به قلم : باربد الهوئی ، دانشجوی کارشناسی علوم تغذیه
محمدرضا بیگی : دانشجوی کارشناسی علوم تغذیه
زیر نظر: دکتر سعید دعائی ، متخصص تغذیه، استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
تحریریه زندگی آنلاین : دهان به عنوان ابتدایی‌ترین بخش هضم و جذب غذا و اولین محل تماس دستگاه گوارش با غذا تحت تأثیر مواد غذایی دریافتی قرار می‌گیرد.
التهاب لثه یا Gingivitis اولین مرحله از بیماری‌های مربوط به لثه می‌باشد و زمانی اتفاق می‌افتد که پلاک و باکتری‌ها روی دندان‌های شما جمع می‌شوند و موجب عفونت می‌گردند. از علائم آن می‌توان به قرمزی، تورم و خونریزی لثه اشاره کرد. این وضعیت به طور کلی برگشت‌پذیر اطلاق می‌شود، ولی در صورتی که تحت درمان به موقع قرار نگیرد، می‌تواند موجب آسیب‌های برگشت‌ناپذیر شود.
التهاب لثه یک بیماری شایع می‌باشد که تقریباً 50 درصد بزرگسالان بالای 30 سال مبتلا به گونه‌ای از بیمارهای لثه‌ای می‌باشند. بیماری‌های لثه‌ای به طور کلی در آقایان و افراد سیگاری بیشتر شایع هستند. برخی راهکارها در پیشگیری از ابتلا به التهاب لثه مؤثر شناخته شده‌اند، نظیر: دو بار در روز مسواک زدن، عدم استعمال دخانیات، نخ دندان کشیدن روزانه، محدود کردن نوشیدنی‌های حاوی الکل و کاهش مصرف شیرینی‌ها، قند و شکر.
همچنین توصیه می‌شود کلیه افراد بزرگسال حداقل یک بار در سال به دندانپزشک مراجعه نموده و از سلامت دهان و دندان خود اطمینان حاصل نمایند.
عوامل تغذیه‌ای مؤثر بر پیشگیری و درمان
برخی عوامل تغذیه‌ای در پیشگیری و درمان التهاب لثه مؤثر شناخته شده‌اند. در زیر به برخی از این مواد مغذی اشاره شده است:
ویتامین D
ویتامین D برای سلامت دهان و دندان ضروری است، زیرا اثرات ضد التهابی دارد و می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. کمبود ویتامین D می‌تواند منجر به افزایش خطر بیماری لثه شود. مصرف ویتامین D از طریق مکمل‌ها آسان است. همچنین در ماهی‌های روغنی مانند سالمون، ماهی خال‌مخالی و شاه‌ماهی وجود دارد. علاوه بر این، برخی از غذاها مانند شیر غنی شده با این ویتامین، حاوی ویتامین D نسبتاً مناسبی هستند.
بیشتربخوانید:
ویتامین B3
کمبود نیاسین یا ویتامین B3 ممکن است باعث خونریزی لثه و التهاب لثه شود. نیاسین برای حفظ سلامت دهان و جلوگیری از التهاب ضروری است، البته کمبود این ویتامین به ندرت اتفاق می افتد، زیرا در منابع غذایی متعددی وجود دارد.
ویتامین C
ویتامین C برای سلامت لثه بسیار مهم است، زیرا به کاهش التهاب و ترمیم بافت‌ها کمک می‌کند. کمبود ویتامین C می‌تواند منجر به خونریزی لثه شود که یکی از علائم التهاب لثه است.
اگر شما تغذیه مناسبی داشته باشید و روزانه از انواع میوه و سبزی در حد مناسب استفاده کنید، احتمالا مقدار زیادی ویتامین C در رژیم غذایی خود دریافت می‌کنید، زیرا این ویتامین در مرکبات، فلفل، سیب‌زمینی شیرین، کلم بروکلی، انواع توت‌ها و کلم پیچ وجود دارد. مکمل‌ها نیز به طور گسترده در دسترس هستند.
البته توجه داشته باشید که جویدن مکمل‌های ویتامین C می‌تواند به سلامت دندان شما آسیب برساند.
Q10
یک آنتی‌اکسیدان است که در سراسر بدن یافت می‌شود و برای عملکرد مناسب سلول مورد نیاز است. مطالعات نشان داده‌اند افرادی که CoQ10 کافی دارند، کمتر به بیماری لثه مبتلا می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
کلسیم و فسفر
مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر برای حفظ ساختار دندان مهم هستند. آن‌ها به فرآیند معدنی‌سازی مجدد دندان‌ها کمک می‌کنند، بنابراین از پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه جلوگیری می‌کنند.
آهن و روی
آهن و روی برای کمک به بزاق در حفظ pH محافظ خود مهم هستند. بزاق با خنثی کردن اسیدهای تولید شده توسط باکتری‌ها، نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان دارد و در نتیجه از بیماری‌های لثه مانند التهاب لثه جلوگیری می‌کند.
اسید چرب امگا 3
اسیدهای چرب امگا 3، به ویژه آنهایی که در روغن ماهی یافت می‌شوند، دارای خواص ضد التهابی هستند که می‌توانند به کاهش علائم التهاب لثه کمک کنند.
فیبر
رژیم غذایی سرشار از فیبر می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود سلامت دهان کمک کند. غذاهای سرشار از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌توانند به تمیز کردن دندان‌ها و لثه‌ها کمک کنند و خطر ابتلا به التهاب لثه را کاهش دهند.
هیدراتاسیون
هیدراته ماندن برای سلامت دهان و دندان بسیار مهم است. آب به شستن ذرات غذا کمک می‌کند و دهان شما را تمیز نگه می‌دارد. همچنین به تولید بزاق کمک می‌کند که برای حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها ضروری است.
پروبیوتیک‌ها
پروبیوتیک‌ها از باکتری‌های خوب در دهان شما حمایت می‌کنند و التهاب لثه و تشکیل پلاک را کاهش می‌دهند. همچنین تصور می‌شود که غذاهای تخمیر شده رشد پاتوژن‌های دهانی را سرکوب می‌کنند.
زردچوبه
زردچوبه به دلیل داشتن اثر ضد التهابی، ضد پلاک و آنتی‌اکسیدانی یکی از رایج‌ترین درمان‌ها برای مشکلات سلامتی، از جمله التهاب لثه است. کورکومین موجود در زردچوبه در از بین بردن پلاک و همچنین تسکین لثه‌های دردناک، متورم و ملتهب مؤثر است.
بیشتربخوانید:
جمع‌بندی
سلامت دهان و لثه تحت تأثیر غذاهایی که مصرف می‌کنید قرار می‌گیرد. بیماری‌های لثه‌ای مانند التهاب لثه می‌توانند از تجمع پلاک و باکتری‌ها روی دندان شروع شوند. راه‌های پیشگیری از این بیماری‌ها شامل مسواک زدن دو بار در روز، عدم استعمال دخانیات، نخ دندان کشیدن روزانه، محدود کردن نوشیدنی‌های حاوی الکل و شکر زیاد و مراجعه سالیانه به دندانپزشک است. همچنین مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین‌های D, B3, C Q10، کلسیم، فسفر، آهن، روی، اسید چرب امگا 3، فیبر، پروبیوتیک‌ها و زردچوبه می‌تواند به پیشگیری و درمان بیماری‌های لثه کمک نماید.