فریز کردن زخم دهانه رحم توسط دستگاه مدرنی به اسم کرایو و اکسید نیتروژن صورت می گیرد. این روش مزایا و تاثیر گذاری بالایی در درمان خواهد داشت. در ادامه مطلب قصد داریم شما را با این روش درمانی آشنا نموده و به مراقبت های بعد از آن نیز اشاره می شود.
فریز کردن زخم دهانه رحم و مراقبت های بعد از آن
فریز کردن زخم دهانه رحم یا کرایو تراپی شیوه رایج درمانی می باشد که به منظور حذف زخم ها در ناحیه رحم مورد استفاده قرار می گیرد. این روش از آن جا که مزایا و تاثیر گذاری بالایی در درمان دارد سال های بسیاری است که مورد توجه پزشکان و بیماران قرار دارد.
در این مطلب با این شیوه درمانی بیشتر آشنا می شوید. همچنین به مراقبت های قبل و بعد از درمان نیز اشاره خواهد شد.
زخم دهانه رحم و علل بروز آن
ممکن است در طول زندگی خانم ها، برای رحم مشکلاتی ایجاد شده که آن را تحریک نموده و سبب بروز التهاباتی گردد. به این التهابات زخم دهانه رحم گفته می شود که باید به متخصص زنان و زایمان مراجعه تا روش درمانی را پیشنهاد دهد.
معمولا عواملی مانند عفونت، آسیب دیدگی سلول های رحمی، زایمان، و … می تواند سبب بروز این زخم ها گردند. از نشانه های التهاب رحم قرمزی و تورم دهانه رحم می باشد و احتمالا ترشحات چرکی و مخاط از رحم نیز خارج می شود.
قبل از شروع کرایوتراپی، تست پاپ اسمیر و دیگر آزمایشات لازم صورت می گیرد. در طول این بررسی ها خوش خیم یا بدخیم بودن التهاب مشخص می شود. اگر زخم به دلیل سرطانی شدن سلول های دهانه رحم ایجاد شده باشد باید روش درمانی بیماری سرطان انجام شود.
ولی اگر زخم دهانه رحم خوش خیم باشد بهترین شیوه درمانی استفاده از فریز کردن یا کرایوتراپی خواهد بود. قابل ذکر است گاهی اوقات زخم دهانه رحم ساده بوده و با روش های ساده ای مانند داروهای خوراکی یا موضعی قابل درمان خواهد بود.
ولی در مواردی که زخم گستردگی و عمق بیشتری داشته باشد از روش هایی مانند کرایوتراپی یا لیزر درمانی استفاده می شود. البته همانطور که اشاره شد گاهی این زخم ها پیچیدگی خاصی داشته و درمان خوراکی، موضعی و حتی کرایوتراپی نیز موثر نیست.
در صورت سرطانی بودن سلول ها امکان فریز زخم وجود ندارد و باید درمان اساسی با توجه به نظر پزشک صورت گیرد. از مهمترین علل بروز التهاب و زخم دهانه رحم عبارت است از:
- زایمان طبیعی
- بارداری متعدد
- افزایش میزان هورمون تستوسترون
- استفاده از قرص های ضد بارداری در سنین پایین
- استفاده طولانی مدت از آی یو دی برای جلوگیری از بارداری
- استفاده افراطی از تامپون قاعدگی
- سرطان دهانه رحم
- عفونت های قارچی مداوم یا طولانی که درمان نشده است.
- واکنش های آلرژیک به برخی محصولات ضد بارداری
- بیماری های مقاربتی مانند سوزاک، زگیل تناسلی و …
- رشد بیش از حد باکتری ها در دهانه رحم و برهم خوردن تعادل طبیعی آن ها
علائم بروز زخم دهانه رحم
با توجه به علت بروز زخم دهانه رحم علائم آن نیز می تواند تفاوت داشته باشد. به طور کلی ممکن است این زخم به عللی از جمله افزایش میزان هورمون تستوسترون، عفونت های رحمی و مواردی که پیشتر اشاره شد روی دهد که حتما باید این علل کاملا مورد بررسی قرار گیرد.
ممکن است به علت مشابه بودن علائم زخم دهانه رحم، برخی افراد آن را با عفونت ادراری اشتباه بگیرند. ولی در هر صورت اگر علائم زیر را مشاهده شد حتما به پزشک متخصص مراجعه تا تست های لازم در صورت نیاز انجام شود:
- احساس فشار یا درد بسیار در لگن و شکم
- خونریزی بین دو پریودی
- احساس درد در دوران قاعدگی
- مشکل در دفع ادرار
- ترشحات غیر طبیعی به رنگ سفید یا خاکستری
- خونریزی خفیف و ناگهانی واژینال
- تب در برخی مواقع
- سوزش و خارش دهانه رحم
جدا از ترشحات زیاد و بدبوی این زخم ها که خانم ها اغلب آن را با عفونت اشتباه می گیرند، زخم دهانه رحم با انجام کولپوسکوپی قابل تشخیص می باشد. اگر زخم دهانه رحم مشخص شود باید آزمایشات تکمیلی نظیر تست پاپ اسمیر هم صورت گیرد تا سرطانی بودن یا نبودن سلول های ناحیه زخم بررسی شود.
