعد به همکاری کند از رهبری کمک گرفته است. او در انتخاب بانویی برای منصب وزارت ،کاری بر خلاف رویه قبلی انجام داد و منطقی است که در این خصوص نیز به راهنمایی نیاز داشت. کجای این موضوعات اشکال دارد؟ این ها به کنار، آیا آدم مطلعی هست که بتواند ادعا کند این امر اولین بار است که اتفاق می افتد ودولت های قبلی در انتخاب و معرفی وزرا مشورت نگرفته اند و کاری ناهماهنگ را انجام داده اند؟ اتفاقا اگر در رابطه با گزینه های وزارتخانه هایی که با سیاست های کلی و حفظ نظام سروکار دارد با کسی که بر اساس قانون اساسی بالاترین شخص مملکت است مشورت نمی کرد جای تامل داشت.
البته از آن آقای نماینده که سن و سال و به تبع آن تجربه چندانی ندارد انتظار نیست که فرق مشورت و توصیه را بداند اما از دیگران که اصرار دارند آقای پزشکیان حرفهایش را پس بگیرد چطور؟
اصل وزین استقلال قوا و تفسیر به رای
یک نکته که در هیاهوی گروه دوم مغفول مانده است تمسک بعضی از آن ها به موضوع استقلال و تفکیک قواست. آن ها نقل نظر و مشورت احتمالی رهبری را در تضاد با استقلال قوا برشمرده اند. نکته اینجاست که نه پزشکیان و نه هیچ کدام از وزرایش نگفته اند که کسی از طریق آن ها به مجلس پیغام داده و یا توصیه کرده که چه تصمیمی بگیرند. البته که در تاریخ مجلس شورای اسلامی راهنمایی جستن در بیانات و احتمالا راهنمایی خواستن از رهبر انقلاب مسبوق به سابقه است اما در این مورد اتفاقا همین قدر هم صورت نگرفته است. نه مجلس به اصطلاح استمزاج کرده ونه کسی پیغامی برای مجلس آورده است. ضمن این که را برای صحت سنجی نیز باز بوده است. البته این که بسیاری از نمایندگان منتسب به جناح مخالف برخلاف برداشت هایی که منطقا داشتند به هر تقدیر رای مخالف به گلدان انداختند موضوع دیگری است.
اصل رعایت شان جایگاه رهبری و باز هم تفسیر به رای
نکته دیگری که در رفتار این دو گروه حائز اهمیت است این است که آنها خود بیشتر از هر کسی سعی کرده اند با تمسک به جایگاه رهبری انقلاب برای خود و همفکرانشان آبرویی بخرند. چه آن هایی که در نهادهای منتسب به رهبری نشسته اند و دشمنان مواضعشان را به شکل غیر منطقی به مواضع رهبری نسبت می دهند و هرگز حاضر نشده اند در رابطه با اشتباه بودن این برداشت بنویسند. چه آنهایی که همین چند روز پیش یکی از محورهای اصلی تبلیغی اشان در حمایت از کاندیدایشان ادعای حمایت رهبری بود. چگونه است که صحبت از مشورت با رهبری ایجاد هزینه برای جایگاه رهبری است ولی نقل اخبار غیر رسمی و غیر موثق جلسات کاندیدایشان با رهبری توسط آن ها از این قاعده مستثنی است؟
این که سهل است، چراحاضر نشدند تا کنون تصمیماتی کارشناسی و مهمی نظیر موضوع ممنوعیت خرید واکسنی خاص را که هنوز در ذهن مردم مانده است به گردن بگیرند و هنوز هم حاضر نیستند بگویند چه تصمیم سازانی در قالب کار کارشناسی چه تصمیمی را در پیش روی تصمیم گیرندگان گذاشتند؟
حاشیه ای به جای متن
متن انتخابات و همچنین رای اعتماد مجلس متضمن این مطلب است که مردم و نمایندگان فرصتی به دولت جدید داده اند تا ان شا ... بتواند مشکلات مردم را تا حد بسیاری کاهش دهد. چه آن هایی که حاضر شدند در رای گیری شرکت کنند و چه آن هایی که باور نداشتند انتخابات بتواند نتیجه ای این چنین داشته باشد، همگی دل به این امید بسته اند تا ثمرات آن را بر سفره خود مشاهده کنند و حقوق آن ها در دسترسی به فضای مجازی و آزادی های قابل انتظارآن ها نیز بیشتر مورد توجه قرار گیرد. البته قابل پیش بینی است که دشمنان را این نتایج خوش نیاید زیرا آن ها را در دنبال کردن هدف های منطقه ای ناکام می گذارد. حتی در بین آن هایی که ادعا می کنند بدلیل ساختار قانون اساسی و تفاسیر بعدی که از قانون اساسی شده بهبود شرایط ممکن نیست بسیاری هستند که دلشان برای مملکتشان می تپد و اگر تغییر را حس کنند و افزایش چشمگیر اعتماد مردم به نظام را مشاهده کنند و نتیجه بهبود شرایط را دریابند دست از ادعای خود برخواهند داشت.
بی تردید این طی مسیر ارزشمند با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و سیاسی کشور و نفوذ کاسبان تحریم بسیار دشوار است. تا اینجای کار که با حضور مردم در انتخابات -علی رغم مشکلاتشان- و رای مجلس به همه وزرا خوب بوده است. اکنون آقای پزشکیان می ماند و دولتی که راهی بجز موفقیت در پیش ندارد و آن هم میسر نیست مگر در سایه ی تلاش پاکدستانه و اطلاع رسانی به هنگام و به کار گیری نیروهایی دلسوز و توانمند و پرهیز از افتادن در حاشیه هایی که از این به بعد جریانات سایه ممکن است مثل همیشه تدارک ببیند، حاشیه هایی که ضرر کننده های اصلی آن مردم هستند.
راستی ، حواس مردم پرت نشده است، یک سوال در بین آن ها مانده است: موضوع مناظره در رابطه با تلاش برای شکست برجام به کجا رسید؟