دعا یعنی چه و فلسفه آن چیست؟

  دعا در لغت به معنای:
1- خواندن جملههای مأثور از پیامبر و امامان در اوقات معیّن برای طلب آمرزش و برآورده شدن حاجات.
2- نیایش کردن.
3- درخواست حاجت از خدا.
4- مدح و ثنا.
5- تحیّت، درود و سلام.
6- تضرّع.
7- نفرین است.
خدا انسان را نیازمند آفرید. این نیازمندی در دو بُعد مادی و معنوی است. انسان در هر دو بُعد محتاج لطف و عنایت پروردگار است.
در بُعد مادی تفاوتی برای زیستن با سایر موجودات ندارد و از این جنبه شرافتی نصیب او نمیشود. آنچه انسان را از دیگر موجودات جدا می کند، بُعد معنوی می باشد و دعا این بعد را بارور می کند، زیرا آدمی بدون دعا و اتصال درونی به خدا، از امتیاز بزرگ انسانیت بی بهره خواهد بود. قرآن فرمود: بگو پروردگارم برای شما ارزشی قایل نیست اگر دعای شما نباشد.
سادهترین و طبیعیترین رابطه انسان با خدا، یاد او است که در نتیجه آن، دل انسان اختیاراً متوجه خدا می گردد و بر روح او اثر می گذارد و احیاناً اثر آن توجه در زبان متجلّی می شود، دعا سلاح مؤمن و وسیله تقرّب الی اللَّه و حقیقت عبادت و یاد حق و گفتگو با ربّ العالمین است. حاجت خواستن بهانه رفتن در خانه دوست و راز ونیاز با یکتای بی نیاز است. دعا مایه نشاط روح و حیات جان وکلید عطایای الهی است. دعا کوفتن (کوبیدن) در رحمت حق و موجب نزول برکات خداوندی است. پس فلسفه و حکمت دعا، پرورش روح و تلطیف روان است و از این طریق انسان سرای دیگر را آباد می کند. خاستگاه دعا در وجود انسان دل است. قلب به این مقصود آفریده شده است که بخواهد، طلب کند و نیازش را مسئلت جوبد و در پی مرادش باشد. دعا یک میل فطری و غریزی است که موجود فقیر هنگام حوادث و اوج احتیاج، از موجود غنی و از ثروت بی کران او می طلبد. قرآن می فرماید: هرگاه آدمی به رنج و زیانی درافتد، همان لحظه به هر حالت که باشد، چه نشسته، چه خفته و چه ایستاده ما را به دعا می خواند. هر کسی از دل خود با خدا راه دارد. دری از همه دلها به سوی خدا هست. حتی شقیترین افراد در موارد گرفتاری و ابتلا(امتحان) در وقتی که اسباب و علل به کلّی از او منقطع می شود، تکانب می خورد و به خدا التجا (پناه) می برد. این یک میل فطری و طبیعی است در وجود انسان. پرده گناه و شقاوت گاهی روی آن را می گیرد. در سختیها که پرده زایل می شود، خود به خود این مبل تحریک می شود و به هیجان در می آید.
پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمود: دعا سلاح مؤمن است. شخصی که سلاح به همراه دارد، خطری او را تهدید نمیکند و با اطمینان خاطر از مبدأ حرکت می کند و به مقصد می رسد.