اگر سلول ها سرطانی نباشند می تواند به کمک کرایوتراپی یا فریز کردن زخم دهانه رحم این مشکل را برطرف نمود.
کرایوتراپی
در برخی خانم ها ممکن است التهابات و زخم هایی در دهانه رحم ایجاد شود که با درمان دارویی و موضعی قابل درمان نباشد. از این رو از روش کرایوتراپی کمک گرفته می شود. در حقیقت در این روش از دستگاهی مدرن به اسم کرایو و ضمنا اکسید نیتروژن استفاده تا هر نوع زخم و التهاب دهانه رحم را از بین ببرد.
البته امروزه روش های بسیاری برای از بین بردن زخم دهانه رحم وجود دارد ولی فریز کردن زخم دهانه رحم یا کرایوتراپی از موثرترین و رایج ترین شیوه های درمانی در این زمینه محسوب می شود. زخم دهانه رحم نوعی التهاب است که در مواردی به حدی پیچیده می شود که با بروز تغییرات سلولی همراه می شود.
بعد از تشخیص سرطان زا نبودن این زخم ها توسط پزشک، درمان شروع می شود. در کرایوتراپی گاز نیتروژن جهت از بین بردن سلول های ناسالم در دهانه رحم مورد استفاده قرار می گیرد. با از بین رفتن سلول های مرده بدن به طور خودکار سلول های سالم و جدید را جایگزین خواهد کرد.
دستگاه کرایو یکی از دستگاه های مدرن و پیشرفته در علم پزشکی به شمار می رود و دارای یک مخزن عایق می باشد. در این مخزن گاز نیتروژن با دمای منفی 196 درجه وجود دارد. لازم به ذکر است نیتروژن مایع دستگاه کرایو توسط یک شیلنگ مخصوص به پروب کرایو متصل می شود. نیتروژن از این آن عبور و به دمای منفی 65 درجه رسیده و سبب فریز شدن زخم دهانه رحم می شود.
بعد از برخورد گاز با سلول های ملتهب، آب داخل سلول ها خارج می شود. به این ترتیب سلول های آسیب دیده و ملتهب دهانه رحم کاملا تخریب شده و از بین می روند. به عبارتی دستگاه کرایو به یک لوله مجهز است که امکان عبور گاز نیتروژن را فراهم نموده و این گاز در موارد نیاز در نزدیکی زخم نگه داشته شده تا سلول های ملتهب کاملا یخ زده و بعد تخریب شده و از بین بروند.
به طور کلی هدف از کرایوتراپی تسکین دردهای عضلانی، افزایش بقای سلولی و جایگزینی سلول های مرده با سلول های جدید می باشد.
اقدامات لازم برای قبل و بعد از کرایوتراپی
قبل از انجام کرایوتراپی باید اقداماتی را انجام داده تا بهترین نتیجه به دست آید. برخی از این اقدامات عبارت است از:
- بعد از مراجعه به متخصص زنان و زایمان باید هر نوع بیماری یا دارویی که مصرف می کنید را به پزشک اطلاع دهید.
- آزمایشات و تست پاپ اسمیر باید انجام شود تا خوش خیم یا بدخیم بودن زخم مشخص شود و تصمیم مناسب اتخاذ گردد.
- اگر قبل از کرایوتراپی، به علت عفونت رحم در حال مصرف داروهای خوراکی یا موضعی هستید حتما آن را به پزشک اطلاع دهید.
- در دوران پریودی برای کرایوتراپی مراجعه نکنید. بهترین زمان برای این کار یک تا دو هفته قبل از پریودی است.
- قبل از کرایوتراپی از مصرف غذاهای سنگین خودداری کنید و سعی کنید غذای سبک اما مغذی استفاده نمایید.
بعد از انجام کرایوتراپی نیز مراقبت هایی باید انجام شود از جمله:
- خوشبختانه کرایوتراپی درد و عوارض خاصی به همراه ندارد. از این رو می توانید بعد از برگشتن به منزل به امور روزانه خود بپردازید. ولی توصیه می شود در روزهای ابتدایی استراحت نموده و از انجام کارهای سنگین و سخت خودداری و آن را به آینده موکول کنید.
- سه تا شش ماه بعد از کرایوتراپی لازم است که تست پاپ اسمیر را انجام دهید. این کار را حتما انجام دهید تا مشخص شود که همه سلول های غیر طبیعی رحم با کرایوتراپی کاملا نابود شده باشند.
- از ابزارهای شستشوی دهانه رحم مانند دوش واژینال و تامپون در این مدت اصلا استفاده نشود. زیرا این ابزارها می توانند به بافت رحم آسیب زده و ترمیم آن به تعویق بیفتد.
- در هفته ابتدایی بعد از کرایوتراپی ممکن است ترشحات آبکی از رحم داشته باشید. این موضوع نگران کننده نیست ولی اگر ترشحات تغییر رنگ داشته و درد شکم پیدا کرده یا دچار تب و لرز شدید حتما به پزشک مراجعه کنید.
آیا کرایوتراپی دردناک است؟
ممکن است تصور کنید کرایوتراپی با درد زیادی همراه است ولی اگر پزشک متخصص تشخیص داده که برای بهبود زخم دهانه رحم به کرایوتراپی نیاز است از این کار خودداری نکنید. این عمل به زمان زیادی نیاز نداشته و بین 5-20 دقیقه انجام می شود.
کرایوتراپی ساده بوده و به بیهوشی و اتاق عمل نیاز نیست. ضمنا با درد زیادی همراه نبوده و احتمالا کمی سوزش در این ناحیه احساس می کنید. ولی اگر بیمار در هنگام کرایوتراپی استرس داشته باشد عضلات رحم منقبض شده و ممکن است درد و سوزش بیشتری را تجربه نماید. البته جای نگرانی نبوده و این درد خفیف و قابل تحمل است.
پیشتر نیز اشاره شد اگر بعد از کرایوتراپی شاهد خارج شدن ترشحات آبکی از رحم شدید نگران نباشد زیرا در حقیقت آبی است که در اثر ترکیدن سلول ها ایجاد شده است. دقت کنید که برای انجام کرایوتراپی به یک کلینیک درمانی معتبر مراجعه کنید.
لازم به ذکر است که بعد از دو ماه از انجام کرایوتراپی سلول های جدید جایگزین شده و سلول های ملتهب کاملا از بین می روند.
در چه مواردی پزشک کرایوتراپی را تجویز می نماید؟
اگرچه کرایوتراپی یکی از روش های موثر برای درمان التهاب و زخم رحم محسوب می شود ولی برای همه افراد مناسب نیست. به ویژه اگر بیمار به سرطان دهانه رحم مشکوک باشد. قبل از نمونه برداری از سلول های رحمی نباید فریز کردن زخم دهانه رحم صورت بگیرد.
از جمله مواردی که پزشک کرایوتراپی را پیشنهاد می کند عبارت است از:
- اگر ترشحات رحمی فرد بیش از حد بوده و مصرف قرص های خوراکی و داروهای موضعی کمک کننده نباشد.
- اگر در طول بررسی و آزمایشات مختلف، التهاب دهانه رحم مشخص شود.
- اگر بعد از التهاب دهانه رحم تست پاپ اسمیر نشان دهد که سلول های زخم سرطانی نیستند.
- اگر فرد به زگیل تناسلی مبتلا بوده و یا دارای زخم های بد و بیرون زدگی مخاط رحمی باشد.
چند جلسه کرایوتراپی برای بهبود کامل زخم دهانه رحم نیاز است؟
اگر برای شما جای سوال است که چند جلسه کرایوتراپی برای بهبود کامل زخم دهانه رحمی نیاز است؟ در پاسخ باید گفت بسته به اندازه زخم دهانه رحم انجام این فرایند هم متفاوت خواهد بود. با توجه به نظر پزشک اگر زخم دهانه بزرگ باشد احتمالا چند جلسه درمانی برای فریز این زخم نیاز بوده تا بهبودی کامل حاصل شود.
در مواردی که زخم دهانه رحم کوچک است احتمالا با یک یا دو جلسه کرایوتراپی بهبود کامل ایجاد می شود. به این ترتیب برای اطلاع از تعداد جلسات درمانی لازم برای کرایوتراپی نیاز به مشورت با پزشک متخصص بوده تا توضیحات لازم ارائه شود.
آیا کرایوتراپی موجب نازایی می شود؟
یکی از نگرانی خانم ها هنگام بروز بیماری های رحمی، مشکلات مرتبط با نازایی می باشد. زخم دهانه رحم جزو بیماری هایی نیست که به طور قطع سبب نازایی یا سقط جنین گردد. ولی باید علت بروز این زخم حتما مورد بررسی قرار گیرد.
زیرا در مواردی زخم های ایجاد شده ممکن است به علت استفاده از تامپون یا وسایل بهداشتی نامناسب باشد. و در مواردی عفونت سبب بروز زخم دهانه رحمی شده که این عامل نیز باید حتما بررسی شود. زیرا عفونت می تواند به نازایی یا سقط جنین منجر شود.
زخم دهانه رحمی حتما باید از طریق کولپوسکوپی معاینه شود تا بزرگی زخم بررسی شود. ضمنا در مواردی ممکن است به تشخیص پزشک لازم باشد از زخم نمونه برداری صورت گیرد تا مشخص شود تغییر شکل سلولی در بافت دهانه رحم رخ داده یا خیر.
نمونه برداری از این نظر اهمیت زیادی دارد که می تواند احتمال سرطانی شدن زخم دهانه رحم را مشخص کند. بنابراین زخم دهانه رحم به خودی خود لزوما سبب نازایی نمی شود. کرایوتراپی یا فریز کردن زخم دهانه رحم روشی جهت از بین بردن سلول های ملتهب و غیر طبیعی دهانه رحم می باشد.
از این رو نه تنها بر بارداری تاثیر منفی ندارد بلکه موجب افزایش احتمال بارداری هم خواهد شد. به این ترتیب می توان گفت فریز زخم دهانه رحم منجر به نازایی نمی شود.